شعار سال محقق شد؟

بهرنگ آزاد- روزنامه‌نگار

آمارها نشان می‌دهد با اجرای سیاست‌های مهار تورم از سوی دولت نرخ تورم کل در سال1402 نزدیک به 20درصد کاهش یافته است. نکته قابل توجه کاهش نرخ تورم خانوارهای روستایی است که در سال‌ جاری با 27.4درصد کاهش به محدوده 33.6درصد رسیده است. این ارقام نشان می‌دهد که دولت در زمینه کاهش تورم موفق عمل کرده است.
به گزارش همشهری، سال1402 از سوی مقام معظم رهبری به‌عنوان سال «مهار تورم، رشد تولید» نامگذاری شد. این نامگذاری در پی آن انجام شد که اقتصاد ایران از سال1397 وارد دوران تازه‌ای شده بود. طبق آمار‌ها از ابتدای سال1397 در پی تشدید تنش‌ها، نرخ تورم شیب صعودی پیدا کرد و این روند صعودی همه ارکان اقتصاد ایران را تحت‌تأثیر قرار داد.
در چنین شرایطی مهار تورم به سیاست اصلی کشور در زمینه اقتصاد تبدیل شد. بر همین اساس دولت سیزدهم برنامه‌های مفصلی را برای کنترل تورم آغاز کرد که چارچوب اصلی آن افزایش انضباط مالی دولت، کنترل ترازنامه بانک‌ها و کاهش انتظارات تورمی بود. با این سیاست‌ها دولت تلاش کرد در گام نخست رشد نقدینگی را کاهش دهد و در گام بعدی از طریق افزایش دیپلماسی اقتصادی انتظارات تورمی را کاهش دهد. این اقدامات آن طور که آمار‌ها نشان می‌دهد اثر زیادی بر کاهش تورم در سال1402 داشت.

آمار‌ها چه می‌گویند؟
نگاهی به شاخص قیمت مصرف‌کننده که بیانگر میزان تورم در اقتصاد ایران است نشان می‌دهد که در ابتدای سال‌جاری نرخ تورم نقطه به نقطه به محدوده 55.5درصد، تورم خانوار‌های شهری به محدوده 54.5 و تورم مناطق روستایی به 61درصد رسیده بود اما اجرای سیاست‌های مؤثر پولی در زمینه کاهش رشد نقدینگی و کنترل ترازنامه بانک‌ها و در عین حال انجام اقداماتی در زمینه افزایش انضباط مالی دولت منجر شد که از اردیبهشت شیب تورم نزولی شود و ابتدا در خرداد‌ماه یعنی پایان بهار نرخ تورم کل به 42.6درصد و سپس در پایان تابستان به 39.5درصد برسد. طبق آمارهای موجود با تداوم رویه نزولی نرخ تورم در نهایت در پایان پاییز به محدوده 40درصد رسید و حالا در پایان سال به 35.8درصد رسیده است و انتظار می‌رود این روند نزولی همچنان ادامه داشته باشد.
همه این ارقام به‌معنای این است که میزان تورم کل در اقتصاد ایران از ابتدای سال‌جاری تاکنون نزدیک به20درصد(19.7درصد) کاهش یافته که به خوبی بیانگر مؤثر بودن سیاست‌های به‌کار گرفته شده برای کاهش تورم است.
نکته قابل توجه در مورد سیاست‌های موفق در مهار تورم کاهش نرخ تورم خانوار‌های روستایی است. طبق اطلاعات مرکز آمار ایران نرخ تورم خانوار‌های روستایی که در ابتدای سال به 61درصد رسیده بود در پایان سال به 33.6درصد رسید که نشان می‌دهد تورم روستایی در طول سال‌جاری 27.4درصد کاهش یافته است.
در مناطق شهری نیز نرخ تورم از محدوده 54.5درصد در ابتدای سال به 42.5درصد در پایان بهار رسید و سپس در پایان تابستان در محدوده 39.6درصد قرار گرفت. طبق این اطلاعات نرخ تورم خانوار‌های شهری در نهایت درسال‌جاری با 18.3درصد کاهش در محدوده 36.2درصد قرار گرفت.

مکث
مهار نقدینگی؛ کلید کنترل تورم
یکی از عوامل کلیدی در مهار تورم از سوی دولت کاهش رشد نقدینگی بود. آن‌طور که آمار‌ها نشان می‌دهد نرخ رشد 12‌ماهه نقدینگی از ۳۴.۱درصد در پایان دی‌ماه۱۴۰۱ طی یک روند نزولی به ۲۵.4درصد در پایان دی‌ماه۱۴۰۲ کاهش یافت که دستیابی به این رقم برای نخستین‌بار از خردادماه۱۳۹۸ محقق شد. همچنین رشد ماهانه نقدینگی در دی‌ماه۱۴۰۲ معادل ۰.۸درصد بوده است. کاهش مستمر و قابل ملاحظه رشد نقدینگی طی 2سال اخیر و رسیدن آن به ارقام هدفگذاری‌شده(۲۵درصد) حاکی از تحقق برنامه پولی تنظیم شده و توفیق بانک مرکزی در اجرای سیاست کنترل رشد ترازنامه بانک‌ها و در نهایت کنترل رشد نقدینگی در سال1402 است.  همچنین، نرخ رشد 12‌ماهه پایه پولی در پایان دی‌ماه۱۴۰۲ با ۶.۵واحد درصد کاهش نسبت به دوره مشابه سال قبل(۳۸.۲درصد در دی‌ماه۱۴۰۱) به ۳۱.۷درصد رسید. نکته قابل توجه تداوم روند نزولی رشد پایه پولی است. به‌طوری‌که رشد 12‌ماهه پایه پولی در ادامه روند نزولی خود از ابتدای سال۱۴۰۲ از ۴۵.۰درصد در فروردین‌ماه به ۳۱.۷درصد در دی‌ماه کاهش یافته است. رئیس‌کل بانک مرکزی دراین باره می‌گوید: هدف نرخ رشد نقدینگی در پایان سال‌جاری حدود ۲۵درصد تعیین شده است که در دی‌ماه نیز نرخ رشد نقدینگی معادل ۲۵.۴درصد بوده است. باید توجه کرد نرخ رشد ۲۵درصد معادل نرخ رشد نقدینگی تعادلی بلندمدت اقتصاد ایران در ۴۰سال اخیر است. دستیابی به این مهم به‌معنای عبور و پشت سر گذاشتن یک دوره پرفشار نقدینگی ۴ساله و رسیدن به شرایطی باثبات براساس متغیر‌های اقتصاد کلان است. محمدرضا فرزین درباره نرخ تورم توضیح می‌دهد: برای پایان سال‌جاری نیز برآورد می‌شود نرخ تورم نقطه به نقطه در سطح مناسبی از کانال ۳۰درصد قرار گیرد که این امر مطابق با هدف از پیش تعیین شده است. فرزین تصریح می‌کند: بانک مرکزی قصد دارد در سال۱۴۰۳، نرخ رشد نقدینگی را به محدوده ۲۳درصدی با دامنه نوسان ۲درصد برساند و هدفگذاری تورمی این نهاد برای اسفند۱۴۰۳، ورود تورم نقطه‌به‌نقطه به کانال ۲۰درصدی است.