331 اثر تاریخی تهران نیازمند مقاوم‌سازی

محمد باریکانی/ خبرنگار:

بناهای تاریخی شهر تهران تا چه اندازه در برابر زلزله 6ریشتری مقاوم هستند؟ بررسی همشهری مشخص کرد که هیچ یک از بناهای تاریخی ثبت ملی شده در شهر تهران توان مقاومت در برابر زلزله 6ریشتری را ندارند.

استان تهران دارای 731 اثر ثبت ملی شده است که از این تعداد 585اثر فقط بنای تاریخی است. 331اثر تاریخی از این تعداد نیز تنها در شهر تهران واقع شده‌اند که براساس آنچه مدیرکل دفتر حفظ و احیای بافت‌ها و بناهای تاریخی سازمان میراث فرهنگی به همشهری گفته است، تاب تحمل زلزله‌های 6ریشتر و بیشتر را ندارند.

بناهای تاریخی ثبت ملی‌شده کشور و ساختمان‌های تاریخی در حال مرمت اگرچه هنگام بازسازی و مرمت مقاوم‌سازی‌ می‌شوند، اما این مقاوم‌سازی‌ به گفته غلامرضا میثاقیان، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها و بافت‌های تاریخی سازمان میراث فرهنگی محدود است و بنابراین نمی‌توان گفت که تاب تحمل زلزله‌های شدید را داشته باشند.

با این اعلام پیش‌بینی می‌شود درصورتی که زلزله‌ای 6ریشتری در شهر یا استان تهران به وقوع بپیوندد عمده آثار تاریخی تهران محو و نابود ‌شود.

غلامرضا میثاقیان به همشهری گفته است: بخش عمده‌ای از مرمت بناهای تاریخی با استحکام‌بخشی انجام می‌شود که شامل تقویت سازه است و این موضوع جدای از مرمت تزیینات و معماری بناهای تاریخی کشور و شهر تهران است.

او در پاسخ به این سؤال که آیا بناهای تاریخی مرمت‌شده در شهر و استان تهران توان تحمل زلزله‌های شدید را دارند، گفت: وقتی قدمت بناهای تاریخی بالا می‌رود طبیعی است که سازه دچار فرسودگی شود و به همین دلیل بنا نیاز به تجدید حیات دارد. هر بنایی نیز آستانه تحمل دارد ولی امکان اینکه ما بتوانیم بناهای تاریخی را در برابر زلزله‌های 6تا 8ریشتری مقاوم‌سازی‌ کنیم، وجود ندارد.

میثاقیان با تأکید بر اینکه بناهای تاریخی کشور و شهر تهران تا اندازه‌ای استحکام‌بخشی می‌شوند که تلفات جانی برای بازدیدکنندگان نداشته باشند، گفت: در موضوع مقاوم‌سازی‌ بناهای تاریخی شهر تهران دچار یک تناقض نیز شده‌ایم.

او افزود: تقویت سازه بناهای تاریخی و مقاوم‌سازی آنها تا اندازه‌ای مجاز است که به اصالت تاریخی بنا آسیب نزند و برای ما نیز اصل در مقاوم‌سازی‌ حفظ اصالت بناهای تاریخی است. مدیرکل دفتر حفظ و احیای بافت‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی سازمان میراث فرهنگی همچنین با اعلام این مطلب که بناهای تاریخی عموما توان تحمل زلزله‌های 5تا 5/5ریشتری را دارند، تأکید کرد: معمولا بناهای تاریخی زلزله‌های 5/5ریشتری را نیز تاب می‌آورند چون معماران در دوره‌های تاریخی می‌دانستند که بناها را در چه نقاطی برپا کرده‌اند و خود اصول مهندسی ابتدایی در تاب‌آوری زلزله را در بسیاری از بناهای تاریخی رعایت کرده‌اند.

به گفته میثاقیان، در زلزله شهر بم نیز بخش تاریخی این شهر جدا از ارگ بم که  اندکی پابرجا ماندو به‌طور کامل تخریب شدند. بنابراین باید گفت معماران تاریخی محاسبات مقاومتی بناهای برپا شده را نیز تا حدودی رعایت کرده‌اند.

او با اعلام اینکه درخصوص تأثیر زلزله 6ریشتری بر آثار تاریخی کشور به‌ویژه در استان و شهر تهران باید به عواملی همچون مدت زمان زلزله و عمق آن و همچنین عمودی یا افقی بودن حرکت زمین توجه کرد، افزود: زلزله‌های با حرکت عمودی حتی قوی‌ترین ساختمان‌ها را هم تخریب می‌کنند. توان تاب‌آوری بناهای تاریخی شهر و استان تهران نیز در برابر زلزله 6ریشتری بستگی مستقیم به نوع و عمق وقوع زلزله دارد. اما پیش‌بینی این است که زلزله‌های 6ریشتر به بالا صدمات زیادی به بناهای تاریخی شهر تهران وارد آورند.

براساس آمار، تا پایان سال 95 تعداد 5آب‌انبار تاریخی، 2آتشکده، 141آرامگاه، 5آسیاب تاریخی، 14بازار، 7باغ، 5بیمارستان، 13پل تاریخی، 7تئاتر، 1دیوار تاریخی، 9حسینیه، 1خانقاه، 111خانه تاریخی، 3دروازه، 2زورخانه، 5ساختمان اداری، 1سیلو، 61قلعه، 22کاخ، 2کارخانه تاریخی، 18کاروانسرای قاجاری و صفوی، 6کلیسا، 1کوشک تاریخی، 5کنسولگری، 33گرمابه، 23بنا، 16مدرسه، 31مسجد، 1مناره تاریخی، 6موزه، 2میدان، 4یخچال و 18اثر تاریخی دیگر به ثبت ملی رسیده‌اند که با توجه به اظهارات مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی سازمان میراث فرهنگی درصورت وقوع زلزله‌ 6ریشتری در شهر و استان تهران، این آثار با تخریب گسترده و نابودی مواجه می‌شوند.