فرش‌های افغان‌بافت دربازار ایران
حدود 10سال است که بخشی از بازار فرش داخلی را فرش‌های افغان بافت اشغال کرده‌اند.از حدود 15سال پیش کارگاه‌های فرش‌بافی در افغانستان به‌خصوص در شهر هرات راه‌اندازی شد. این کارگاه‌ها با داشتن کارگاه‌های رنگرزی صنعتی، فرش‌هایی با رنگ و لعاب متنوع، ظاهری فریبنده و طرح افغان به‌صورت جفت تولید می‌شود که با سلیقه ایرانی مطابقت دارد.نکته اینجاست که وقتی تاجر، فرش را از هرات خریداری می‌کند، فروشنده هراتی در 48ساعت سفارش را در مشهد تحویل می‌دهد.چگونه؟ به این صورت که حتی یک تخته از آنها واردات رسمی به کشور محسوب نمی‌شود و تعرفه گمرکی نیز پرداخت نمی‌کنند؛ چون پخش‌کننده‌های فرش افغان کارگاه‌هایی به‌صورت صوری در مناطق مرزی ایران و افغانستان ایجاد و بافندگان مهاجر افغان را در آنها به کار مشغول کرده‌اند. پخش‌کننده، فرش را از هرات وارد کرده اما طوری بارنامه تنظیم می‌شود که گویی از همین کارگاه‌های مرزی داخلی بارگیری شده است. این در حالی است که این حجم از بار نمی‌تواند حاصل تولید این کارگاه‌های کوچک باشد.
هند و پاکستان؛ رقبای بین‌المللی فرش ایرانی
درحالی‌که چین مدت‌هاست از بازار جهانی فرش خارج شده، بازار سفارش‌پذیری فرش دستباف ایرانی را کشورهای هند، پاکستان و افغانستان تا حد بسیار زیادی اشغال کرده‌اند. این دو کشور رقبای اصلی فرش ایرانی در بازار جهانی هستند. هند و پاکستان به جهت کارگاه‌های متمرکز، رنگرزی‌های صنعتی و نظارت تولیدی، توان بیشتری در سفارش‌پذیری نسبت به بافندگان ایرانی دارند. حتی بسیاری از کارشناسان بازار جهانی فرش می‌گویند به واقع، دیگر فرش ایران، رقیبی برای تولیدکنندگان فرش در هند و پاکستان محسوب نمی‌شود.
فرش‌افغان‌بافت را چگونه تشخیص دهیم؟
یکی از نشانه‌های فرش‌های افغان‌بافت ضخامت کم و پارچه‌مانند آن است و خیلی ریزبافت به‌نظر می‌رسند؛ طوری که ممکن است در ذهن خریدار معمولی با فرش تبریز مقایسه شود، اما چون دارای طرح‌های سنتی است، بیشتر به‌عنوان طرح‌های قشقایی یا خراسان‌بافت به فروش می‌رسد. متأسفانه بعضی از فروشندگان فرش‌های افغان‌بافت را با عناوین طرح قشقایی یا طرح‌هایی با نام‌های من‌درآوردی می‌فروشند. 90درصد خریداران فرش افغان‌بافت تا زمانی که فرش را به قالیشویی نداده‌اند متوجه این موضوع نمی‌شوند؛ چرا که بعد از نخستین شست‌وشو این فرش‌ها دچار رنگ‌دهی شدید و از هم گسستگی تار و پود می‌شود.
نحوه شکایت از فروشندگان فرش افغان بافت
واردات فرش های افغان بافت کاملا قاچاق محسوب می‌شود. اتحادیه‌های تولید فرش ایرانی این مسئله را بارها پیگیری کرده‌اند، اما به نتیجه خاصی نرسیده‌اند.همین موضوع موجب شده، اتحادیه‌های فعال در بازار فرش، بارها با شکایت درباره فروش فرش افغان بافت به جای ایرانی روبه‌رو شوند. بر این اساس، اتحادیه فروشندگان فرش تهران سازوکاری را در این زمینه تدوین کرده که اگر کسی فرش افغان‌بافت بفروشد و این موضوع را در فاکتور فروش قید نکند، شامل جریمه و پرداخت ضرر و زیان به خریدار می‌شود.
