11- همه می‌دانند وابستگی به نفت چه ضررهایی دارد، قطع این وابستگی به کجا رسید؟
قطع وابستگی به نفت روی میز دولت و مجلس
نتایج ارتباط فعال با کشورهای جهان
ایجاد بازارهای جدید
بهبود جایگاه ایران در جامعه بین‌الملل
افزایش قدرت فعالان اقتصادی
حضور رایزنان بازرگانی در کشورهای مختلف
فعال شدن اتاق‌های بازرگانی مشترک
سفرهای متناوب رئیس‌جمهور و بسترسازی برای حضور تجار در کشورهای مقصد صادراتی
ایجاد مراکز تجاری در کشورهای هدف صادراتی
مهم‌ترین اتفاق بین‌المللی در این جهت: عضویت در اتحادیه اقتصادی شانگهای ور بریکس
کمک های مجلس به دولت
1. ثبات قوانین و بخشنامه‌های صادرات:
- عدم‌ثبات در مجلس دهم: طبق اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس از شهریور92تا بهمن۹۷
(مجلس قبل) 70 نوع بخشنامه و دستورالعمل مرتبط با صادرات ابلاغ شده است!
- ثبات در مجلس یازدهم: در 2 سال گذشته، به جهت همسویی قوانین صادراتی، هر سال یک بسته مشخص و مدوّن صادراتی از سوی مجلس و دولت به دستگاه‌های مختلف ابلاغ شده است.
2. تصویب مجموعه قوانینی که در سال گذشته نوسان قیمت ارز را به‌شدت پایین آورد.
نمونه: حذف ارز ترجیحی و تکلیف به دولت برای تامین زیرساخت اجرای کالابرگ الکترونیکی
قطع وابستگی به نفت؛ بیشترین درآمد ارزی ایران پس از انقلاب
در دولت سیزدهم و در سال 1400، صادرات ایران به رقم 48میلیارد و 540میلیون دلار رسید، رقمی که بالاترین مقدار صادرات غیرنفتی ایران در تاریخ ایران بود. روند رشدی که در سال 1401و سال اخیر هم ادامه پیدا کرد و رقم 50میلیارد دلار را هم رد کرد.
بنابر آمار گمرک ایران، در سال 1402بیش از ۶۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تن انواع کالاهای غیرنفتی به ارزش ۲۴ میلیارد و ۱۴۴ میلیون دلار صادر شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۲۹ درصد افزایش و از لحاظ ارزش ۲.۶۲ درصد کاهش داشته است.(این کاهش به‌دلیل پایین آمدن قیمت دلار است و الا میزان کمی آن افزایش پیدا کرده است).
یک عیب مهم در اقتصاد ایران وابستگی به صادرات نفت خام است.
اختیار نفت خام در دست ما نیست.
آن کسی که نفت ما را وارد می‌کند از این واردات سود بیشتری می‌برد تا مایی که نفت متعلّق به ماست.
طی 70 سال گذشته، یکی از مهم‌ترین و چالشی‌ترین موضوعات اقتصادی کشور، وابستگی بودجه عمومی دولت به نفت بوده است.این وابستگی سبب شده که حوزه‌های دیگر در اقتصاد ایران، معطل بماند و رشد نکند.
آنچه در 2 سال و نیم گذشته شاهد بودیم یک رشد بی‌سابقه در امر صادرات غیرنفتی در یک دهه گذشته بوده که هم وابستگی ما را به نفت از بین برده و هم تولید را رونق داده است.
به هر میزان که صادارت غیرنفتی رشد کند، فروش نفت برای تامین زیرساخت‌های کشور هزینه می‌شود.
اما در دولت آقای رئیسی به 3 دلیل صادرات کشور رونق گرفته است.
1. ثبات در فضای سیاسی اجتماعی و اقتصادی کشور.
2. رشد کیفی و کمی محصولات تولیدی کشور به جهت تأکید دولت روی تولید کالای ایرانی.
به استناد آمار بانک مرکزی، رشد بخش صنعت (مجموع کالاهای صنعتی تولید شده) در سال 1400حدود 3.3درصد بوده و در سال 1401این عدد به 9.5درصد ارتقا پیدا کرده است. یعنی رشد سه برابری
3. ارتباط فعال دولت با کشورهای همسایه و جهان
نتایج: ایجاد بازارهای جدید، بهبود جایگاه ایران در جامعه بین‌الملل، افزایش قدرت فعالان اقتصادی، حضور رایزنان بازرگانی در کشورهای مختلف، فعال شدن اتاق‌های بازرگانی مشترک، سفرهای متناوب رئیس‌جمهور و بسترسازی برای حضور تجار در کشورهای مقصد صادراتی، ایجاد مراکز تجاری در کشورهای هدف صادراتی
مهم‌ترین اتفاق بین‌المللی در این جهت: عضویت در اتحادیه اقتصادی شانگهای و بریکس
اما مجلس
مهم‌ترین کار مجلس ثبات قوانین و بخشنامه‌های صادرات بوده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس طی بررسی‌ای که انجام داده، اعلام کرده که از شهریور‌ماه ۱۳۹۲ تا بهمن‌ماه۱۳۹۷، 70نوع بخشنامه و دستورالعمل مرتبط با صادرات ابلاغ شده است! و حال آنکه در 2سال گذشته هر سال یک بسته مشخص و مدون راجع به صادرات از سوی مجلس و دولت به دستگاه‌های مختلف ابلاغ شده است.
علاوه بر این مجموعه قوانینی که در سال گذشته نوسان قیمت ارز را به‌شدت پایین آورد.
مجلس در کنار حذف ارز ترجیحی که جلوی فساد را در مقیاس کلان می‌گرفت، زیرساخت اجرای کالابرگ الکترونیکی را به دولت تکلیف کرد.
جمع‌بندی الهیاتی
آن زمان که آمریکا، ایران را تحریم کرد تصور نمی‌کردیم که این می‌تواند یک فرصت خوبی برای قطع وابستگی‌های بیمارگونه ما در اقتصاد باشد. اما شد. ما به‌صورت اجباری، فروش نفت خام مان با مشکل مواجه شد و همین برای کشور، تمرینی شد برای قطع وابستگی اقتصاد به فروش نفت و امروز این تمرین دارد جواب می‌دهد. یک شرط اساسی برای تحول، نترسیدن از دشمنی‌ها و تحریم‌هاست. خداوند در قرآن می‌فرماید «اِنَّما ذلِکمُ الشَّیطانُ یخَوِّفُ اَولِیاءَه» شیطان تلاش می‌کند شما را از نقشه‌های دشمن بترساند.»فلا تَخافوهُم وَ خافونِ اِن کنتُم مُؤمِنین» قرآن می‌فرماید که نخیر، از آنها نترسید، از من بترسید؛ اعتماد به خدا بکنید، در مقابل دشمن محکم بِایستید و می‌توانید دشمن را به عقب برانید.
