یادداشت
زن، مشارکت و محیط‌زیست
حلیا سادات حسینی شکرابی ؛ مدیرکل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران
در شهر شلوغ تهران، روایت محیطی به تارهای فرهنگ، مذهب و تمدن پیچیده است. در کانون این روایت، زنان تهرانی قرار دارند که سرپرستی آنها بر محیط زیست نه‌تنها نشان‌دهنده نقش ذاتی آنها در جامعه است، بلکه آموزه‌های متون اسلامی را نیز منعکس می‌کند. این زنان به‌عنوان حافظان حیاتی طبیعت، در بافت سنتی جامعه ایران به‌عنوان پرورش‌دهندگان و مسئول انتقال ارزش‌ها به فرزندان خود دیده می‌شوند. این پرورش به محیط زیست گسترش می‌یابد و آنها را به بازیگران تأثیرگذار در مبارزه برای پایداری تبدیل می‌کند. آنها با تشویق رفتارهای اساسی مانند بازیافت، صرفه‌جویی در آب یا استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی، آگاهی زیست محیطی را در زندگی روزمره ساکنان جاسازی می‌کنند.
آموزه‌های اسلامی در حفاظت از محیط‌زیست
محور بحث مشارکت زنان، پایه و اساس تعالیم اسلامی است. در متون اسلامی بر احترام و مراقبت از خلقت تأکید عمیقی شده است. قرآن کریم به طبیعت و همه موجودات زنده احترام می‌گذارد و بر حفظ و اعتدال به‌عنوان وظیفه‌ای که بر عهده بشر است تأکید می‌کند.
با کلیدواژه‌های زن، مشارکت و محیط‌زیست به متونی مانند حدیث می‌پردازیم که در آن آمده است: «زمین، سبز و زیباست و خداوند شما را مباشران خود بر آن قرار داده است». این نظام اعتقادی، مردان و زنان را به‌طور یکسان تشویق می‌کند تا فعالانه از محیط زیست محافظت کنند. برنامه‌های آموزشی، سمینارها و کارگاه‌های آموزشی زنان در تهران به‌طور فزاینده‌ای این آموزه‌های دینی را با آموزش و فعالیت‌های زیست محیطی ترکیب می‌کنند.
تأثیر بر پایداری شهر تهران
در محیط‌های خانگی، تصمیمات زنان در مورد مصرف انرژی، مصرف مواد غذایی و مدیریت ضایعات به‌طور مستقیم بر ردپای محیطی خانوارها تأثیر می‌گذارد. نفوذ آنها به محله‌ها و جوامع گسترش می‌یابد؛ جایی که ابتکارات تحت رهبری زنان بر کاهش استفاده از پلاستیک، کاشت درختان و کمپین‌های آگاهی در مورد خطرات آلودگی هوا تأکید می‌کند. علاوه بر این، زنان در تهران نقش‌هایی را در حکمرانی و سیاستگذاری بر عهده گرفته‌اند، برای برنامه‌ریزی شهری پایدار و پروژه‌های شهر سبز تلاش می‌کنند، آنها اغلب به موضوعاتی مانند فضاهای سبز توجه می‌کنند که نه‌تنها برای کاهش انتشار کربن بلکه برای افزایش رفاه جامعه هم بسیار مهم هستند. فراتر از جنبه فیزیکی، نقش آنها در ترویج رفتارهای پایدار دارای اهمیت فرهنگی است. از طریق مؤسسات آموزشی و سازمان‌های غیردولتی، زنان در خط مقدم پرورش اخلاق اجتماعی هستند که حفظ محیط‌زیست را در اولویت قرار می‌دهد.
ایجاد همکاری و مشارکت جامعه
نقش زنان زمانی که به‌عنوان رابط در جامعه عمل می‌کنند، بیشتر می‌شود؛ به‌عنوان مثال، باغ‌های اجتماعی در تهران به مرکزی برای تعامل زنان با یکدیگر و با زمین تبدیل شده است و احساس مسئولیت مشترک در قبال محیط‌زیست را تقویت می‌کند. این فضاهای سبز نشان می‌دهند که چگونه همکاری جمعی به رهبری زنان می‌تواند به راه‌حل‌های زیست‌محیطی کمک کند. گروه‌ها و تعاونی‌های زنان نیز نقش محوری در ترویج تجارت پایدار و اقتصادهای محلی که بر محصولات و فرایندهای سازگار با محیط‌زیست متکی هستند، ایفا می‌کنند. از احیای تکنیک‌های سنتی در صنایع‌دستی که از مواد طبیعی استفاده می‌کنند تا سرمایه‌گذاری‌های کارآفرینی مدرن که بر بازیافت تمرکز دارند. زنان در تهران از پایداری برای پیشرفت اقتصادی و حفظ محیط‌زیست استفاده می‌کنند. در نهایت، درحالی‌که تهران به‌سوی آینده‌ای پایدار گام برمی‌دارد، زنان فقط شرکت‌کننده نیستند؛ آنها ناجیان اصلی سلامت محیطی شهر هستند. مسلح به حکمت آموزه‌های اسلامی و با توانمندی دانش زیست‌محیطی معاصر، پیشتازان تغییر هستند. تأثیر نقش آنها بسیار فراتر از اقدامات فردی برای تسریع یک جنبش است؛ جنبشی که تجسم ایمان در عمل است، جایی که هر عمل حفاظتی بازتابی از تعهد معنوی عمیق‌تر برای حفظ زمین خداست.
در همینه زمینه :