یادداشت
از انتخابات نمایشی تا رسمیت یافتن رای مردم
سیدجوادحسینی؛ تحلیلگر سیاسی
انتخابات یک ارمغان، هدف و آرمان صد و اندی ساله در جامعه ایران است. اگر تغییر نظام سیاسی کشور را از انقلاب مشروطه درنظر بگیریم ابتدای انقلاب مشروطه یعنی سال 1285سرآغاز حضور مردم و تأثیرگذاری آنها در فضای سیاسی و حاکمیت کشور بود. اما از مشروطه تا امروز ما مراحلی را طی کردیم. مرحله اول پذیرش حق رأی مردم توسط حاکمیت بود که در دوره استبداد رضاخان تقریبا به محاق رفت چون با وجود اینکه فرم و شکل انتخابات را داشتیم اما همه‌‌چیز ساختگی و ظاهری بود. این وضعیت در حکومت پهلوی دوم هم استمرار پیدا کرد به‌طوری که حضور مردم و رشد فرهنگ سیاسی جامعه به جز دوره کوتاه قبل از دهه 30رخ نداد. در دوره پهلوی اول و دوم دخالت دربار و قدرت‌های خارجی در انتخابات به حدی بود که وزارت دربار و برخی سفارتخانه‌ها ازجمله سفارت آمریکا، انگلیس و شوروی لیست نمایندگان را به وزارت کشور ابلاغ می‌کردند و همان لیست باید از صندوق بیرون می‌آمد. تاریخ گواه است که در انتخابات دوره پنجم مجلس شورای ملی «مدرس» حتی یک رأی هم نیاورد و پس از اعلام نتایج به شوخی خطاب به رضاخان گفت: «اگر همه آن چند هزارنفری که در دوره قبل به من رأی داده بودند، هم مرده باشند حداقل رأی خودم باید از صندوق بیرون می‌آمد و...» این موضوع که نمایندگان و سناتورها سفارشی بودند و توسط سفارتخانه‌ها و وزارت دربار سفارش می‌شدند در اسناد بسیاری ازجمله خاطرات اسدالله علم آورده شده است.
رأی مردم مبناست
اما انقلاب اسلامی در این حوزه 2 دستاورد داشت؛ اول اینکه با رشد فرهنگ سیاسی مردم شکل و صورت‌بندی انتخابات را زنده کرد و جامعه در دوره‌های مختلف انتخابات آزاد داشت. همه دیدیم که سال 76و 84انتخاب مردم با آن چیزی که نخبگان سیاسی در قدرت و حاکمیت تخمین زده بودند، متفاوت بود. در مجلس هشتم آن چیزی که نخبگان سیاسی انتظار داشتند رخ نداد و در سال 92آقای روحانی با اختلاف 250هزار رأی به دور دوم نرفت و در دور اول رئیس جمهور شد.پس آن چیزی که به‌عنوان شکل انتخابات و معنای واقعی انتخابات مدنظر ماست در دوره انقلاب اسلامی رخ داد. دوم اینکه جمهوری اسلامی به رشد فرهنگ سیاسی جامعه اذعان دارد و نتیجه انتخابات را هر چه که باشد می‌پذیرد. این آورده انقلاب اسلامی است که مردم به‌معنای واقعی کلمه رسمیت دارند و رأی آنها مبنا قرار می‌گیرد.
تکثر انتخابات
علاوه بر اینها در دوره پهلوی فقط یک انتخابات مجلس شورای ملی داشتیم، اما در بعد از انقلاب ارکان اصلی و اثرگذار حکومت ازجمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان و ریاست‌جمهوری توسط مردم انتخاب می‌شوند. نکته دیگر تکثر برگزاری انتخابات است؛ 50روز بعد از پیروزی انقلاب حضرت امام(ره) انتخابات برگزار کردند. پس از انقلاب اسلامی به‌طور میانگین هر 2سال در کشور ما یک انتخابات گسترده برگزار می‌شود.
