آمریکا محافظه‌کارتر می‌شود

محمد امین خرمی | خبرنگار:

موضوع جایگزینی یکی از قضات دیوان عالی آمریکا به انتخاب دونالد ترامپ، فضای سیاسی این کشور را بار دیگر ملتهب کرده است؛ انتخابی که با توجه به تسلط جمهوریخواهان بر هر دو مجلس نمایندگان و سنا، می‌تواند سیاست و حکومت در آمریکا را بیش از پیش به سمت ایدئولوژی راست محافظه‌کار سوق دهد.

چهارشنبه هفته گذشته قاضی آنتونی کندی 81ساله اعلام کرد پس از حضور 30ساله در جمع قضات دیوان عالی آمریکا تصمیم دارد بازنشسته شود. خروج او از دیوان عالی به این معنی است که دونالد ترامپ اکنون می‌تواند دومین قاضی مورد نظرش را وارد این نهاد قضایی کند که در زمینه قوانین در آمریکا حرف آخر را می‌زند.

آنتونی کندی را رونالد ریگان، رئیس‌جمهور جمهوریخواه آمریکا، در سال1988 انتخاب کرده بود و در واقع او هم به جناح محافظه‌کار آمریکا تعلق داشت اما کندی نشان داد که همیشه نگاهش به نگاه دست راستی‌های این کشور نزدیک نیست. به‌همین دلیل بود که او گاهی در مقابل جمهوریخواهان و در سمت قضات دمکرات دیوان‌عالی قرار می‌گرفت و به همین دلیل به‌عنوان یکی از چهره‌های میانه‌روی دیوان‌عالی آمریکا شناخته می‌شد. همراهی او با خواسته دمکرات‌ها در دفاع از همجنسگرایان که در نقطه مقابل نظر جمهوریخواهان بود، یکی از معروف‌ترین رأی‌های او در دیوان عالی آمریکاست.

دیوان عالی آمریکا 9قاضی دارد که به انتخاب رئیس‌جمهور این کشور و با رأی اعتماد مجلس سنا به‌مدت نامحدود به این سمت منصوب می‌شوند. آنها تا زمانی که زنده هستند یا تا زمانی که تصمیم به بازنشستگی بگیرند، در این سمت می‌مانند. بنابراین چگونگی انتخاب قاضی‌های دیوان عالی آمریکا تأثیری نامحدود بر زندگی مردم این کشور دارد. پرونده‌های قضایی که از دادگاه‌های فدرال به دادگاه تجدیدنظر فرستاده می‌شوند و باز هم مورد اعتراض یکی از طرف‌های دعوا قرار می‌گیرند در نهایت سر از دیوان عالی درمی‌آورند. حکم دیوان عالی نهایی، غیرقابل تغییر و لازم‌الاجراست و تمامی ارکان حکومت در آمریکا ملزم به اجرای آن هستند. فارغ از این، حکم دیوان عالی در تمامی پرونده‌های مشابه قابل استناد است و لازم‌الاجرا می‌شود.

از سیاست داخلی تا سیاست خارجی

آرای دیوان عالی آمریکا اغلب در مورد مسائل داخلی آمریکا سرنوشت‌ساز است اما تازه‌ترین رأی این دادگاه نشان داد که تصمیم‌های آن می‌تواند در سیاست خارجی این کشور نیز تأثیرگذار باشد. دیوان عالی هفته گذشته پس از کش و قوس فراوان، فرمان مهاجرتی دونالد ترامپ را مورد تأیید قرار داد؛ فرمانی که طی یک سال و نیم حضور ترامپ در کاخ سفید، هیاهوی بسیاری به پا کرد و انتقادهای بسیاری را متوجه او کرد. طبق دستور سال گذشته ترامپ اتباع برخی کشورهای مسلمان ازجمله ایران از ورود به آمریکا منع شدند. این فرمان اعتراض‌های بسیاری را در آمریکا و دیگر کشورهای جهان به‌دنبال داشت. برخی دادگاه‌های ایالتی و یک دادگاه فدرال به توقف این فرمان رأی دادند که در نهایت با ادامه اعتراض دولت به این رأی، پرونده روی میز دیوان عالی قرار گرفت.

ترکیب کنونی دیوان عالی آمریکا شامل 5 قاضی جمهوریخواه و 4قاضی دمکرات است. دمکرات‌ها نگران آن هستند که گزینه جدید مدنظر دونالد ترامپ، رویکرد میانه‌رویانه آنتونی کندی را نداشته باشد و پس از این تا زمانی نامشخص در آینده تمامی آرای دیوان عالی منطبق بر خواسته محافظه‌کاران آمریکایی باشد؛ آرایی که در زندگی روزمره مردم این کشور تأثیرگذار خواهد بود.

مسیر پیش روی ترامپ

دونالد ترامپ در بهترین شرایط ممکن برای یکدست کردن ترکیب قاضی‌های دیوان عالی به‌نفع جمهوریخواهان قرار دارد چراکه اکثریت مجلس سنا در دست هم‌حزبی‌های اوست و کسب رأی اعتماد برای گزینه جدید چندان کار سختی نیست. او سال گذشته هم موفق شد برای نیل گورسیچ محافظه‌کار از سنا رأی اعتماد بگیرد. او جانشین یکی از قاضی‌های دیوان شد که در سال2015 درگذشت.

