جوانمرد رسانه

حسین کاظم‌زاده-پژوهشگر

وائل حمدان ابراهیم الدحدوح، ‌زاده ۳۰آوریل۱۹۷۰ در یکی از محله‌های قدیمی شهر غزه به نام الزیتون است. از کودکی با کنیه ابوحمزه او را صدا می‌کردند. به همین دلیل بعدها، نام پسرش را حمزه گذاشت، همان که بناداشت راه پدر را در بیان واقعیت زیر موشک، ادامه دهد اما... پدر وائل کشاورز زحمت‌کشی بود که اصالتا از اعراب عربستان به‌شمار می‌آمد.

گرفتن دیپلم در زندان
از همان نوجوانی به مبارزه علیه اسرائیل علاقه‌مند شد و در ۱۶سالگی به همین جرم به زندان‌های رژیم صهیونسیتی افتاد و 8سال گرفتار ظلم رژیم در زندان شد. جالب آنکه دیپلم خود را در همان زندان‌ها گرفت.
 در سال۱۹۹۸ پس از اینکه رژیم اشغالگر مانع سفر او به خارج از کشور شد، مدرک کارشناسی روزنامه‌نگاری و رسانه را از دانشگاه اسلامی غزه گرفت و در سال۲۰۰۷ مدرک کارشناسی‌ارشد مطالعات منطقه‌ای را از دانشگاه قدس ابودیس کسب کرد.

مدیر الجزیره
از همان سال۱۹۹۸ در حالی کار خبرنگاری را آغاز کرد که همکاران او در غزه، کمتر از 10نفر بودند.
الدحدوح در روزنامه فلسطینی القدس به‌عنوان خبرنگار در غزه کار می‌کرد و برای مجلات فلسطینی دیگر مطلب می‌نوشت، سپس به‌عنوان خبرنگار صدای فلسطین از تهران و همچنین برای شبکه ماهواره‌ای سحر کار خبرنگاری را ادامه داد. سال۲۰۰۳ هم شروع کار او با الجزیره در غزه بود. اعتقاد و تعهدش به خبرنگاری در کمتر از یک‌سال، او را مدیر الجزیره در غزه کرد.

خبرنگاری زیر موشک
او در تمام روزهای سخت فلسطین و غزه، کنار مردم ماند. هجوم نظامی سال۲۰۰۸، جنگ۲۰۱۲، جنگ ۵۱روزه غزه که با پیروزی مردم غزه به پایان رسید و... او در طوفان‌الاقصی از همان روزهای اول، راوی جنایت‌های بی‌شمار رژیم صهیونسیتی بود.

اردوگاه امن مردم را زدند
در ۲۵اکتبر و در جریان یک پخش زنده با کانال قطری کمی قبل از ساعت20(به وقت فلسطین) و در بحبوحه گفت‌وگوی وائل با عبدالسلام فره، روزنامه‌نگار الجزیره، او پیام تلفنی دریافت کرد که در آن بیان شده بود خانه‌ای که خانواده‌اش به آنجا رفته‌اند در اردوگاه نصیرات مورد بمباران اسرائیل قرار گرفته است. به‌سرعت خود را به اردوگاه رساند و با تلی از خاک مواجه شد، توانستند برخی را از زیر آوار زنده بیرون بکشند اما همسر، پسر، دختر و نوه او به شهادت رسیده بودند.  اردوگاه در محله امن جنوب غزه قرار داشت که خود اسرائیلی‌ها، خواسته بودند که مردم برای در امان ماندن از موشک‌ها، آنجا سکونت داشته باشند!

اشک‌های انسانیت
واکنش وائل اما همه را متأثر کرد. او بالای پیکر 4شهید خانواده‌اش فریاد می‌زد و می‌گفت: «آیا با بچه‌ها از ما انتقام می‌گیری؟ اشک‌های ما از سر انسانیت است و نه از سر ضعف، من دست از بیان واقعیت برنخواهم داشت.» دختر خبرنگار الجزیره با لحنی آکنده از حزن و اندوه و در میان گریه شدید خطاب به پدر خود می‌گفت: «بمان برایمان بابا که جز تو برایمان کسی نمانده است.»

آمریکا، عامل اصلی بمباران
چند ساعت قبل از این کشتار علیه خانواده‌ الدحدوح، اکسیوس اخباری را در مورد درخواست آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه آمریکا از محمدبن‌عبدالرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر مبنی بر کاهش لحن تند الجزیره منتشر کرد و معلوم شد که پشت این بمباران، آمریکایی‌ها بوده‌اند.

