خسرو دهقان
۱) روزنامه و کتاب در عصر حاضر چه کارکردی دارند؟ برای ورود به این موضوع باید به اهمیت کلمه بپردازیم و تفاوتش با آنچه به‌صورت شفاهی بر زبان می‌آید.
و اما تفاوت فرهنگ مکتوب و فرهنگ شفاهی. فرهنگ مکتوب یعنی نوشته، روزنامه، مجله، کتاب و کتابخانه تا برسیم به نوشته‌های خطی و سنگ‌نوشته‌ها و این نکته که از کوروش چه چیزی برای ما مانده است که البته می‌دانیم از کوروش برایمان نوشته و سنگ‌نوشته‌هایی به یادگار مانده است. در نهایت این نوشته است که تاریخ، تمدن و فرهنگ را می‌سازد.
۲) نکته اصلی این است که اگر یک کلمه نوشته شود به ثانیه‌ها، دقیقه‌ها، ساعت‌ها، روزها، سال‌ها و قرن‌ها، حرف و سخن سینه به سینه شفاهی ارجحیت دارد؛ یعنی برتری کلمه به ساعت‌ها، بلکه سال‌ها و قرن‌ها بحث، حرف و سخنرانی است؛ چرا که یک کلمه می‌ماند و آن حرف شفاهی در تاریخ گم می‌شود.
۳) با مثال ساده‌ای پیش می‌رویم. اگر دوستی به ما زنگ بزند و تولد یا هر مناسبت و موفقیتی که کسب کرده‌ایم را تبریک بگوید، طبیعتاً خوشحال می‌شویم. حالا اگر به جای تمام آن صحبت‌های شفاهی، به مناسبت عید نوروز یا تولد ما، کارت پستالی با چند خط نوشته برایمان بفرستد، در صندوقچه‌مان نگه می‌داریم و برایش ارزش و منزلت خاصی قائل می‌شویم.
۴) مهم‌ترین نکته بعد از گفتن همه این حرف‌ها این است که ما از تاریخ‌مان چه می‌دانیم. واقعا جز سنگ‌نوشته‌ها و چیزهایی که در کتاب‌های خیلی خیلی قدیمی خطی وجود دارد، چه چیزی داریم؟ از قرآن که کلام خداست چه چیز شفاهی‌ای در ذهن داریم؟ از قرآن نسخه‌های خطی از 500سال و 900سال پیش در اختیار داریم. کلام خدا از طریق حرف شفاهی برای ما نمانده است. کلام خدا از طریق پیامبر(ص)، وقتی مکتوب شد به ما رسیده است.
۵) درنهایت طی قرون و اعصار روزنامه می‌ماند و کتاب و نوشتار و کلام و حرف از بین خواهد رفت. ما از خرمشاهیان چه داریم جز آنچه مکتوب شده است؟ از نقل و حرف شفاهی هیچ‌چیز باقی نمانده است.
۶) پس درود بر کلام، درود بر حروف و درود بر نوشته و درود بر کتابخانه. کتابخانه به هر شکل و فرمی در نهایت باقی خواهد ماند. ما باید پاسدار کتاب، نوشته و ادبیات باشیم؛ ادبیات کتبی و نه ادبیات شفاهی. ادبیات کتبی ماندگار است و ادبیات شفاهی مثل آب روانی است که سمت بیابان و کویر می‌رود و خشک و نابود می‌شود.
۷) درنهایت این کلمه است که می‌ماند؛ همین نوشته‌ای که می‌خوانید؛ همین روزنامه‌ای که در دست دارید و درباره جشنواره است؛ همین خواهد ماند.
در ستایش کلمه
در همینه زمینه :
