مقابله با فشار روحی پس از کنکور

 حمید سیفی| دکترای روانشناسی تربیتی و آموزش:

در دنیا، کنکور از راه‌های ورود به دانشگاه‌هاست و در ایران هر سال نزدیک به یک میلیون داوطلب و خانواده‌های آنان را درگیر می‌کند. این داوطلبان برای کسب جایگاهی مناسب، تمام تلاش خود را می کنند تا در رقابتی سخت بتوانند وارد یکی از دانشگاه‌ها شوند. این رقابت باعث می‌شود بسیاری از خانواده‌ها حاضر باشند بخش قابل توجهی از درآمد و فرصت خود را صرف موفقیت فرزندانشان در کنکور کنند و از انواع کلاس‌ها و آموزشگاه ها و مشاوران برای بالا بردن بخت موفقیت فرزندان خود در این چالش بزرگ کمک بگیرند. اکنون داوطلبان کنکور پس از یک سال تلاش و تحمل فشار روحی آزمون را پشت گذاشته اند. هر چند قبل از آزمون فشار ذهنی زیاد است، فشار و نگرانی از نتیجه آزمون داوطلبان را رها نمی کند و بسیاری پس از کنکور دچار فشارهای تازهای می‌شوند که معطوف به نتیجه و بررسی میزان علمکردشان است.   در استان اردبیل که رتبه مناسبی در کنکور ندارد، نگرانی‌ها بیشتر است و داوطلبان با تجربه ناکامی های اطرافیان فشار روحی بیشتری تجربه می‌کنند. آموزش خانواده ها و داوطلبان برای گذراندن روزهای سخت انتظار می تواند در مهار فشار روانی بسیار موثر باشد. در عمل اما این آموزش اتفاق نمی‌افتد و والدین و داوطلبان برای روزهای سخت انتظار تا مشخص شدن نتیجه نهایی و کنار آمدن با نتیجه به دست آمده آموزشی برای مدیریت اثرات روانی یک سال استرس و کار فشرده آموزش نمی بینند.  


در این برهه نقش خانواده ها در کاهش فشار روحی داوطلبان اهمیت دارد. کارشناسان معتقدند والدین نباید بعد از کنکور، در مورد نتایج مشخص نشده، فرزندان را در فشار بگذارند. فشار پس از جلسه کنکور در وضع کنکور نتیجه‌ای ندارد و موجب آسیب به فرزندان می شود. با توجه به فراغت فصل تابستان پس از یک سال تحصیلی سخت و پر فشار، بهترین کار لذت بردن از تابستان است.  هر چند ایجاد زمینه های مناسب برای بازگشت به شرایط عادی زندگی نیاز به تدابیر خانواده دارد، هر قدر والدین با رعایت ملاحظات مانع از زنده شدن استرس‌های ناشی از کنکور شوند، برخی عوامل بیرونی مانند رادیو و تلویزیون، اینترنت، صحبت‌های دوستان و اقوام و عوامل درونی مانند نگرانی‌هایی درباره آیندۀ شغلی و احتمال هدر رفتن زحمت و هزینه باعث می شود داوطلبان در روزهای قبل از اعلام نتایج و سپس در روزهای پس از آن با این فشار دست و پنجه نرم کنند. بهترین شیوه برخورد والدین در زمان هایی که فرزندشان قصد صحبت کردن درباره این نوع نگرانی های خود را دارد، اختصاص زمان لازم، گوش دادن به حرف‌ها و درک کردن به جای کم اهمیت جلوه دادن این فشار روانی یا نصیحت کردن و در نهایت ایجاد روحیه امید در آنان است.