وقتی خانهها بوی نفت میداد
شغل: نفتفروشی سیار و ثابت
ویژگی: تأمین سوخت برای وسایل گرمایشی خانه
قصه نفت در ایران از آنجا شروع شد که انگلیسیها بهدنبال رویای پیداکردن نفت در دوره مظفرالدینشاه راهی خاورمیانه و ایران شدند. میشود اینطور گفت که ویلیام ناکس دارسی، تاجر انگلیسی، برای کشف این طلای سیاه از جورج برنارد رینولدز که تجربیاتی در زمینه حفاری نفت در مناطق نفتخیز سوماترا داشت، کمک گرفت و مقدمات حفاری در منطقه نفتون مسجدسلیمان را فراهم کرد.
چند سالی این گروه برای کشف نفت وقت گذاشتند اما بینتیجه بود تا اینکه وقتی با ناامیدی داشتند بساط اکتشافاتشان را جمع میکردند، میزند و به نفت میرسند و این شروع ماجرای نفت در ایران و بهدنبال آن، بازشدن پای نفت به تهران است. احتمالاً بشود گفت ما حالا آخرین نسلی هستیم که پیتهای نفت 10لیتری و 20لیتری را گوشه انباریها یا حیاطهای قدیمی دیدهایم و چیزی از مغازه نفتفروشی و نفتفروش دورهگرد را در خاطر داریم.
اردشیر آل عوض، محقق فرهنگ عامه در اینباره میگوید: « نباید فراموش کرد که یکی از مشاغل مهم و منسوخ شده تهران قدیم نفتفروشی بود. تا همین چند دهه پیش که خبری از لولهکشی گاز نبود گوشه هر خانهای زمستانها یک بخاری نفتی جا خوش کرده بود که با احتیاط نفت را با پیت داخل آن میریختند و با پیداشدن شعله آتش، بوی نفت کل خانه را پر میکرد. علاوه بر بخاری بیشتر آبگرمکنها هم با نفت روشن میشدند. به همین دلیل نفت پرکاربرد بود و مردم به دوطریق نفت مورد نیازشان را تهیه میکردند. شیوه اول خرید از نفتفروشان دورهگردی بود که با گاریهای دستی و پیتهای حلبی پر، راهی کوچهها میشدند و فریاد میزدند: «نفت... نفتی اومده...». اهل خانه هم سریع پیت بهدست خودشان را به نفتفروش دورهگرد میرساندند و متناسب با نیازشان نفت میخریدند. روش دوم هم خرید از نفتفروشیهای ثابت در هر محله بود. این مغازهها به نسبت سایر اصناف در زمستان شلوغتر بود و صفهای طولانی جلوی آنها تشکیل میشد؛ چیزی که امروزه بعید بهنظر میرسد.»