3/4 درصد افزایش صادرات ایران

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

با وجود آنکه ارزش کالاهای صادراتی ایران نسبت به کالاهای وارداتی همواره پایین‌تربوده است تازه‌ترین اطلاعات مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که شکاف ارزش کالاهای صادراتی نسبت به وارداتی در حال کاهش است و ارزش دلاری کالاهای صادراتی در فصل پاییز نسبت به پارسال 3.4درصد افزایش داشته است. به‌گزارش همشهری، یکی از مشکلات ایران در حوزه صادرات تجاری کم ارزش‌تربودن کالاهای صادراتی ایران درمقابل کالاهای وارداتی سایرکشور‌ها است. علت این موضوع این است که ایران عمدتا صادر‌کننده موادخام و محصولات طبیعی است اما در مقابل بخش عمده کالاهایی که وارد می‌کند   تکنولوژی بالاتری دارند. آن طورکه آمارها نشان می‌دهد در 9ماهه امسال واردات کالاهایی شامل قطعات منفصله اتومبیل‌های سواری و گوشی تلفن همراه هوشمند سهم زیادی از سبد کالاهای وارداتی داشته‌اند و در عین حال هزینه واردات آنها نیز افزایش
یافته است.
به‌طور مثال فقط ۲میلیارد دلار از سبد کالاهای وارداتی ایران شامل گوشی‌های تلفن همراه می‌شود.  این موضوع از جنبه‌های مختلف اقتصادی و حتی از جنبه اثرگذاری بر بازار ارز مهم است به همین دلیل بسیاری از اقتصاد دانان بر این باورند که اقتصاد ایران باید از خام‌فروشی فاصله بگیرد و به سمت تولید و صادرات کالاهایی برود که ارزش افزوده بالاتری دارند و سهم دانش و تکنولوژی در این کالاها بیشتر مواد محصولات خام است.

تفاوت قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی
آن طور که آمارها نشان می‌دهد در 9ماهه سال‌جاری بیش از 28میلیون‌ و700هزار تن کالا به ارزش 48میلیارد و420میلیون دلار وارد کشور شده درحالی‌که در همین مدت ۱۰۱میلیون ‌و۹۰۴هزار تن کالای غیرنفتی به ارزش ۳۶میلیارد و۴۳۰میلیون دلار به خارج ازکشور صادر شده است.
این ارقام به‌معنای آن است که متوسط ارزش هر تن کالای صادراتی در حدود 358دلار است درحالی‌که متوسط هر تن کالایی که ایران وارد می‌کند 1683دلار است. همه اینها یعنی اینکه مخارج واردات بیشتر از درآمد صادرات است و کالاهایی که از ایران به بازار‌های جهانی صادر می‌شوند نسبت به کالاهایی که وارد ایران می‌شوند قیمت کمتری دارند و یا به بیانی کم‌ارزش‌ترهستند. ضمن اینکه که متوسط ارزش هر تن کالاهای صادراتی ایران در 9ماهه امسال 21.5درصد کاهش یافته است. نگاهی دقیق‌تر به آمار رشد قیمت کالاهای وارداتی و صادراتی بر حسب قیمت دلاری‌شان نشان می‌دهد در اکثر مواقع رشد قیمت کالاهای وارداتی سریع‌تر از کالاهای صادراتی بوده است. این در حالی است که قیمت دلاری کالاهای صادراتی به‌طور متناوب کاهش یافته و این رویه در طول سال‌های گذشته به‌طور مداوم تکرار شده است.

بهبود قیمت کالاهای صادراتی
در شرایطی که ارزش کالاهای صادراتی ایران نسبت به حجم یا تناژ کالاهایی که صادر می‌شود در طول سال‌های گذشته عموما کمتر از ارزش کالاهای وارداتی بوده تازه‌ترین اطلاعات مرکز آمار ایران نشان می‌دهد این نسبت در طول ماه‌های گذشته بهبود یافته است. طبق این اطلاعات شاخص قیمت کالاهای صادراتی در پاییز1402 نسبت به فصل قبل 2درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل از نظر دلاری 3.4درصد افزایش داشته است.
از نظر ریالی نیز در فصل پاییز شاخص قیمت کل کالاهای صادراتی نسبت به فصل قبل 3.7درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل 28.1درصد افزایش نشان می‌دهد.
این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد میزان رشد قیمت کالاهایی نظیر ماشین‌آلات، وسایل مکانیکی و برقی در پاییز امسال نسبت به پاییز پارسال بیشتر از سایر محصولات بوده و قیمت صادراتی این محصولات بیشتر از 33.4درصد افزایش داشته است. بعد از آن محصولاتی نظیر سیمان، گچ، پنبه نسوز و مصنوعات ساخته شده توسط این مواد با 14.5درصد افزایش قیمت در رتبه بعدی قرار گرفته وکالاهایی نظیر چربی‌ها و روغن‌های حیوانی و نباتی با افزایش 12.4درصدی در رتبه سوم قرار گرفته‌اند. از دیگر محصولاتی که در این مدت با افزایش قیمت مواجه شده‌اند و در عین حال وزن زیادی در سبد صادراتی ایران دارند می‌توان به محصولات معدنی و صنایع غذایی اشاره کرد. طبق اطلاعات مرکز آمار قیمت صادراتی محصولات معدنی در پاییز امسال نسبت به پاییز پارسال 8.6درصد و محصولات غذایی6.9درصد افزایش داشته است.