تراژدی؛ چوب معلم

رابعه تیموری- روزنامه نگار

محمدطاها نخستین دانش‌آموزی نیست که امسال طعم تلخ و گزنده تنبیه بدنی را در مدرسه چشیده است. این تراژدی تلخ که نخستین سکانسش با شکافته شدن پیشانی دانش‌آموز دبستانی روستای ده‌محسن توسط آموزگار پرسن و سالش در اوایل مهرماه امسال رقم خورد، مانند خطی ممتد ادامه پیدا کرده و درحالی‌که به روزهای پایانی سال تحصیلی نزدیک می‌شویم، انتشار خبر ضرب و شتم محمدطاها توسط آموزگارش از به آخر نرسیدن این حکایت پرغصه خبر می‌دهد. این تصاویر ناخوشایند در حالی در مدارس گوشه‌وکنار کشور خلق می‌شوند که تدوینگران آیین‌نامه انضباطی نظام آموزش و پرورش، 3سال پیش تنبیه بدنی دانش‌آموزان در مدارس را ممنوع کرده‌اند.

خانواده‌ها و کارشناسان نظام تعلیم و تربیت تصور می‌کردند لغو ابلاغ و خاتمه فعالیت آموزشی معلم خاطی روستای ده‌محسن سبب برچیده شدن بساط تنبیه بدنی از مدارس کشور می‌شود، اما درست 11روز بعد تصاویر شوک‌آور دیگری در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد در شهر جیرفت، مدیر دبیرستان پسرانه‌ای با ضربات کابل و شلاق تعدادی از دانش‌آموزان را به‌شدت تنبیه کرده است. این بار هم ماجرا به لغو ابلاغ حکم مدیریت آقای مدیر ختم شد و هیأت رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان آموزش و پرورش استان کرمان او را از سمتش برکنار کردند. این اقدام قانونی بازدارندگی چندانی به‌دنبال نداشت و اوایل آبان یکی از مدیران مدارس شهر رودبار صف دانش‌آموزان را تا کلاس درس با ضربات ترکه انار مشایعت کرد. این سریال در اوایل آذرماه با تنبیه بدنی یک دانش‌آموز 12ساله زاهدانی مبتلا به بیماری سندروم فانکونی توسط معاون مدرسه ادامه پیدا کرد و در همان روزها و درحالی‌که مسئولان آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان از برخورد قانونی با این تخلف آموزشی خبر می‌دادند، در یکی از روستاهای این استان مدیر مدرسه‌ای چند دانش‌آموز را که با تأخیر به مدرسه آمده بودند به وسیله لوله فلزی تنبیه کرد.

چرخه باطل ادامه دارد
 دانش‌آموز پایه هفتم مدرسه‌ای در دهستان لیالستان از توابع شهرستان لاهیجان سوژه خبر تلخ دیگری بود که اوایل دی‌ماه منتشر شد و ماجرای ضرب و شتم این کودک توسط یکی از اعضای کادر مدرسه را حکایت می‌کرد. آسیب‌دیدگی و پارگی کبد و طحال نوجوان 13ساله کوهدشتی، یکی از تلخ‌ترین فرجام‌هایی بود که تنبیه بدنی دانش‌آموزان به‌دنبال داشت. در این اتفاق که دی‌ماه رخ داد، یکی از عوامل اجرایی مدرسه برای تأدیب این دانش‌آموز اقدام به ضرب و شتم وی کرده بود که به مصدومیت شدید دانش‌آموز و شکایت اولیای وی به محاکم قضایی منجر شد. درآخرین ‌ماه سال1402 هم نظام تعلیم و تربیت کشور خالی از این اخبار تلخ و ناخوش نبود و ۱۶ اسفند‌ماه مدیر دبستانی در زاهدان تعدادی از دانش‌آموزان را به‌وسیله کمربند و ضربات مشت و لگد مورد ضرب و شتم قرار داد که باعث بیهوش شدن یکی از دانش‌آموزان شد. در آخرین پرده‌ای هم که در روزهای اخیر از این سریال ملال‌آور و غم‌انگیز به نمایش درآمده، سیلی خوردن محمدطاها محصل پایه اول دبستان ۱۳ آبان روستای دزک دیده می‌شود. اگرچه لغو ابلاغ مدیر مدرسه به موازات تشکیل پرونده تخلفاتی برای معلم خاطی از جدیت عزم متولیان تعلیم و تربیت کشور برای متوقف کردن این چرخه باطل حکایت می‌کند، اما به‌نظر می‌رسد برای رقم خوردن سکانسی شیرین برای پایان این تراژدی باید به ابزاری بازدارنده‌تر و کارآمدتر از آیین‌نامه انضباطی آموزش و پرورش متوسل شویم.

قانون چه می‌گوید؟
مطابق ماده۷۷ آیین‌نامه انضباطی مدارس که سال1400 تدوین شد، «اعمال هرگونه تنبیه از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین‌تکالیف درسی جهت تنبیه ممنوع است.» و برای برخورد با تخلفات احتمالی دانش‌آموزان، براساس اصول تربیتی سلسله‌مراتبی تعیین شده که شامل مراحل 6گانه زیر است:
1- تذکر شفاهی به‌طور خصوصی
2- تذکر و اخطار شفاهی در حضور دانش‌آموزان کلاس
3- تغییر کلاس، با اطلاع ولی دانش‌آموز
4- اخطار کتبی و اطلاع به ولی دانش‌آموز
5- اخراج موقت از مدرسه با اطلاع قبلی اولیای دانش‌آموز، حداکثر برای مدت 3روز
6- انتقال به مدرسه‌ای دیگر.
 علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش نظام رتبه‌بندی را ابزار دیگری می‌داند که از امسال به‌عنوان مکمل این قوانین به‌کار می‌رود. فرهادی می‌گوید: «در حال حاضر با فرهنگ‌سازی‌‌هایی که انجام شده موارد تنبیه بدنی در مدارس کشور به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده است، اما این موارد محدود هم قابل پذیرش نیست و ما درصورت مشاهده با مدیران، معلمان و کادر اجرایی که به تنبیه بدنی دانش‌آموزان می‌پردازند، برخورد می‌کنیم.»