بانگ آزادی

مریم باقرپور-روزنامه‌نگار

نام بسیاری از خیابان‌ها و محدوده‌های پایتخت با رویدادهای انقلابی گره خورده و ردپای روزها و شب‌های پرالتهاب مبارزات انقلابی و تظاهرات مختلف بر تن خیابان‌های شهر مانده و تاریخ هر محله‌ این شهر، روایتگر تلاش‌ها، غم‌ها و شادی‌های آن دوران و عکس‌های مردم راوی این رویدادهاست. در این چند قاب گریزی زده‌ایم بر تعدادی از تصاویر کمتر دیده‌شده و حال و هوای مردم و تکاپوی آنها در روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی.

راهپیمایی اعتراضی در تپه‌های قیطریه
همزمان با 13شهریور 1357 عیدفطر در 4محدوده تهران نماز عید برگزار شد که تپه‌های قیطریه در شمال تهران یکی از آنها بود. بعد از اقامه نماز، نمازگزاران در حرکتی از پیش طراحی شده، به طرف مرکز شهر راهپیمایی کردند. در مسیر به طور مداوم به تعداد جمعیت اضافه می‌شد.

سخنران نافذ
شهید «عباسعلی ناطق نوری» از قهرمانان مبارزات انقلابی مردم غرب تهران بود. شرکت مستمر در نشست‌های شبانه از مهم‌ترین برنامه‌های مبارزاتی‌اش بود و هنوز هم سخنان و فعالیت‌هایش در مناطق امیریه، باغ‌فیض، کن، ونک، حصارک، سه‌راه آذری و برخی مناطق محروم شهر تهران در خاطره‌ها باقی مانده و حتی عکس‌های او از جلسه‌ها را با خود به یادگار دارند.

آزادی زندانیان سیاسی از اوین
یک روز پیش از پیروزی رسمی انقلاب اسلامی، مردم با تجمع در مقابل زندان اوین، زندانیان سیاسی را آزاد کردند و یک‎روز بعد، اوین را چند ساعتی به تصرف خود درآوردند. تسخیرکنندگان اوین ساعت‌ها تمام ساختمان‌ها و منطقه را گشته و در‌های تمام اسلحه‌خانه‌ها را باز کرده بودند. حالا اسلحه‌ها در دست مردم قرار گرفته بود. در بین شهروندان مرحوم آیت‌الله طالقانی به همراه تعدادی از اهالی اوین هم حضور داشتند.

پادگان پاسداران در دست مردم
پادگانی در چهارراه پاسداران قرار داشت که موقع درگیری‌ها و همزمان با تسخیر کلانتری‌ها، مردم از شمال خیابان پاسداران به سمت جنوب راهپیمایی کرده و به پادگان رسیدند. قدیمی‌های محله می‌گویند، ازدحام به قدری زیاد بود که به سختی می‌شد راه رفت. مردم به پادگان که رسیدند، تعدادی از جوانان از دیوار بالا رفتند و پادگان با حمایت مردمی تسخیر شد.

بازگشت لبخند گمشده
همزمان با بازگشت امام خمینی(ره) به میهن، مردم از گوشه و کنار کشور خود را به برای شرکت در مراسم استقبال و سخنرانی رساندند. خیلی ها با پای پیاده آمدند و بسیاری از مردم هم با وانت و کامیون و هر وسیله نقلیه ای که دم دستشان بود،خودشان را به میعادگاه رساندند اما تصویر جمعی از نوجوانانی که در صندق عقب یک پیکان لبخندزنان و پوسترهایی از عکس امام به دست، نشسته بودند، همچنان ماندگار و تماشایی است.

رودر رو با تانک در میدان ونک
عاشورای 1357جامعه‌ روحانیت تهران با کمک نیروهای انقلابی تظاهرات گسترده‌ای را در خیابان‌های مهم و مرکزی تهران برنامه‌ریزی کرده بودند. این تظاهرات از 8نقطه و ازجمله میدان ونک شروع می‌شد. نیروهای شاهنشاهی با اطلاع از این موضوع با تمام تجهیزات و ازجمله تانک در حال حرکت به سمت میدان بودند که این عکس ثبت شد.

آماده‌سازی‌ خیابان‌ها برای استقبال بزرگ
از خاطرات جالب بچه‌های انتظامات در ستاد استقبال امام، آماده‌سازی‌ خیابان‌ها توسط مردم با سلیقه‌ خاص خود بود؛ به‌عنوان مثال گروهی منطقه‌ مربوط به‌خود را گل‌باران کردند و گروهی دیگر به‌ویژه در محدوده خیابان آزادی، فقط به خط سفید وسط خیابان گل چسباندند و دوطرف خیابان مملو از جمعیت بود.

سنگر مردمی
درگیری‌های شدید میان مبارزان انقلابی و عوامل رژیم پهلوی در روز 21بهمن به اوج خود رسید. تهران شاهد نبرد خونین بین واحدهای مسلح شد. در خیابان فاطمی فعلی، مردم برای سنگر گرفتن از هر وسیله‌ای استفاده می‌کردند؛ حتی از کمدهای ساختمان‌های اداری؛ کمدهایی که حرکت دادن‌شان هم چندان آسان نبود، اما با اتحاد جابه‌جا می‌شدند و پشتشان سنگر می‌گرفتند.

کاخ مردمی!
ساعت 8صبح دوشنبه 23بهمن‌ماه 1357 گروهی از انقلابیون وارد کاخ نیاوران شدند و تمام فضای 11هکتاری کاخ نیاوران با ساختمان‌هایش را گرفتند. با گرفتن کاخ، مردمی که فقط نام محل سکونت شاه را شنیده بودند، آزادانه در آنجا تردد داشتند و عکس یادگاری می‌گرفتند. عکس این دختر را هم یکی از اهالی گرفت.

تلاش برای برقراری امنیت
با ورود امام خمینی(ره)، مردم  برای برقراری امنیت به کمک می‌رفتند؛ به‌طوری‌که گاه شبانه‌روزی کشیک می‌دادند. نمونه‌‌اش هم عکسی است که اهالی شمیران از بهمن 1357انداخته‌اند و در آن اهالی سوهانک در حال کنترل جاده لشگرک و بلوار نیروی زمینی و حوالی ستاد نیروی‌زمینی ارتش هستند.