ردیابی حمزه
حالا حمزه، پسر وائل که همکار پدر و از خبرنگاران جوان غزه است، در کنار پدرش، ثابت‌قدم‌تر شده‌ اما در روز ۷ ژانویه که در فلسطین روز شهید است، خودروی حامل حمزه و مصطفی‌الثریا، از خبرنگاران‌آزاد، توسط رژیم صهیونیستی، شناسایی شد و در منطقه امن میراج، مورد حمله موشکی قرار گرفت و در دم به شهادت رسیدند. این ترور در ادامه انتقام‌جویی صهیونیست‌ها از خانواده الدحدوح بود اما صحبت‌های وائل در روز خاکسپاری حمزه، ذهن‌ها را به سمت حماسه‌های صبر در تاریخ، برد: «هیچ‌چیزی، سخت‌تر از، از دست دادن عزیزان نیست، حمزه نه پاره تن من، که همه وجودم بود اما حسبنا‌الله ونعم‌الوکیل؛ خدا ما را بس است. این تقدیر ما بود و ما به قضای الهی، راضی هستیم. خطاب به حمزه و تمام شهدا می‌گویم که ما بر عهد خود هستیم، مردم عالم هم بدانند که ظلم دردناکی در غزه بر غیرنظامیان می‌شود. کجاست حقوق بشر؟! ۱۰۷خبرنگار شهید شده‌اند و صدای کسی هم درنمی‌آید. امیدوارم حمزه، آخرین خبرنگار شهید در غزه باشد، هرچند بهایش هرچه باشد پایش می‌ایستم.»

نماد مقاومت غزه
حمزه یک روز قبل از شهادت، بی‌آنکه بداند پدرش را وداع گفت و او را صابر و امیدوار خطاب کرد و از او خواست ناامید نشود و از رحمت خدا قطع امید نکند. او گفت: یقین داشته باشید که خداوند پاداش صبرتان را به شما خواهد داد. پدر هم چند ساعت بعد از دفن حمزه، کارش را در الجزیره، ازسر گرفت.
وائل از ابتدای طوفان‌الاقصی ۱۲تن از اعضای خانواده‌اش را در بمباران‌ها از دست داده و خودش هم یک‌بار در یک بمباران پهپادی زخمی شده است اما همچنان، شبانه‌روزی دوربین و میکروفن به‌دست می‌دود و صبر ایوبی‌اش، نماد مقاومت غزه شده است.

الدحدوح را بهتر بشناسیم
وائل الدحدوح در سال1998 کار روزنامه‌نگاری خود را آغاز کرد. در آن زمان تعداد خبرنگاران و دفاتر مطبوعاتی در غزه بیش از انگشتان 2دست نبود. با وقوع انتفاضه الاقصی در سال2000، رسانه‌های عربی و خارجی شروع به انعکاس تحولات فلسطین کردند و دفاتر مطبوعاتی جدیدی در نوار غزه تأسیس شد. کار روزنامه‌نگاری الدحدوح با موفقیت در پوشش حملات مکرر اسرائیل به نوار غزه و پیگیری ترور شخصیت‌های فلسطینی ازجمله شیخ احمدیاسین و رهبران نظامی مقاومت فلسطین ازجمله برادرش و تعدادی دیگر برجسته شد. الدحدوح در پوشش نخستین جنگ اسرائیل در نوار غزه به‌عنوان اولین تجربه خبرنگاری نظامی در سال‌های 2009-2008 و پس از آن و همچنین در جنگ دوم در سال2012 موفق شد تیم خبری الجزیره را رهبری کند اما پیچیده‌ترین پوشش رسانه‌ای او در جنگ سوم غزه در سال2014 بود که 51روز به طول انجامید و او سپس مستندی به نام «پیروزی غزه» تهیه کرد.
 در 25اکتبر2023 یعنی 2هفته پس از آغاز بمباران غزه، خانواده این روزنامه‌نگار فلسطینی مورد حمله هوایی اسرائیل قرار گرفتند. خانواده الدحدوح در اردوگاه نصیرات ساکن بودند و این بمباران منجر به شهادت همسر، یکی از پسران و دخترش و حتی نوه او شد. شهادت افراد خانواده الدحدوح و ادامه کار او پس از شهادت اعضای خانواده‌اش باعث شده تا در رسانه‌ها او را شیر غزه بنامند.