گزارش
كاسبی با سگ‌های ولگرد
گزارش ميداني خبرنگار همشهري از كساني كه به اسم حامي حيوانات پول‌هاي كلان به جيب مي زنند
لیلا شریف-روزنامه‌نگار
باور كردني نيست اما حضور سگ‌هاي ولگرد در خيابان‌هاي تهران براي بعضي‌ها نان و آب دارد، لقمه چربي است كه از آن پول در‌مي‌آورند، آن هم از آن ور آب و به دلار و يورو و.... كساني كه جمع‌آوري سگ‌هاي ولگرد را سياسي كرده‌اند و در فضاي مجازي با تصاوير آنها در حالي كه در خيابان توسط نيروهاي شهرداري جمع‌آوري مي‌شوند، ترحم مي‌خرند آن هم به قيمت‌هاي بالا. چهاردهم مهر امسال بود که 3سگ ولگرد به کودکی 5ساله در پارک پردیسان حمله و او را مصدوم کردند؛ سگ‌هایی که هیچ‌کس جلودار آنها نبود و در نهایت بعد از چند دقیقه مسئولان حفاظت پارک توانستند کودک را از چنگال‌شان نجات دهند؛ داستانی که نخستین‌بار نبود که رخ می‌داد و آخرین بار هم نخواهد بود و همین باعث شده که جمع‌آوری سگ‌های ولگرد در صدر خواسته‌های مردم و عملیات‌های شهری باشد. هر روز قبل از اینکه خورشید در آسمان جاخوش کند، آنها با سیاهه‌ای از پیام‌های مردمی در دست راهی خیابان می‌شوند تا سگ‌های ولگرد را از کوچه‌ها و خیابان‌های شهر جمع‌آوری کنند. نیروهای مخصوص جمع‌آوری سگ با پراید وانت‌های سفیدرنگ هر نقطه‌ای که از قبل مشخص شده باشد را گز می‌کنند و زمانی که نخستین نشانه‌ای از سگ ولگرد عیان شد با استفاده از ابزار خاص یا حتی با دستان خالی، سگ را در پشت وانت جای می‌دهند تا در کنار سگ‌های دیگر راهی مرکز آرادکوه شود.
دردسر جدید جمع‌آوری سگ‌های ولگرد
فردین که 7سال از نخستین روز کاری‌اش در اکیپ‌های سگ‌گیری می‌گذرد، زمانی که با چشمش رد سگی که 200متر دورتر است را رصد می‌کند، در رابطه با مسائل کارش می‌گوید: «کار ما دردسرهای زیادی داره که شاید کسی اصلا به فکرش نرسه؛ اینکه باید دنبال سگا توی کوچه و پس‌کوچه‌ها بدویم؛ اینکه وقتی سگ بیهوش شد باید مثل یک بچه بغلش کنیم و پشت وانت بذاریم؛ اینکه اگه حواسمون نباشه، سگ یهو گازمون می‌گیره و... همه اینا خودش یه جور داستان داره، اما شاید باورتون نشه یکی از دردسرهای جدی ما، همین آدمایی هستن که خودشون رو حامی حیوانات نشون می‌دن، اما حامی‌نما هستن.»
امان از حامی‌های دروغین سگ‌های ولگرد
در همین حین یکی از نیروهای اکیپ، دارتی را از خودرو بیرون می‌آورد و سوزن حاوی داروی بیهوشی را به سمت سگ نشانه می‌گیرد. فردین که در کنار دوستانش منتظر ایستاده است تا داروی بیهوشی رقیق شده بر بدن سگ سیاه اثر کند، از حامی‌نماها گلایه می‌کند. او که دل‌پری از حامی‌نماها دارد، ادامه می‌دهد: «این افراد مدام مانع کار ما می‌شن، دوست دارن که سگ داخل محدوده که هست، بمونه چون برای اونا درآمدزایی داره. بعضی از این گروه‌ها نه‌تنها از حامیان داخلی، بلکه از حامی‌های خارجی پول می‌گیرن و می‌گن که سگ باید در همین محدوده‌ای که هست، بمونه، اونا اصلا براشون مهم نیست که شهروند نارضایتی دارن یا گازگرفتگی اتفاق افتاده؛ فقط پول براشون مهمه.» صفحات مجازی عرصه فعالیت بسیاری از حامیان حیوانات ازجمله سگ‌هاست، اما در این میان تشخیص واقعیت از دروغ بسیار دشوار می‌شود: «این آدما پیچ اینستاگرامی می‌سازن و چند هزار فالوئر جمع می‌کنن، شما تصور کنید که اگه هر کدوم از این فالوئرها 5هزار تومان هم واریز کنن، کلی پول جمع می‌شه. ماجرا اینه که سگ‌های ولگرد منبع درآمد ثابت برای خیلی از این حامی‌نماها شدن و به‌خاطر همین تا ما رو می‌بینن که می‌خواهیم سگ‌ها رو جمع کنیم، سریع بهمون حمله می‌کنن.»
