خیبرشکن؛ کابوس سامانه‌های پدافندی

عمادالدین قاسمی‌پناه- روزنامه‌نگار

موشک‌های خیبرشکن در حالی از جنوب خوزستان مسیری 1200کیلومتری را برای هدف گرفتن مقر تروریست‌ها در ادلب سوریه طی کرده‌اند که شعاع عملیاتی قطعی این موشک بیش از 1450کیلومتر اعلام شده است. بهره‌بردن این موشک از سوخت جامد باعث شده که وزن آن کاهش یابد. همچنین طراحی خاص خیبرشکن هم به کاهش وزن آن کمک کرده و وزن آن را تا یک سوم نمونه‌های مشابه کاهش داده است. ازجمله ویژگی‌های این طراحی را می‌توان در زمان آماده‌سازی و شلیک هم دید، به‌طوری که این زمان به یک ششم موارد مشابه کاهش یافته است. علاوه براین، ویژگی نقطه‌زنی این موشک، دقت هدف‌گیری را افزایش و خطا را کاهش می‌دهد. همچنین کلاهک جنگی خیبرشکن می‌تواند دمای بسیار بالا را تحمل کند. درنهایت، خیبرشکن را می‌توان یکی از موشک‌های دوربرد نسل‌سوم نیروهای مسلح کشور دانست که در فاز فرود، قدرت مانور بالایی برای عبور از سپر موشکی و سامانه‌های پدافندی دشمن دارد. این ویژگی با کمک طراحی کلاهک جنگی و با کمک بالک‌های خاص آن ممکن شده است.

مشخصات
کلاهک‌های انفجاری موشک خیبرشکن در زمره کلاهک‌های «سریع و شدید» به شمار می‌آید.در بدنه این موشک هم از مواد کامپوزیتی مشابه آنچه در بدنه رعد500به‌کار رفته، استفاده شده؛ با این تفاوت که رعد500از نوع موشک‌های کوتاه‌برد است. ابعاد کوچک‌تر خیبرشکن این امکان را فراهم کرده که در فضاهای محدودتر مانند پایگاه‌های زیرزمینی موشکی دپو شود.

کلاهک جنگی
با این حال ابعاد به نسبت بزرگ‌تر کلاهک‌های جنگی موشک خیبرشکن، قدرت مانور کلاهک را پس از ورود به جو افزایش می‌دهد. این ویژگی امکان مانورهای پیچیده‌تر و سریع‌تر را برای عبور مؤثر از سد دفاع موشکی هوایی مانند سیستم‌های دفاعی فلاخن داوود اسرائیل یا پاتریوت آمریکا فراهم می‌کند. کلاهک خیبرشکن که از نوع جداشونده مانورپذیر(MaRV) است، هنگام ورود به جو زمین با کمک بالک‌ها مسیر حرکت را کنترل می‌کند و به این ترتیب انرژی جنبشی و البته سرعت در فاز مانور را کاهش می‌دهد.

قدرت مانور کلاهک
اگرچه سرعت کلاهک در لحظه برخورد 2تا 3ماخ برآورد می‌شود، اما زمانی که به هدف اصابت می‌کند، نشانه‌ای از سوختن بالک‌ها یا ذوب شدن کلاهک دیده نمی‌شود. این قابلیت امکان انجام مانورهای سنگین برای خنثی‌سازی‌ پدافند هوایی دشمن را فراهم می‌کند. به‌عبارت دیگر، سیستم‌های پدافند دفاعی با ردگیری این حرارت، می‌توانند موشک را منهدم  می‌کنند.

سرعت خروج از جو
موشک خیبرشکن علاوه بر اینکه هنگام پرتاب سرعت بالایی را به نمایش می‌گذارد، هنگام خروج از جو به سرعت بیشتری می‌رسد. اطلاعات منتشرشده نشان می‌دهد که خیبرشکن پیش از خروج از جو به سرعت 4تا 5ماخ می‌رسد. این شتاب بالا از این نظر اهمیت دارد که تأثیر کاهش سرعت ناشی از نیروی گرانش زمین را تا حد زیادی کاهش می‌دهد که در نهایت افزایش بُرد این موشک را در پی دارد.

پرتابگرهای متنوع
یکی از ویژگی‌های موشک خیبرشکن امکان پرتاب به وسیله پرتابگرهای مختلف است. این موشک می‌تواند روی یک تریلی حمل و استتار شود، اما آنچه در تصاویر دیده‌شده، پرتابگر مورد استفاده برای خیبرشکن روی یک شاسی 10چرخ نصب شده است که می‌تواند به‌عنوان یک وسیله نقلیه تجاری نیز استتار شود.


پیشرفته‌ترین موشک ایرانی
موشک فتاح2 را می‌توان پیشرفته‌ترین موشک ایران دانست که سرجنگی با قابلیت گلایدکنندگی(HGV) و کروز (HCM) را دارد. فناوری به‌کار گرفته شده در این موشک هایپرسونیک تنها در اختیار ایران و 3کشور دیگر است. اما نسل اول این موشک قادر بود با سرعت 15ماخ حرکت کند که در نمونه‌های خود بی‌نظیر است. اما این تمام ماجرا نیست. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های موشک فتاح2 این است که می‌تواند به سرعت 20ماخ برسد و سرجنگی آن حالت ماژولار دارد. سر جنگی موشک در مقایسه با جنگنده‌های مانوردهنده فقط در طراحی ظاهری و مسیر پروازی تفاوت دارد که سرعت آن بسته به طراحی و نظر سازنده، بین 5تا20ماخ متغیر است.