گردشگری
سیاست درهای بسته در گردشگری جواب نمی‌دهد
فعالان صنعت گردشگری معتقدند گردش مالی درگردشگری خروجی بسیار بیشتر از گردشگری ورودی است
محمد باریکانی/ خبر‌نگار
حال اقتصاد ایران خوش نیست. تغییر مداوم در قیمت کالاها و خدمات، نوسان نرخ ارز، کمبود دلار در ایران و اقدام به افزایش نقدینگی از سوی شهروندان و آغاز جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران ازجمله نشانه‌های حال ناخوش اقتصاد کشور است. اما می‌توان درهای کشور را به روی صنعت گردشگری بست تا یک مسکن مقطعی بر کالبد این بیمار ناخوش جاری کرد؟ سیاست‌های اخیر در بخش گردشگری از جیره‌بندی ارز گردشگری تا افزایش نرخ عوارض خروج از کشور همگی نشانه‌های بستن درهای گردشگری در کشور و ایجاد محدودیت برای صنعت گردشگری است.
تلاش بی‌نتیجه
علی اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور از همان ابتدای انفجار نرخ ارز و نادیده گرفتن بخش گردشگری در اختصاص ارز دولتی هر زمان که به پاستور می‌رفت، به گفته خودش با رئیس بانک مرکزی صحبت می‌کرد تا بخش گردشگری نیز مشمول اولویت ارزی دولت شود. اما نتیجه چه بود؟ او گفت که قرار شد تا معاون گردشگری‌اش که حالا معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری را نیز اداره می‌کند و یک پای او در سازمان حج و زیارت و پای دیگرش در ارگ آزادی و اتاق معاونت سرمایه‌گذاری است با مسئولان بانک مرکزی در جلسات تخصصی حضور بیابد و تکلیف ارز گردشگری مشخص شود. اما نتیجه چه بود؟ هیچ!
رئیس سازمان میراث فرهنگی و معاون گردشگری او در مصاحبه‌ای اعلام کردند که ارز گردشگری به آژانس‌های گردشگری داده می‌شود و مسافران و گردشگران می‌توانند با مراجعه به آژانس‌ها ارز مسافرتی خود را دریافت کنند؛ گفته‌هایی که همین دیروز تکذیب شد و حرمت‌الله رفیعی ناچار شد به خبرگزاری مهر اعلام کند که آژانس‌های مسافرتی هیچ وقت ارزی به مسافران نمی‌داده‌اند که حالا بانک مرکزی بخواهد به آنها درباره عدم‌پرداخت این ارز ابلاغیه‌ای ارسال کند. هیچ ابلاغیه‌ای نیز از سوی بانک مرکزی درباره عدم‌پرداخت ارز مسافرتی به گردشگران داده نشده است. او گفته است، مگر پیش از این آژانس‌های مسافرتی در پرداخت ارز دخالتی داشتند که حالا بانک مرکزی بخواهد به آنها درباره عدم‌پرداخت ارز مسافرتی نامه بزند؟
در شرایط کنونی اقتصاد کشور، احتمال ورشکستگی بخش‌هایی از صنعت گردشگری وجود دارد. آژانس‌های گردشگری به گفته فعالان این بخش و حتی به گفته حرمت‌الله رفیعی، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ناگزیر از تعدیل نیرو شده‌اند. هتل‌ها نیز می‌خواهند نرخ خدمات را افزایش دهند تا زیان‌های وارد شده را جبران کنند اما آن هم فایده‌ای ندارد.
کاهش سفرهای داخلی
به گفته امیرحسین جعفری، استاد دانشگاه و کارشناس گردشگری و فعال در این بخش، از پایان فروردین‌ماه تاکنون به‌دلیل سخت‌ترشدن سفرهای خارجی ، گران‌شدن تورها، نبود ارز و افزایش عوارض خروج از کشور، گردشگران خروجی حتی از سفرهای داخلی هم استقبال نکرده‌اند. هجمه تبلیغاتی علیه ایران هم دوباره آغاز شده است و ایران برای تغییر نظر افکارعمومی جهان به منظور ترغیب خارجی‌ها برای سفر به کشور، هیچ حضوری در رسانه‌های بزرگ جهان ندارد.
در این شرایط چه اتفاقی می‌افتد؟ نتیجه آن می‌شود که تورهای ورودی حتی از آمریکای لاتین هم از مدیران آژانس‌های گردشگری ایران مانند آنچه برای امیرحسین جعفری اتفاق افتاده است، تضمین می‌خواهند که درصورت سفرشان به ایران مشکلی برای سفر به آمریکا نداشته باشند و مدیران آژانس‌های گردشگری ناچار به امضای توافقنامه‌هایی می‌شوند که براساس آن به‌دلیل سفر گردشگران خارجی به ایران از سوی آمریکا مشکلی برای آنها پیش نمی‌آید.
امیرحسین جعفری البته در گفت‌وگو با همشهری یادآور شد که گردش اقتصادی بخش گردشگری ایران در سفرهای خروجی بسیار بیشتر از آن چیزی است که از گردشگران ورودی به ایران عاید صنعت گردشگری کشور می‌شود. به گفته او، همین حالا که سیاست‌های بخش گردشگری به سمت مقابله با گردشگری خروجی است نیز گردشگران داخلی حتی از سفرهای داخلی هم استقبال نکرده‌اند.
وی با رد این شایعه که ارز گردشگری براساس تصمیم دولتی به آژانس‌های گردشگری داده شده است، تصریح کرد: هرگز چنین اتفاقی نیفتاده و اگر این اتفاق افتاده بود، بسیاری از آژانس‌های گردشگری به اختلاس و سوءاستفاده مالی متهم شده بودند. بنابراین هر نوع اختصاص ارز مسافرتی به آژانس‌های گردشگری تکذیب می‌شود.
جعفری سیاست بستن مسیر گردشگری خروجی را نیز نادرست می‌داند و می‌گوید: بستن درهای سفر به خارج از کشور جواب نمی‌دهد. چون معتقدم نقدینگی در کشور به اندازه‌ای زیاد است که افراد دارای این نقدینگی هیچ توجهی به این سیاست‌ها نمی‌کنند. فقط کافی است همین حالا که کشور با مشکل ارز مواجه است سری به فرودگاه امام‌خمینی(ره) بزنید و ببینید چه حجمی از گردشگران در حال خروج از کشور هستند.
شگرد متقلبان برای دریافت ارز مسافرتی
وضعیت ارز مسافرتی به سویی رفته است که برخی در قالب گردشگر خروجی برای تأمین ارز مسافرتی به میزان 500تا 1000یورو، یک روزه به کشورهای همسایه همچون ترکیه سفر می‌کنند تا 500یورو ارز دریافت کنند. سفر به کشورهای دورتر برای دریافت 1000یورو ارز نیز گزینه خوبی برای فروش ارز مسافرتی در بازار آزاد است. از همین دیروز نیز شایعه شد که برخی از دلالان ارز حاضر به خرید بلیت هواپیما برای سفر به یک کشور خارجی می‌شوند و پس از حضور در فرودگاه امام خمینی(ره) با ترفندهای مختلف از پرواز جا می‌مانند تا با فروش ارز دولتی خود در بازار آزاد نه‌تنها زیان ناشی از خرید بلیت پرواز را جبران کنند که حتی سود هم ببرند. امیرحسین جعفری، فعال گردشگری کشور به همشهری گفت: اختصاص ارز به گردشگری یک آرامبخش مقطعی است که می‌تواند از زیاندهی بیشتر بخش گردشگری بکاهد اما سیاست درستی نیست.