حمله با چماق
کار برای نیروهای جمع‌آوری سگ‌های ولگرد در مناطق شمال تهران سخت‌تر از سایر مناطق است؛ چراکه بسیاری از گروه‌های حامی‌نما در این مناطق فعال هستند و به‌محض ورود اکیپ‌ها به سرعت در منطقه حاضر می‌شوند و حتی در مواردی با چماق به این افراد حمله می‌کنند: «چون این کار برایشان منفعت مالی داره، خیلی از این حامی‌نماها به سمت ما حمله می‌کنن و به مردم می‌گن که ما سگ رو می‌کشیم، اما این واقعیت نیست. ما سگ‌ها رو جمع می‌کنیم و می‌بریم در مراکز نگهداری. بعضی از حامی‌های واقعی که با شهرداری ارتباط دارند، به مراکز سر می‌زنن و می‌بینند که کار ما چطوریه. متأسفانه بعضی از این حامی‌نماها در مناطقی به بچه‌های ما حمله کردند، زد و خورد پیش آمده است و نه‌تنها به ماشینامون آسیب می‌زنن، حتی با چماق و چاقو بچه‌هامون رو مجروح می‌کنن. همین چند‌وقت پیش یک نفر توی منطقه یک وقتی دیدند که بچه‌های ما دارن سگ‌ها رو جمع می‌کنن، چند تا شیشه از بالای برج پرت کرد که خدا رحم کرد و به بچه‌هامون نخورد. یک بار هم با چماق به سر یکی از بچه‌هامون زدن که بنده خدا راهی بیمارستان شد.» در کنار این خاطرات بد، خاطرات خوب هم وجود دارد: «کنار این آدما که منفعت‌شون با زیاد شدن سگ‌های ولگرد گره خورده، خیلی از آدما وقتی می‌بینن ما این سگ‌ها رو جمع می‌کنیم، ما رو دعا می‌کنن و می‌گن دمتون گرم که ما رو از شر این سگ‌ها خلاص کردید.»
کسب درآمد از جابهجایی سگ‌ها
سگ‌های ولگرد به یک زنجیره درآمدزا برای برخی افراد تبدیل شده‌اند و در کنار چهره‌های واقعی حامی حیوانات، افراد بسیاری تنها با هدف کسب درآمد در این مسیر قدم برمی‌دارند. یکی از حلقه‌های این زنجیره مربوط به افرادی است که با فراهم کردن یک وانت پراید، دارت و مواد بیهوش‌کننده، درآمد کسب می‌کنند. محمد در این مورد توضیح می‌دهد: «چند سال پیش فردی برای چند روز پیش ما آمد. توی چند وقت نحوه کار با دارت تزریق داروی بیهوشی و زنده‌گیری سگ را یاد گرفت، اما بعد رفت. چند وقت که گذشت فهمیدیم که این آقا یک کسب‌وکاری برای خودش راه انداخته و با حامی‌های سگ همکاری می‌کنه. این آدم الان یک پراید وانت با 6تا نیرو داره، با کار کردن برای حامی‌ها کلی وضع زندگیش خوب شده و یه چهاردیواری هم اطراف تهران گرفته که وقتی نیاز بود، سگ‌ها رو نگهداری کنه.» عقیم‌سازی و جابهجایی یکی از منابع اصلی درآمد این افراد است: «الان مثلا اگر یک سگ ولگرد بخواد عقیم بشه، باید 6روز توی کلینیک بمونه که برای هر شب 300هزار تومان پول پانسیون می‌گیرن، بعضی‌ها مثل همین بنده خدا، می‌ره یک چهاردیواری رو تبدیل به پانسیون می‌کنه که برای کارهای درمانی یا حتی وقتی سگ‌ها رو شهرداری می‌خواد جمع کنه، حامی‌ها سراغ این آدما می‌رن و سگ‌ها رو برای چند روز به اینها می‌سپرن تا آب از آسیاب بیفته. فکر کنم شبی 150هزار تومان برای نگهداری سگ‌های ولگرد می‌گیرن؛ مثلا وقتی می‌خوان سگ رو عقیم کنن، آدمایی مثل همین آقا که گفتم، می‌رن و 2میلیون تومان می‌گیرن که سگ رو ببرن و بیارن.»
پرداخت دیه به‌دلیل حمله سگ
حمله هر سگ ولگرد به شهروندان پای پیمانکاران جمع‌آوری سگ‌ها نوشته می‌شود و اگر این سگ‌ها فردی را گاز بگیرند، پیمانکاران باید دیه پرداخت کنند. محمد، یکی از اعضای فعال در اکیپ‌های جمع‌آوری سگ‌های ولگرد در این رابطه توضیح داد: «هر روز خبری از گازگرفتگی سگ‌ها به ما می‌رسه. همین چند وقت پیش بود که چندتا سگ به یه خانم روبه‌روی بیمارستان هفتم‌تیر شهرری حمله کردن و تا یه مسیری روی زمین کشوندنش. تمام بدن این خانم زخمی شد. با شکایت این خانم، برای پیمانکار پرونده ایجاد کردن و با توجه به آسیب‌هایی که این خانم دیده بود، دیه پرداخت شد.» به‌گفته او «حتی یه مورد هم بود که یه آقای موتورسوار به سگ ولگرد برخورد کرد، راکب موتور بر اثر شدت ضربه از موتور پایین می‌افته و آسیب می‌بینه؛ با اینکه راننده موتورسیکلت گواهینامه نداشت، پیمانکار مجبور شد که دیه بده.»
