کاسبی با خرس در خیابان
شغل: معرکهگیری
ویژگی: معرکهگیرها با اعمالی چون مارگیری، کشتی با خرس و... پول به جیب میزدند
پولی که نصیبشان میشد با انجام کارهای عجیب و شگفتآور رابطه مستقیم داشت؛ هرچه معرکهگیر کارهای خارقالعاده بیشتری انجام میداد و جمعیتی که دورش حلقه زده بودند را بیشتر به وجد میآورد، احتمال اینکه تماشاچیها دست در جیب کنند و پولی در کیسهاش بیندازند هم بالاتر میرفت. روزگاری نه چندان دور، گذرهای تهران محل کاسبی معرکهگیرهایی بود که هر کدام تواناییهایی خاص داشتند؛ یکی با مارگیری پول در میآورد، یکی با خرس گلاویز میشد و دیگری هم با زنجیر پارهکردن و برخی نیز با مجموعهای از این ترفندها و تواناییها. علیرضا زمانی، تهرانپژوه، در اینباره میگوید: «معرکهگیرها در تهران قدیم پاتوق مشخصی نداشتند؛ هرچند بیشتر در گذرهای شلوغ و پررفتوآمد که احتمال جمعشدن مردم بیشتر بود بساط خود را پهن میکردند. تماشای معرکهگیری هم رایگان بود، اما معرکهگیر تلاش میکرد با شگفتزدهکردن مردم آنها را راضی کند که هنگام اجرای نمایش مبلغی بهعنوان هدیه به او بدهند. از دوران قاجار تا دوران پهلوی اول و دوم کار و بار معرکهگیرها سکه بود تا اینکه بهتدریج با ورود سرگرمیهای بیشتر، حضور معرکهگیرها که حتی تا دهههای 60 و70هم در برخی محلههای تهران بساط پهن میکردند کمرنگ شد. تهران معرکهگیرهای معروفی هم داشت که برخی از آنها میان مردم به شهرت رسیده بودند. در دهههای 30و 40«خلیل عقاب» که بعدها پس از سفر به انگلیس و آشنایی با سیرکهای انگلیسی نخستین سیرک تهران و ایران را راهاندازی کرد، یکی از معروفترین معرکهگیرهای تهران بود که از زور بازویش برای اعمالی چون پارهکردن زنجیر و... استفاده میکرد. اگرچه معرکهگیرها محل مشخصی برای فعالیت نداشتند و برای درآمد بیشتر نمایش خود را در گذرها و محلههای مختلف اجرا میکردند، اما برخی نیز مانند خلیل عقاب که بیشتر در نظامآباد دیده میشد پاتوق مشخصی داشتند و علاوه بر اجرای نمایش در محلههای مختلف، در یک محله بیش از دیگر محلههای شهر بساط پهن میکردند.»