110 فقره قرارداد بهره‌برداری چوب از جنگل‌های شمال متوقف شد

معاون سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری روز گذشته گفت: اجرای طرح تنفس و ممنوعیت برداشت چوب تا پایداری جنگل‌های شمال کشور ادامه می‌یابد. به گزارش همشهری، طرح تنفس جنگل که از آن به‌عنوان طرح استراحت جنگل هم نام برده می‌شود طی یک دهه اخیر از سوی کارشناسان منابع طبیعی و محیط‌زیست مطرح و پیگیری شد. این طرح البته منتقدانی هم داشت که مهم‌ترین آنها بهره‌برداران جنگل بودند. آنها با این توجیه که اجرای طرح تنفس جنگل باعث بیکاری شمار قابل‌توجهی از افرادی می‌شود که در صنایع وابسته به چوب در شمال کشور مشغول فعالیت هستند با این طرح مخالفت کردند. سرانجام این طرح با پیگیری مستمر کارشناسان و رسانه‌ها آبان‌ماه سال95 با دستور وزیر جهادکشاورزی برای اجرا به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور ابلاغ شد تا طی یک دوره 10ساله بستر بازپروری و احیای جنگل‌های رو به احتضار شمال کشور فراهم شود. براساس این ابلاغیه خروج قطعی بهره‌برداران برداشت چوب از آغاز سال گذشته عملیاتی شد. مسئولان سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور همزمان با این ابلاغیه اعلام کردند اجرای این طرح به‌معنای بستن درهای جنگل نیست و اجرای طرح‌ها ی جنگلداری با هدف صیانت و حفاظت از این رویشگاه‌ها تداوم خواهد داشت.

 ناصر مقدسی، قائم‌مقام وقت سازمان جنگل‌ها و مراتع، آبان ماه سال گذشته در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرد: از ابتدای سال‌جاری تاکنون عملیات بهره‌برداری تجاری در 580هزار هکتار از جنگل‌های شمال متوقف شده است.  وی گفت: 110فقره قرارداد بهره‌برداری از جنگل‌های شمال وجود داشت که با همکاری مجریان طرح تا امروز 68فقره متوقف شد و با آنکه 3سال برای توقف بهره‌برداری زمان تعیین شده، اما تلاش می‌کنیم فعالیت‌های 42طرح دیگر هم تا پایان امسال متوقف شود. البته تحقق این هدف در گرو تأمین اعتبار لازم از سوی سازمان برنامه و بودجه و توافق مجریان طرح است که پیش از پایان قرارداد به توقف بهره‌برداری رضایت دهند.

او در پاسخ به منتقدانی که اعتقاد دارند اجرای طرح تنفس جنگل باعث بیکاری افرادی می‌شود که در طرح‌های بهره‌برداری مشغول فعالیت هستند، تأکید کرد: با متوقف‌شدن طرح‌های بهره‌برداری، طرح‌های حفاظت به‌طور موقت جایگزین بهره‌برداری از چوب می‌شود و حدود 2500کارگر و نیروی همکار بهره‌برداران در طرح‌های حفاظت از جنگل به‌کار گرفته می‌شوند و شغل خود را از دست نخواهند داد.

اکنون پس از یک سال و 3‌ماه که از عملیاتی شدن طرح تنفس جنگل می‌گذرد عباسعلی نوبخت، معاون امور جنگل‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری به ایرنا گفته است: اسفندماه سال1396 نزدیک 110فقره قراردادهای بهره‌برداری 54مجری متوقف شد، اما یکسری تعهدات بین سازمان جنگل‌ها و مجریان در حال محاسبه است تا بدهکاری یا طلبکاری تعیین‌تکلیف شود.

نوبخت در واکنش به اینکه با اجرای این طرح قاچاق چوب شدت گرفته است، تصریح کرد: قبل از اجرای این طرح نیز  در مناطقی قاچاق چوب  شدت داشت که یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها  با آن مقابله می‌کرد. اکنون نیز طبق ماده 42 و 48 قانون در صورت مشاهده متخلفان و هرگونه برداشت چوب یا قاچاق با متخلفان برخورد قانونی می‌شود.



58 میلیارد تومان اعتبار برای جنگل‌ها

او درباره میزان اعتبارات تخصیص یافته برای اجرای طرح تنفس جنگل هم گفت: دولت تاکنون 58میلیارد و 500میلیون تومان اعتبار برای حفاظت فیزیکی و بیولوژیکی جنگل‌های شمال کشور در نظر گرفته که در قالب برش‌های استانی بین 4 اداره کل شمال کشور به مجریان طرح‌های جنگلداری تخصیص می‌یابد. نوبخت سازمان جنگل‌ها را متولی پوشش گیاهی و حفاظت جنگل‌ها دانست و تأکید کرد: براساس قانون برنامه در کنار خاتمه طرح‌های بهره‌برداری، باید طرح‌های جایگزین با کمک دانشگاه‌ها، افراد پیشکسوت، شورای‌عالی جنگل، معاونت جنگل، مؤسسه تحقیقات و سازمان محیط‌زیست تا پایان سال سوم آماده و ارائه شود که اکنون در حال تکمیل دستورالعمل اجرایی هستیم تا بتوانیم با ردیف پایه مشخص و بیلان طرح مثبت مدیریت پایدار جنگل را بر مبنای کارکردهایش تدوین کنیم.