تصادف مرگبار با سگ‌های ولگرد
حضور سگ‌های ولگرد در شهر تنها به گازگرفتگی شهروندان ختم نمی‌شود و در میان آمارهای نگران‌کننده در مورد گازگرفتگی نباید از کنار حوادثی که به‌دلیل پرسه زدن این سگ‌ها در شهر رقم می‌خورد، به‌راحتی عبور کرد: «به جز دست و پا شکستن‌ها، همین چند شب پیش یه آقایی که با موتور سنگین توی اتوبان بابایی در حال حرکت بود با یه سگ ولگرد تصادف کرد که چون سرعت بالا بود، اون آقا کشته شد. اینا ماجراهایی است که مردم نمی‌بینن و فکر می‌کنن که تمام دردسرهای سگ‌های ولگرد به گازگرفتگی محدود می‌شه، اما واقعیت چیزی بیش‌از اینه.» وجود سگ‌های ولگرد در تهران در کنار دردسرهایی همچون هراس شهروندان، آلوده شدن فضاهای شهری و حوادث رانندگی به یک منبع درآمد برای برخی حامی‌نماها تبدیل شده است که از هیچ راهی برای حفظ زیستگاه سگ‌های ولگرد در شهر دریغ نمی‌کنند.
مکث
صفرتاصد اقدامات برای ساماندهی سگ‌های ولگرد
داوود گودرزی، مدیر کنترل حیوانات شهری شهرداری تهران: شهرداری تهران با حضور 12تیم در حال زنده‌گیری سگ‌هاست و تمام پیام‌های 137 در رابطه با سگ‌ها به ما ارجاع می‌شود. با توجه به پیام‌های 137، روزانه بین 40 تا 50 قلاده سگ را زنده‌گیری می‌کنیم. تمام این سگ‌ها به پناهگاه ما در آرادکوه منتقل می‌شوند. در آرادکوه نزدیک به 1800قلاده سگ نگهداری می‌شوند و با توجه به نقش‌آفرینی برخی حامیان و خیرین باید گفت که در هر‌ماه نزدیک به 300 تا 400هزار تومان برای هر سگ هزینه می‌شود. مناطق آلوده تهران از نظر حضور سگ‌های ولگرد، مناطق حاشیه‌ای تهران هستند. با توجه به اینکه در این مناطق زیستگاه‌های طبیعی وجود دارد و با معضل رهاسازی سگ از شهرهای همجوار و فاقد پناهگاه در این مناطق روبه‌رو هستیم، بیشترین آلودگی برای مناطق یک، 5، 22، 18، 19، 20، 13 و 4 است. از مردم درخواست داریم که به گروه‌های حامی‌نما که در شبکه‌های مجازی نیز بسیار فعال هستند کمک نکنند و پول به حسابشان نریزند؛ چراکه این گروه‌ها از طریق کمک‌های مردمی، درآمد چشمگیری کسب می‌کنند. چنین رفتاری موجب می‌شود که تعداد سگ‌ها در شهر بیشتر شود. حامیان در بعضی مناطق، قلمروهایی برای خود مشخص و هر گروه یک پارک و فضای شهری را قرق کرده‌اند، متأسفانه این اتفاق بیشتر در مناطق یک، 5 و 22 مشاهده می‌شود. زمانی که ما در این مناطق دست به جمع‌آوری سگ‌های ولگرد می‌زنیم و با زحمت بسیار تعداد سگ‌ها را به صفر می‌رسانیم، باز می‌بینیم که این حامی‌نماها، سگ‌ها را در منطقه رها می‌کنند تا منبع درآمدشان حفظ شود. با وجود اینکه در دستورالعمل وزارت کشور، نهادهای مختلف همچون فراجا، سازمان قضایی، وزارت بهداشت و... مسئول هستند، اما در حال حاضر تنها شهرداری در میدان عمل است. متأسفانه همکاری با این اکیپ‌ها به کلانتری‌ها اطلاع‌رسانی نشده است و این کار را سخت‌تر می‌کند. در حال حاضر تنها شهرداری در این حوزه فعال است. حامی‌نماها در بسیاری از موارد در روند کار ما اخلال ایجاد و به نیروهای ما حمله می‌کنند. چند روز پیش نیروهای ما را در منطقه 22 و یک به قصد کشت زده‌اند. یکی از نیروهای اکیپ زنده‌گیری سگ، به‌دلیل ضربه‌ای که با چوب به سرش وارد کرده بودند به‌شدت مصدوم شد. برخی از این حامی‌نماها، اراذل هستند و برخی نیز در اطراف خود عده‌ای چماق به‌دست را جمع می‌کنند. با وجود تمام این اتفاقات، شاهد هستیم که وقتی نیروهای کلانتری به محل درگیری می‌آیند، می‌گویند که ما دستور کاری نداریم.
