آرامش در حریم یار

مهدیه تقوی‌راد

ایام نوروز اماکن و اعتاب مقدسه یکی از محل‌های بازدید مردم هستند. امسال هم به‌دلیل تقارن ایام نوروز با‌ ماه مبارک رمضان حرم‌امامزاده‌ها حال و هوای دیگری خواهند داشت. در بیش از 100امامزاده شاخص استان تهران همزمان با آغاز سال نو طرح ضیافت الهی و آرامش بهاری برای خانواده‌ها و زائران اجرا می‌شود. در روز ابتدای سال در امامزاده‌های تهران از ساعت 5و نیم صبح آیاتی از قرآن مجید، دعای عهد و صلوات خاصه امام رضا(ع) قرائت می‌شود. سپس شرکت‌کنندگان در جشن سال نو شرکت می‌کنند. برپایی خیمه‌های معرفت، اقامه 3وعده نماز جماعت، جزء‌خوانی قرآن و اجرای مسابقات فرهنگی، نمایش عروسکی برای کودکان و برپایی سفره‌های افطاری ساده بعد از نماز مغرب و عشا از دیگر برنامه‌هایی است که در آستان مقدس امامزادگان توسط سازمان اوقاف و امور خیریه اجرایی می‌شود.



حرم‌حضرت عبدالعظیم‌ع

ضریح یادگاری صفوی
از نخستین بنای بقعه، آگاهی دقیقی در دست نیست. قدیمی‌ترین مستندی که درخصوص بنای حرم تاکنون دیده شده است، سر در آجری درگاه اصلی حرم است که در آن به بانی سردر یعنی مجدالملک قمی براوستانی وزیر برکیارق سلجوقی (اواخر قرن 5قمری) اشاره شده است. متخصصان پس از پژوهش در اطراف دیوار آجری درگاه اصلی حرم که دارای کتیبه مذکور روزگار سلجوقی است، یادآور شده‌‎اند که تعدادی از زیر و کنار دیوارهای آن کتیبه در اطراف درگاه ورودی، از آثار روزگار آل‌بویه است. در روزگار قاجار این حرم مورد توجه پادشاهان قاجاری بود و بیشتر بناهای وابسته به حرم عبدالعظیم و امامزاده حمزه در همین روزگار ساخته یا تکمیل و تزیین شد. نخستین ضریح حرم نیز در زمان شاه طهماسب صفوی روی مزار حرم حضرت عبدالعظیم گذاشته شد و این ضریح تا زمان فتحعلی شاه قاجار همچنان روی مزار حضرت عبدالعظیم قرار داشت.  

افراد نامی مدفون در حرم
در رواق‌ها و صحن‌های آستانه حرم حضرت عبدالعظیم افراد مشهوری همچون شاه عباس اول، تیمورلنگ، ناصرالدین شاه، شیخ ابوالفتوح رازی، آیت‌الله شاه‌آبادی، مرحوم فلسفی، شیخ محمد خیابانی، علامه حلی، ‌مقدس اردبیلی، ‌شیخ مرتضی انصاری، آخوند خراسانی، ستارخان، علامه محمد قزوینی و... دفن شده‌اند.

چه جاذبه‌های گردشگری‌ای دارد؟
بازار قدیم: با شماره 1967ثبت ملی شده است. قدمت بازار به دوره قاجاریه بازمی‌گردد.
در مجاورت حرم حضرت عبدالعظیم یک بازار جدید بنا شده است که به‌علت نزدیکی به این بازار و برای همخوانی با آن، برای طراحی آن از معماری بازار سنتی الهام گرفته شده است.

امامزاده صالح‌ع

معرفی:  حرم امامزاده صالح قدمتی حدود ۷۰۰ سال دارد. سال‌ها قبل صحن و حیاط امامزاده، گورستان عمومی بود و در سال‌های اخیر اثر گورها را از بین برده‌اند و فقط تعداد محدودی از سنگ قبرها ازجمله سنگ قبر محمدولی خان تنکابنی -‌سپهسالار‌اعظم- را باقی گذاشته‌اند. گفته می‌شود که سر این امامزاده در این آرامگاه مدفون است و بدن وی نیز در آرامگاهی با نام مشابه در میدان عالی‌قاپوی اردبیل آرمیده است.

نذر نمک برای امامزاده صالح
در گذشته‌های دور به‌دلیل دسترسی نداشتن به وسیله نقلیه و صعب‌العبور‌بودن تجریش در زمستان، زیارت‌کنندگان حرم امامزاده صالح با خود نمک می‌آوردند و در مسیر ورودی امامزاده می‌ریختند تا یخ‌ها و برف‌های محل آب شود و راه برای دیگر مردم و دیگر زیارت‌کنندگان باز و هموار شود. به همین دلیل از آن تاریخ به بعد، نمک جزو نذریات این بقعه شد و زیارت‌کنندگانی این نمک‌ها را می‌گیرند و به نیت تبرک استفاده می‌کنند.

چنار کهنسال امامزاده
کمتر از 3دهه پیش، در محوطه‌ این امامزاده، چناری کهنسال وجود داشت که گویا حدود ۸۰۰سال از عمرش می‌گذشت. این چنار که به ثبت میراث فرهنگی نیز رسیده بود، از معروف‌ترین چنار‌های کهنسال ایران بود که در آثار جهانگردان خارجی نیز به آن اشاره ‌می‌شد. ژان دیولافوا، جهانگرد مشهور فرانسوی، درباره‌ این چنار نوشته بود: «محیط آن تقریبا به ۱۵‌ متر می‌رسد. هریک از شاخه‌های آن مانند تنه درخت کهنسالی بر فراز بنای مسجد و اطراف آن سر به آسمان کشیده است.» متأسفانه با نشست قنات زیر امامزاده، این درخت چنار آسیب دید و با مجوز میراث فرهنگی در سال ۷۹ قطع شد.

چه جاذبه‌های گردشگری‌ای دارد؟
بازار تجریش:‌ از یک طرف به میدان تجریش و از سوی دیگر به میدان قدس و متروی تجریش منتهی می‌شود. امامزاده صالح(ع) در بخش انتهایی این بازار قرار دارد.
پاساژ قائم:‌ مرکز خرید تجریش که یک در آن به بازار تجریش باز می‌شود.
کاخ‌های نیاوران و سعدآباد:‌ از مکان‌های دیدنــی شـــمال تــهران محسوب می‌شود.