تحول نظام رفت‌و‌روب شهر و حذف مافیای زباله

عبدالمطهر محمدخانی؛ سخنگوی شهرداری تهران

اول- برای حذف مافیای زباله باید «اقتصاد» آن‌ را اصلاح کرد. تا وقتی نظام پردازش و جمع‌آوری پسماند در سطح شهر سامان نپذیرد، نمی‌توان به جمع‌آوری مافیا امیدوار بود. برای درمان بیماری، چاره‌ای جز درمان عامل بیماری نیست. در همین راستا، با ابتکار شهردار محترم تهران، طرح تحول نظام رفت‌‌و‌روب شهر عملیاتی شد؛ برنامه‌ای که می‌تواند با تحول در شیوه‌های سنتی نگهداشت شهر، علاوه بر افزایش رضایتمندی شهروندان، مظاهر زشت مافیا را از کودکان کار در موقعیت مخازن پسماند بگیرد و این قبیل حواشی را سامان بخشد.
دوم - عملیاتی شدن سامانه «نوماند» در همین پازل ارزیابی می‌شود؛ تحول در نظام نظافت و نگهداشت شهر؛ سامانه‌ای که امور جمع‌آوری و خریداری زباله‌های خشک شهروندان را که قیمتی‌تر نیز هستند، کاملاً شفاف و آنلاین می‌کند. این سامانه از ابتدای‌ماه به‌صورت آزمایشی در 3منطقه شهرداری تهران شروع به‌کار کرده است. امیدواریم تا واپسین روزهای‌ ماه دی، این سامانه در همه نقاط شهر اجرایی شود. مردم می‌توانند از طریق تلفن همراه، نوع و میزان پسماند خشک خود را تعیین کنند و با مراجعه مأموران پسماند، آن را در منزل تحویل دهند؛ البته که بهای این خدمات در لحظه در کیف پول شهروندی آنها شارژ خواهد شد و با همین کیف پول می‌توانند از فروشگاه‌های میوه‌وتره‌بار یا ایستگاه‌های مترو خرید کنند.
سوم - برای نگهداشت شهر، چاره‌ای جز ساماندهی پیمانکاران پسماند وجود نداشت. پیش از این بالغ بر 130پیمانکار مختلف و هرکدام با شیوه خاص خودشان، در شهر مشغول فعالیت بودند. قراردادهای پیمانکاران پسماند، اما فرمت واحدی پیدا کرد. تنظیف مناطق مختلف شهرداری تجمیع و ادغام شدند. حالا تمام شهر در قالب 14پهنه دیده می‌شد. سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از ‌ماه گذشته مناقصه‌های مختلفی را برای انتخاب پیمانکاران توانمند تنظیف و جمع‌آوری زباله در شهر برگزار کرد. یکی از مهم‌ترین شروط این قراردادها، عدم‌استفاده از کودکان در موقعیت خیابان به‌عنوان نیروی کار بود. همچنین پیمانکاران موظف هستند در قالب نرم‌افزار «نوماند» نسبت به جمع‌آوری و پردازش زباله‌های خشک شهروندان از در منزل اقدام کنند. همین کاهش پیمانکاران و نظام‌مند کردن فعالیت آنان، علاوه بر شفافیت امور، نظارت‌پذیری را به‌حد قابل‌قبولی افزایش خواهد داد. دیگر پیمانکاران متعدد پسماند نمی‌توانند از زیر بار مسئولیت نگهداشت و تنظیف شهر شانه خالی کنند.
چهارم - نخستین کارخانه استحصال شن‌وماسه از نخاله‌های ساختمانی در قالب نودمین رویداد «امیدوافتخار» صورت پذیرفت؛ کارخانه‌ای که برای نخستین‌بار می‌تواند نسبت به جداسازی شن‌وماسه از نخاله‌های پرتعداد ساختمانی اقدام کند. همانطور که می‌دانید، تولید شن و ماسه باتوجه به تبعات سنگین زیست‌محیطی از گران‌قیمت‌ترین مصالح ساختمانی همه‌جای دنیاست. البته که استحصال این مواد از زباله‌ها می‌تواند علاوه بر حفظ و نگهداشت محیط‌زیست، در کاهش انتشار ذرات معلق آلاینده pm 2.5 یا pm 10 هم مؤثر باشد، گذشته از آنکه بار دفن زباله‌ها در مجتمع‌های پردازش زباله‌های تهران را کاهش خواهد داد.
پنجم - کارخانه استحصال شن و ماسه از نخاله‌های ساختمانی در محل مجتمع پردازش آبعلی احداث شده است. دست‌کم 17میلیارد تومان شهرداری تهران برای عملیاتی شدن این کارخانه هزینه کرده است. البته که بخش خصوصی و پیمانکاران تنظیف و نگهداشت شهر در عملیاتی شدن این پروژه ارزشمند، دخالت داشته‌اند. بازگشت سرمایه، از محل فعالیت و استحصال شن و ماسه در 10سال آینده صورت می‌پذیرد. ظرفیت اسمی فعالیت این کارخانه در بدو کار، حدود 3‌هزار تن خواهد بود؛ البته که پیش‌بینی می‌شود توانایی پردازش نخاله‌های ساختمانی در مجتمع‌های شهرداری تهران در سنوات آینده به 12هزار تن افزایش پیدا کند. گفتنی است کارخانه‌های دیگری از همین دست با مشارکت پیمانکاران در دست احداث هستند که می‌توانند تمام نخاله‌های ساختمانی تولیدی شهر تهران را به‌صورت کامل پردازش و بازیافت کنند.
ششم - چاره‌ای جز کار کردن نیست؛ همکاران من در معاونت محیط‌زیست و خدمات شهری شهرداری تهران و سازمان مدیریت پسماند، برای تحول در تنظیف و نگهداشت شهر هم‌پیمان شده‌اند. هدف، رضایت شهروندان است.