یادداشت
صندوق رأی با عدالت چه کرد؟
علی اخباری؛ محقق و پژوهشگر
«ضریب جینی» یکی از شاخصه‌های مهم سنجش شکاف طبقاتی و میزان رشد عدالت اجتماعی است. هر‌چه این ضریب کمتر باشد، شکاف طبقاتی کمتر و رشد عدالت اجتماعی بیشتر است. این ضریب در دولت قبل، از 0.36 در سال91 به 0.40 در سال99 افزایش یافت؛ یعنی شکاف طبقاتی بیشتر شد و ما از عدالت اجتماعی دورتر شدیم. این روند افزایشی بود اما با اقدامات مجلس و دولت جدید برای عدالت اجتماعی، ضریب جینی بعد از 10سال، روند کاهشی گرفته و در سال1400 به 0.39 و در سال1401 به 0.38 رسیده است.
برخی کارهای دولت در این راستا عبارتند از:
افزایش یارانه‌ها درحالی‌که 60درصد یارانه‌ها متعلق به 3دهک اول جامعه است.
رایگان‌شدن قبوض آب، برق و گاز برای مددجویان نهادهای حمایتی
بیمه رایگان 3دهک اول جامعه که اکثر اقشار آسیب‌پذیر را شامل می‌شود.
بیمه رایگان مادران خانه‌دار روستایی و عشایری دارای 3فرزند و بیشتر
طرح بیمه درمان ناباروری که 90درصد هزینه درمان را شامل می‌شود.
اما انصاف این است که کلیه اقداماتی را که دولت سیزدهم در راستای رشد عدالت انجام داده است، با ریل‌گذاری و حمایت مجلس یازدهم در تصویب بهنگام قوانین مورد نیاز در این راستا بدانیم تا دولت بتواند با تکیه بر آن قوانین و مصوبات به سرعت وارد اجرا شود.
در ادامه برخی اقدامات دیگر مجلس برای حمایت از رشد مناطق محروم را که در بودجه1402 تصویب کرده است، می‌بینیم:
افزایش 25درصدی اعتبارات برای ارتقای مناطق کمتر توسعه‌یافته
افزایش 79درصدی اعتبارات برای محرومیت‌زدایی
تخصیص 3درصد از صادرات نفت خام و گاز به مناطق کمترتوسعه‌یافته، معادل 1.5میلیارد یورو
تخصیص قیر رایگان برای توسعه راه و عمران در مناطق محروم و روستاها
افزایش 4برابری سرانه گازرسانی به روستاها
بعضی از کارهای دولت برای برقراری عدالت اجتماعی، کل جامعه را در‌برگرفته، اما اثراتش برای اقشار آسیب‌پذیر و مناطق محروم ملموس‌تر است. بعضی از این موارد عبارتند از:
درمان رایگان بیماری‌های صعب‌العلاج که متأسفانه تعداد آن در مناطق محروم بالاست.
اجرایی‌شدن کالابرگ الکترونیک برای کالاهای اساسی و اقلام جهیزیه
3.5برابر شدن وام ازدواج
اصلاح قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی
همچنین با همت مجلس یازدهم قوانین عام‌المنفعه‌ای تصویب شد که سهم بسزایی در برقراری عدالت اجتماعی خواهد داشت. این قوانین عبارتند از:
قانون رتبه‌بندی معلمان و افزایش 37درصدی حقوق آنها نسبت به قبل
قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب‌وکار برای بهره‌مندی همه اقشار از فرصت‌های کسب‌وکار
افزایش 12برابری حقوق سربازان
همسان‌سازی حقوق بازنشستگان
وقتی نگاه دولت و مردم به جای دستان بیگانگان، به توانمندی‌های داخلی و مردمی معطوف شود، عزم و اراده عمومی برای رشد و پیشرفت همه‌جانبه در جامعه شروع می‌شود. وجود این روحیه باعث می‌شود به جای تجمیع امکانات در یک نقطه و رشد ویژه‌خواری، امکانات عمومی بین همگان متعادل توزیع شود. از مقومات چنین روحیه‌ای، قیام عمومی و جمعی برای آبادانی همگانی کشور و ایجاد عدالت اجتماعی همگانی است و این قیام برخاسته از «هویت ایمانی» مردم است. خداوند حکیم در قرآن کریم هدف از ارسال پیامبران و نزول کتاب و میزان را قیام عمومی مردم برای اجرای عدالت و قسط بیان می‌کنند؛ آنجا که می‌فرمایند: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَینَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ؛ ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند.» (25حدید)
