صلابت یا مصلحت؟

شکست ژاپن مقابل عراق همه‌‌چیز را در جام ملت‌های آسیا به هم ریخته است؛ نتیجه‌ای که قطعا مهم‌ترین اتفاق این تورنمنت تا‌کنون بوده، دیگر تیم‌های مدعی و رقبای ریز و درشت ژاپن را به‌شدت دچار تردید کرده است. در گمانه‌زنی‌های اولیه که بعد از قرعه‌کشی جام ملت‌های آسیا مطرح شد، پیش‌بینی می‌شد که تیم‌های مدعی یعنی ژاپن، ایران، کره‌جنوبی، عربستان و استرالیا همگی به‌عنوان تیم اول از گروه‌هایشان صعود کنند که در این صورت ایران و کره‌جنوبی در یک سمت جدول و ژاپن، عربستان و استرالیا در سمت دیگر قرار می‌گرفتند اما شکست ژاپن معادلات را تغییر داد. ژاپن به‌طور قطع صدرنشینی در گروه را از دست داده و به‌احتمال زیاد به‌عنوان تیم دوم صعود خواهد کرد. بنابراین مدعی اول جام به سمت دیگر جدول حذفی منتقل شده و این اتفاق خیلی‌ها را به صرافت فرار از این سمت انداخته است. بازی شنبه کره‌جنوبی با اردن خیلی‌ها را به شک انداخت که انگار کره‌ای‌ها تصمیم گرفته‌اند به‌عنوان تیم دوم از گروهشان صعود کنند. در ایران هم خیلی‌ها اعتقاد دارند اگر تیم ملی برای دوم شدن در گروهش برنامه‌ریزی کند کار عاقلانه‌ای انجام داده است. اظهارنظر خداداد عزیزی روی آنتن تلویزیون که گفت کادر فنی تیم‌ملی می‌تواند به این کار به‌عنوان یک گزینه عاقلانه فکر کند در فضای مجازی دست‌به‌دست چرخید و ماجرا را جدی‌تر کرد. حالا بحث بر سر این است که ایران باید سمت ژاپنی‌ها را انتخاب کند یا سمتی که ژاپن حضور ندارد اما احتمالا همه مدعیان به‌جز ژاپن آنجا هستند.

   سابقه باخت‌های مصلحتی
باخت مصلحتی در تورنمنت‌های مهم و تلاش برای قرار گرفتن در رتبه‌های پایین‌تر گروه، اتفاق بی‌سابقه‌ای نیست و کم‌وبیش دیده شده است. سال1986 در جام‌جهانی مکزیک، تیم ملی آلمان که با یک برد و یک مساوی در 2بازی اول صعودش را قطعی کرده بود، در بازی آخر ترجیح داد از دانمارک شکست بخورد و به‌جای رتبه اول، رتبه دوم گروه را برای خودش بردارد چون این تیم را به مسیر ساده‌تری می‌فرستاد. دانمارک که 2 بر صفر آلمان را برده بود بلافاصله بعد از آن پیروزی در نخستین بازی مرحله حذفی 5گل از اسپانیا خورد و حذف شد. اما آلمان که به‌عنوان تیم دوم صعود کرده بود با بردن مراکش و مکزیک به نیمه‌نهایی رفت و با غلبه بر فرانسه فینالیست شد. در جام‌جهانی2018 نیز 2تیم انگلیس و بلژیک در آخرین بازی مرحله گروهی هیچ‌کدام علاقه‌ای به پیروزی و سرگروهی نداشتند چون سرگروه به سمتی از جدول می‌رفت که باید در یک‌چهارم نهایی با برزیل روبه‌رو می‌شد. از این‌رو انگلیس به 8بازیکن اصلی‌اش استراحت داد و بلژیک هم 9بازیکن اصلی‌اش را از ترکیب بیرون گذاشت. نهایتا در مسابقه‌ای که هیچ‌یک از دو تیم میل به پیروزی نداشتند این بلژیک بود که با یک گل برنده شد و البته بعدا در یک‌چهارم برزیل را هم شکست داد. جدیدترین نسخه از این اتفاقات در همین جام‌جهانی اخیر رخ داد و در جایی که اتفاقا ژاپنی‌ها هم یک سر داستان بودند. ژاپن در آخرین بازی مرحله گروهی اسپانیا را برد و خیلی‌ها معتقد بودند اسپانیا برای اول نشدن در گروه به این باخت مصلحتی تن داده است. نتیجه‌ای که باعث حذف آلمان از این گروه هم شد.

   کره بعد از ایران بازی می‌کند
در همین آسیا و در جام ملت‌ها هم نخستین بار نیست که از این اتفاقات صحبت می‌شود. سال1996 در گروهی که عربستان، عراق و ایران رقابت می‌کردند، عربستان در آخرین بازی مرحله گروهی 3بر صفر به ایران باخت و درحالی‌که می‌توانست با یک مساوی و حتی با یک باخت سبک‌تر سرگروه شود، به رتبه دوم رسید. خیلی‌ها آن باخت را مصلحتی دانستند چون ایران را به مصاف کره‌جنوبی فرستاد و عربستان را با چین روبه‌رو کرد. نهایتا هر دو تیم به نیمه‌نهایی رسیدند و این بار عربستان در ضربات پنالتی ایران را برد. امسال هم جام ملت‌ها به این معادلات پیچیده و تردید تیم‌ها برای اول شدن یا نشدن در گروه‌شان رسیده است. کره‌جنوبی مقابل اردن متوقف شد و خیلی‌ها این نتیجه را حاصل تلاش کره‌ برای فرار از دست ژاپن قلمداد کردند. ایران هم روز آخر درصورت باخت مقابل امارات به‌عنوان تیم دوم گروهش صعود می‌کند و در این صورت در یک‌هشتم با یک تیم نسبتا ضعیف و در یک‌چهارم احتمالا با عراق روبه‌رو خواهد شد. اما اول شدن در گروه C به‌معنای برخورد با ژاپن یا کره‌جنوبی در بازی یک‌چهارم نهایی خواهد بود، اگرچه خود کره‌ای‌ها فعلا سرگروهی خودشان را قطعی نکرده‌اند تا همه‌‌چیز در روز آخر مشخص شود. جالب اینکه در روز پایانی، بازی‌ گروه‌های D و E که ژاپن و کره در آنها حضور دارند بعد از بازی‌های گروه ایران برگزار می‌شود. ایران سه‌شنبه باید به مصاف امارات برود اما ژاپنی‌ها در روز چهارشنبه و کره‌ای‌ها در روز پنجشنبه به میدان می‌روند. در این بین، دوم شدن ژاپن در گروهش کاملا قطعی است اما رتبه کره‌جنوبی در روز آخر مشخص خواهد شد؛ روزی که رتبه ایران از قبل مشخص شده و همه فهمیده‌اند مسئولان ایران دوست داشته‌اند نقش آلمان را در این تورنمنت ایفا کنند یا نه.