10- آنها که مثلا زبان دنیا را بلد بودند، موفق نشدند شما کار را در سیاست خارجی به کجا رساندید؟
دنیا زبان ما را یاد گرفت
سیاست خارجه؛ دنیای جدید با ایران قوی
بررسی کارنامه سیاست خارجی جمهوری اسلامی در دولت سیزدهم و مجلس یازدهم
تصور دولت قبلی این بود که اگر دیپلماسی فرامنطقه‌ای و نمادهای آن (مانند برجام) تبدیل به یک نقطه ثقل و چارچوب در حوزه سیاست خارجی شود، رفتار بازیگران منطقه‌ای نیز به واسطه پیوند آنها با آمریکا و اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران تنظیم خواهد شد. اما پس از انعقاد توافق برجام، نه‌تنها مناسبات منطقه‌ای ایران به سود منافع ملی کشور تنظیم نشد، بلکه شاهد هم پیمانی عمیق‌تر اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس علیه ایران یا انفعال کشورمان در پرونده‌هایی تعیین‌کننده مانند جنگ قره‌باغ بودیم. آمریکا هم که به‌طور کل از برجام خارج شد. از سوی دیگر تمامی مسائل کشور هم با برجام و گفت‌وگوها با طرف‌های غربی و آمریکایی بسته شده بود و حتی آب خوردن هم در گرو توافق برجامی قرار گرفته بود.
اما در عمل توافق اولیه برجام نه‌تنها سودی برای کشور نداشت که تقریبا در تمامی شاخص‌های پیشرفت ما یا درجا زدیم و یا کارنامه منفی داشتیم.
دولت آقای رئیسی، در محیط منطقه، دیپلماسی فعال منطقه‌ای را در پیش گرفت. یکی از نتایج این رویکرد، عادی‌سازی روابط میان ایران و عربستان سعودی بود.
همزمان مقامات مصری هم خبر می‌دهند که فقط فاصله اندکی تا برقراری روابط مجدد تهران و قاهره مانده است.
درحالی‌که عربستان سعودی، امارات و مصر پاسخ منفی به درخواست واشنگتن جهت حضور در ائتلاف دریایی آمریکا در دریای سرخ برای مقابله با ارتش ملی یمن داده و به ائتلاف موسوم به «نگهبان رفاه» نپیوستند.
در فضای جهانی هم دولت سیزدهم معتقد به چندجانبه گرایی در جهت نظم نوین جهانی بود.
در دوران‌گذار نظام بین‌الملل یا دوران انتقالی (Transition) سازوکارهای مؤثری در ایده‌های جایگزین برای ساختارهای رو به زوال محسوب می‌شوند.
بریکس و شانگهای 2 سازمان مهم در این جهت (تشکیل قطب‌های جدید دنیا) بودند:
کشورهای گروه بریکس به‌عنوان قدرت‌های جدید جهانی، حول یک ایده مشترک ائتلاف کرده‌اند: مخالفت با وضع موجود در نظم فعلی جهان.
ویژگی‌های قدرت‌ساز بریکس
1. تلاش برای «دلارزدایی» از سیستم مالی جهانی
2. چین و روسیه از اعضای دائم شورای امنیت و دارای حق وتو هستند.
3. چین، روسیه و هند دارای زرادخانه‌های سلاح هسته‌ای هستند و برزیل و آفریقای‌جنوبی هم از توانمندی‌های هسته‌ای برخوردارند.
4. اعضای این گروه نیمی از جمعیت جهان (۴ میلیارد نفر) را تشکیل می‌دهند.
5. در اختیار داشتن 20درصد کل اقتصاد جهانی
دیپلماسی فعال و چندجانبه‌گرای دولت، به عضویت رسمی ایران به پیمان شانگهای هم انجامید. اتفاقی که مقامات ایران از سال ۲۰۰۵ به‌دنبال آن بودند و در سال ۲۰۰۸ توافق اولیه آن انجام شده بود.اما سه‌شنبه ۱۳ تیرماه ۱۴۰۲ ایران رسما عضو سازمان همکاری شانگهای شد.
برنامه هسته‌ای و قانون راهبردی هسته‌ای
پس از خروج آمریکا از برجام، ترور حاج قاسم و فخری‌زاده که دشمنی آمریکایی‌ها به اوج خود رسیده بود و کشور هم به جهت صنعت هسته‌ای در یک حالت سرگردانی به سر می‌برد. این اقدام مجلس که مورد تقدیر رهبر انقلاب هم قرار گرفت، مجددا چرخه تولید انرژی هسته‌ای را به جریان انداخت و موضع ایران را در نسبت با طرف‌های غربی فعال کرد تا جایی که سیدعباس عراقچی صراحتا اعلام کرد که دست مذاکره‌کنندگان در مذاکره به واسطه این قانون باز شد. با اجرای این قانون ایران مجددا تولید و ذخیره‌سازی غنی‌سازی ۲۰ درصد برای رآکتور تهران را آغاز کرد. همچنین در اجرای این قانون بود که پس از خرابکاری عوامل رژیم صهیونیستی در شبکه برق تاسیسات نطنز، دولت مجوز غنی‌سازی ۶۰درصدی، یعنی سطحی از غنی‌سازی که قبلا ایران تجربه نکرده بود، را اجرایی کرد. به علاوه ایران کارخانه تولید اورانیوم فلزی در اصفهان را تکمیل کرد. اهمیت این دستاورد به حدی بود که در همه مراحل مذاکرات بعدی، طرف‌های غربی نگران تولیدات این کارخانه بودند. و دست آخر کمک به آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در عراق و کره‌جنوبی.
جمع‌بندی
تکیه بر توان داخلی و حقوق مسلم ملت ایران در مناسبات جهانی، و رها شدن از تکیه به قدرت‌های خاص در عاملات سیاسی، کشور را وارد دنیایی از تحول می‌کند. این همان جوهر معنای برائت در دین است. یعنی جدا کردن مسیر رکت یک جامعه از اهل ظلم و طاغوت. اساسا اعتماد و تکیه بر این شیاطین، مساوی است با ورود انسان و جامعه در آتش وَلا َترْکنُوا إِلَی الَّذینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکمُ النَّار. یک معنای این آتش همین مشکلات و گرفتاری‌های دنیایی است که به‌واسطه اعتماد به اهل ظلم برای یک جامعه رقم می‌خورد.
آیه 113 هود
مزایای سازمان شانگهای
1. گردش ارزی بالای کشورهای عضو. مهم‌ترین آنها چین با رتبه دوم اقتصاد جهانی
2. اغلب کشورهای عضو شانگهای مصرف‌کننده کالایی هستند که ایران در تولید آنها نقش مهمی ایفا می‌کند.
3. کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای روی‌هم بیشترین تولیدکننده و مصرف‌کننده انرژی در جهان هستند.
4. 9کشور عضو 3 میلیارد و ۱۵۴ میلیون نفر جمعیت دارند که تقریبا ۴۲ درصد جمعیت جهان را شامل می‌شوند.
مهم‌ترین پروژه‌های ایران با کشورهای عضو سازمان شانگهای
چین: فروش نفت
هند: توسعه چابهار
روسیه: محصولات کشاورزی
پاکستان: روغن‌های صنعتی
درمجموع این فعالیت‌ها نزدیک به 300امضای سند همکاری با کشورهای مختلف در حوزه همکاری‌‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، قضایی و همکاری با سازمان‌های بین‌المللی، حاصل این دیپلماسی بود. سهم این روابط در رشد اقتصادی سال قبل ایران نزدیک به 20درصد بود.