با وجود اینکه هنوز یک سال تا پایان دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما باقی مانده بود، او با کارشکنی اکثریت جمهوریخواه روبه‌رو شد و نتوانست قاضی مورد نظر دمکرات‌ها را وارد دیوان عالی کند. جمهوریخواهان می‌گفتند که در سال انتخابات، رئیس‌جمهور نباید قاضی دیوان را انتخاب کند و این حق رئیس‌جمهور بعدی است که فرد مورد نظرش را به دیوان بفرستد. آنها حتی اجازه ندادند فرد مورد نظر اوباما در نشست سنا حاضر شود. به این ترتیب، جمهوریخواهان موفق شدند با ایجاد اختلال در روند انتخاب قاضی جدید، کار را به دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ بکشانند تا گزینه مورد نظر جمهوریخواهان وارد دیوان عالی شود و ترکیب 5 به 4 به‌نفع محافظه‌کاران تغییر کند.

دمکرات‌های سنا اکنون استدلال می‌کنند که امسال نیز سال انتخابات است و نباید قاضی دیوان عالی انتخاب شود. جمهوریخواهان اما نظر آنها را نمی‌پذیرند. انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره 5‌ ماه دیگر برگزار می‌شود و طی آن تمام اعضای مجلس نمایندگان و یک‌سوم اعضای مجلس سنا برای گرفتن رأی مردم رقابت می‌کنند. اگر دمکرات‌ها موفق شوند سنا را در اختیار بگیرند، احتمالا گزینه مورد نظر ترامپ هرگز نتواند وارد دیوان عالی شود. به همین دلیل، جمهوریخواهان برای تعیین فرد مورد نظر ترامپ و برگزاری جلسه‌های مربوط به رأی اعتماد به‌شدت عجله دارند.


ترکیب 9نفره قاضی‌های دیوان عالی آمریکا 5 به 4 به نفع جمهوریخواهان است




   کهولت سن، مشکل بزرگ دیوان‌عالی

طبق قانون اساسی آمریکا، فعالیت قاضی‌های دیوان‌عالی این کشور با محدودیت زمانی روبه‌رو نیست و آنها می‌توانند به‌صورت مادام‌العمر یا تا زمانی که خود تصمیم به بازنشستگی بگیرند در این دادگاه حضور داشته باشند. آنتونی کندی که هفته گذشته استعفا کرد، یکی از مسن‌ترین قاضی‌های دیوان عالی آمریکا بود اما از او مسن‌تر خانم روث گینزبرگ است که 85سال دارد. او یک لیبرال سرسخت است و طی 25سال حضورش در دیوان عالی، با دیدگاه‌های محافظه‌کاران مقابله کرده است. طی روزهای اخیر جمهوریخواهان تصاویری از چرت زدن او در جلسات را دست به‌دست می‌کنند و خواستار استعفای او هستند. گینزبرگ امیدوار بود بعد از اوباما یک رئیس‌جمهور دمکرات وارد کاخ سفید شود تا او هم با خیال راحت بازنشسته شود و جایش را به یک قاضی دمکرات دیگر بدهد. انتخاب ترامپ اما محاسبات گینزبرگ را هم به هم زد و او مجبور است دست‌کم باز هم تا انتخابات بعدی صبر کند.





   محافظه‌کار یا لیبرال؛ مسئله این است

جمهوریخواهان آمریکا دیدگاه محافظه‌کارانه دارند و دمکرات‌ها لیبرال هستند. تفاوت در نگاه آنها در هر دوره ریاست‌جمهوری، سیر تحولات در این کشور را در لایه‌های مختلف زندگی مردم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اما در آمریکا محافظه‌کار یا لیبرال بودن به چه معنی است؟

  جمهوریخواهان برخلاف دمکرات‌ها معتقدند تمام مردم آمریکا، چه فقیر و چه ثروتمند باید به یک اندازه مالیات بپردازند. دمکرات‌ها اما به افزایش مالیات ثروتمندان اعتقاد دارند.

  جمهوریخواهان اغلب با آزادی حمل سلاح موافق هستند اما دمکرات‌ها به حمایت از قوانین ضد‌اسلحه شناخته می‌شوند.

  جمهوریخواهان براساس اعتقادات مذهبی خود با قانونی کردن سقط جنین مخالفند اما دمکرات‌ها معتقدند زنان باید خود در این رابطه تصمیم بگیرند.

  جمهوریخواهان با ازدواج همجنسگرایان مخالفند اما دمکرات‌ها معتقدند انسان‌ها خود باید در مورد زندگی‌شان تصمیم بگیرند.

  جمهوریخواهان معتقدند هرچه دولت کوچک‌تر باشد بهتر است و دولت نباید در جزئیات زندگی مردم دخالت کند و به همین اندازه از بار مسئولیت اجتماعی خود در جامعه می‌کاهند. دمکرات‌ها معتقدند دولت وظیفه حمایتی دارد و به‌خصوص در مسائل مربوط به قوانین تجارت و سلامتی مردم مسئولیت دارد.

  جمهوریخواهان آمریکایی از قوانین سرسختانه مهاجرتی حمایت می‌کنند. دمکرات‌های این کشور در مقابل، نسبت به سیاست‌های باز مهاجرتی اقبال بیشتری نشان داده‌اند.