نوبخت با تأکید بر اینکه طرح تنفس تا زمان بهبود وضعیت جنگل‌ها ادامه خواهد یافت، گفت: این طرح طبق قانون برنامه ششم توسعه به‌مدت 5 سال عملیاتی می‌شود و درصورت نیاز در برنامه هفتم توسعه نیز تمدید خواهد شد.



ارزش‌های جنگل‌های شمال

وی با بیان اینکه عملکرد سالانه ذخیره آب جنگل‌های پراکنده 300مترمکعب و جنگل‌های متراکم و کیفی ما 2500مترمکعب است، اظهار داشت: اگر متوسط ذخایر آب جنگل‌ها را 1500مترمکعب محاسبه کنیم، نشان می‌دهد که جنگل‌های شمال کشور قادرند سالانه 3میلیارد و 6میلیون مترمکعب آب ذخیره کنند. به گفته معاون امور جنگل‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، کارکرد غیرتجاری جنگل‌ها حفظ ذخایر آب، اکوسیستم، تولید اکسیژن است. وی آب ذخیره شده جنگل‌ها را تصفیه شده دانست و تصریح کرد: این حجم آب، برخلاف آب سدها نه‌تنها تبخیر نمی‌شود، بلکه حجم آن بیشتر از آب پشت سد کارون است.


  الزامات  اجرایی طرح تنفس جنگل

 رئیس انجمن اعضای هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع به همشهری گفت: طرح تنفس جنگل باید به‌صورت یک بسته درنظر گرفته و ملزومات اجرای آن فراهم شود. توقف بهره‌برداری چوب به این معنا نیست که با عملیاتی شدن آن، طرح تنفس به هدف خود رسیده باشد. دکتر احمد رحمانی در توضیح این مطلب افزود: اگر برداشت چوب از جنگل متوقف شود  اما دام همچنان در جنگل حضور داشته باشد به‌طور قطع این طرح با شکست مواجه خواهد شد؛ زیرا جنگل باید زادآوری داشته باشد تا بذر تبدیل به نهال و نهال تبدیل به درخت شود. متأسفانه سال‌هاست که چرای دام درجنگل مانع از این فرایند شده است. این عضو هیأت علمی از حفاظت به‌عنوان یکی از فاکتورهای مهم برای دستیابی به اهداف طرح تنفس جنگل نام برد و تصریح کرد: برای رسیدن به این هدف باید بحث قاچاق چوب از جنگل به صفر برسد. ما با اجرای طرح تنفس باید همزمان با توقف برداشت چوب از جنگل مانع از قاچاق چوب شویم. به گفته وی، تداوم طرح‌های جنگل داری با کمک مردم از دیگرمواردی است که باید بستر آن فراهم شود. در واقع باید مردم برای احیای جنگل به‌کار گرفته شوند. رحمانی با اشاره به اینکه برخی منتقدان طرح می‌گویند با اجرای این طرح، صنایع وابسته به چوب تعطیل می‌شود، گفت: در اینجا تناقضی وجود دارد زیرا ازیک سو، سازمان جنگل‌ها ومراتع اعلام کرده است که 500هزار مترمکعب چوب از جنگل‌های شمال برداشت می‌شود از سوی دیگر، نیاز صنایع چوب، سالانه 6.5میلیون مترمکعب است. گرچه بخشی از نیاز چوبی صنایع از طریق ضایعات باغی و زراعت چوب تأمین می‌شود،  اماآنچه مسلم است برداشت 500هزار مترمکعب چوب از جنگل، آن اندازه نیست که توقف آن به صنایع چوب لطمه بزند مگر آنکه برخلاف آنچه اعلام شده است برداشت چوب بیش از 500هزارمترمکعب باشد. او تأکید کرد: حتی اگر توقف بهره‌برداری از جنگل به صنایع چوب لطمه می‌زند ضروری است چوب مورد نیاز این صنایع از خارج وارد شود به‌ویژه آنکه کشور روسیه در همسایگی ما یکی از بزرگ‌ترین صادر‌کنندگان چوب است که می‌تواند چوب مورد نیاز ما را تأمین کند. باید درنظر داشته باشیم که ارزش جنگل‌های هیرکانی بسیار فراتر از آن است که ما بخواهیم از چوب آن استفاده کنیم.