ماه دورتر از همیشه
شکستهای اخیر در رسیدن به قمر کره‌زمین، نگرانی‌هایی را در پی داشته است
چندی پیش، موشک والکان سنتور با غرشی شدید در تاریکی‌های فراز کیپ کاناورال پرواز و تقویت‌کننده‌های جامد خود را رها کرد و فضاپیمای پرگرین را در مسیر دقیقی برای ماموریت برجسته‌اش به‌ماه قرار داد. به گزارش روزنامه گاردین، این موفقیت باعث شد توری برونو، مدیرعامل اتحاد پرتاب متحد که موشک را ساخته بود، فریاد هورا سر دهد؛ این در نهایت نخستین پرواز والکان بود، اما خیلی طول نکشید که حال و هوا تغییر کرد. استروباتیک، شرکت پشت سر پرگرین، متوجه شد که فضاپیما دارای نشت سوخت است و بدون سوخت کافی، شانس فرود نرم روی‌ماه به سرعت به صفر رسید.
پسرفت کرده‌ایم؟
بیش از نیم‌قرن از زمانی که ناسا فضانوردان را روی ماه فرود آورد و همه آنها را به سلامت به خانه برگرداند، می‌گذرد. آیا فرود بر سطح‌ماه امروزه نباید، اگر نه کاملاً ساده، ولی دست‌کم روان‌تر باشد؟ آیا علم موشکی میانه قرن بیستم به دانش پایه قرن بیست و یکم تبدیل نشده است؟ اما پرگرین تنها شکست اخیر نیست.
درحالی‌که چین و هند هر دو فرودگرهای روباتیک را روی‌ماه قرار داده‌اند، فرودگر لونا ۲۵ روسیه، سال گذشته سقوط کرد؛ آن‌هم تقریباً ۶۰سال پس از اینکه اتحاد جماهیر شوروی با لونا ۹، نخستین فرود آرام را در ماه به انجام رساند. فرودگرهای ساخت شرکت‌های خصوصی رکورد شکست صد در صدی در‌ماه دارند!
فرودگر برشیت رژیم اشغالگر قدس در سال۲۰۱۹ سقوط کرد؛ فرودگر ژاپنی ساخته‌شده توسط آیسپیس سال گذشته به این سرنوشت دچار شد. دست آخر هم پرگرین هت‌تریک کرد و سومین شکست را هم به ثبت رساند.
بُعد متفاوت
به‌گفته یان وورنر، مدیرعامل سابق آژانس فضایی اروپا (ایسا) یک چالش اساسی در این راه، وزن است. او می‌گوید: «شما همیشه در آستانه شکست هستید، زیرا باید سبک باشید وگرنه فضاپیما پرواز نخواهد کرد. شما نمی‌توانید حاشیه امنیتی زیادی داشته باشید.»
علاوه بر این، تقریباً هر فضاپیما یک نمونه اولیه است. به جز موارد نادر، مانند ماهواره‌های ارتباطی گالیله، فضاپیماها، ماشین‌های سفارشی هستند. آنها به‌صورت انبوه با سیستم‌ها و طرح‌های آزموده و آزمایش شده تولید نمی‌شوند و وقتی که در فضا مستقر می‌شوند، تنها هستند. وورنر می‌افزاید: «اگر با ماشین خود مشکلی داشته باشید، می‌توانید آن را تعمیر کنید، اما در فضا چنین فرصتی نیست، فضا یک بُعد متفاوت است.»
پیچیدگی فرود
ماه نیز مشکلات خودش را دارد. جاذبه‌ای به اندازه یک‌ششم قدرت جاذبه زمین وجود دارد، اما هیچ جوی آنجا نیست. برخلاف مریخ که فضاپیماها می‌توانند به مقصد خود پرواز کرده و با چتر نجات سرعت را کم کنند، فرودهای ماه کاملاً به موتورها وابسته است. اگر یک موتور تکی داشته باشید، همانطور که معمولاً در ماهواره‌های کوچک‌تر اتفاق می‌افتد، باید قابل کنترل باشد، زیرا هیچ راه دیگری برای کنترل فرود وجود ندارد. برای پیچیده‌تر‌کردن مسائل، موتور باید دارای تراتل بوده و اصطلاحا توربو باشد که اجازه می‌دهد نیروی پیشرانه بالا و پایین شود. نیکو دتمان، مدیر گروه اکتشاف ماه ایسا می‌گوید: معمولاً آنها را روشن می‌کنید تا یک نیروی پیشرانه ثابت ارائه دهند. تغییر نیروی پیشرانه حین عملیات، پیچیدگی بسیار بیشتری اضافه می‌کند.» با این حال، با فرودهای اولیه ماه در دهه۶۰، خیلی سخت است که درک کنیم، چرا ماه هنوز یک مقصد سخت به‌حساب می‌آید.
اگر با ماشین خود مشکلی داشته باشید می‌توانید آن را تعمیر کنید، اما در فضا چنین فرصتی نیست، فضا یک بُعد متفاوت است
