رشد قیمت‌ها، تردید خریداران

احمد میرخدائی
خبر‌نگار

بی‌قراری قیمت‌ها در بازار مسکن ادامه دارد. تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن پایتخت نشان می‌دهد در خردادماه میانگین قیمت هر مترمربع زیربنای مسکونی در شهر تهران به 6میلیون و 510هزار تومان رسیده است که نسبت به اردیبهشت‌ماه 8.9درصد و نسبت به‌ماه مشابه پارسال 45.8درصد افزایش نشان می‌دهد.

به گزارش همشهری، دودلی فروشندگان مسکن در 2‌ماه اخیر برای جوش دادن معامله، یکی از ویژگی‌های بارز این بازار بوده است. همزمان به‌واسطه اینکه قیمت مسکن رشد قابل‌توجهی داشته و این کالا بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری یک خانوار ایرانی محسوب می‌شود، خریداران مسکن نیز دچار تردید شده و به کاهش تعداد معاملات این بازار دامن زده‌اند.
براساس این گزارش، تعداد معاملات بازار مسکن در خردادماه سال‌جاری به 14هزار و 886واحد مسکونی رسیده که از افت 22.1درصدی نسبت به‌ماه قبل و کاهش 3.1درصدی نسبت به‌ماه مشابه سال قبل حکایت می‌کند. کارشناسان این آمارها را نشانه‌های حرکت بازار به سمت رکود می‌دانند که پیش‌ازاین نیز درباره آن هشدار داده شده بود.

مسکن در آستانه رکود
بازخوانی دوره‌های رونق و رکود بازار مسکن و رفتار عرضه و تقاضا در این دوره‌ها نشان می‌دهد، در پایان هر دوره رونق، پس از جهش قیمتی مسکن و ناتوان شدن تقاضای مصرفی، بازار وارد دوره رکود شده است. در شرایط فعلی نیز بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد واکنش بازار مسکن به رشد 45.8درصدی قیمت‌ها در کاهش تعداد معاملات و عقب‌نشینی تقاضای مصرفی بازتاب پیدا کرده است. در این وضعیت عملاً سهم قابل‌توجهی از معاملات به خریدهای سرمایه‌گذاری و معاملات چندباره و سفته‌بازی اختصاص داشته، درحالی‌که رونق بازار مسکن همواره در گرو حضور فعال مصرف‌کنندگان در بازار است و افول قدرت خرید این افراد بازار را به لبه پرتگاه رکود می‌کشاند؛ اتفاقی که به‌نظر می‌رسد در بازار مسکن خردادماه نیز رخ داده است. البته همانگونه که آمارهای بانک مسکن نیز نشان می‌دهد، این احتمال وجود دارد که با وجود افت قابل‌توجه معاملات مسکن و حرکت بازار به سمت رکود، بازهم به مدد معاملات سفته‌بازانه و تقاضاهای سرمایه‌گذاری، قیمت‌ها در این بازار روند افرایشی داشته باشد اما به‌احتمال‌زیاد، در ادامه، به‌واسطه حذف مصرف‌کننده نهایی از چرخه بازار، قدرت نقدشوندگی بازار مسکن تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌یابد و بازار عملاً تا زمان بازآرایی قدرت خرید متقاضیان واقعی مسکن، در رکود به‌سر خواهد برد.

بازار بی‌سامان رهن و اجاره
گزارش بانک مرکزی از آرامش بازار رهن و اجاره حکایت می‌کند و گویی از طوفان قیمتی بازار مسکن به این حوزه خبری نرسیده است. براساس اطلاعات منتشرشده اداره آمارهای اقتصادی بانک مرکزی، در خردادماه سال‌جاری شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران نسبت به‌ماه مشابه پارسال 12.5درصد بوده و تغییرات این شاخص برای سایر مناطق شهری نیز 1.4درصد اعلام شده است. البته گشت‌وگذاری در متن بازار مسکن و گپ و گفت با مشاوران املاک و متقاضیان خانه‌های اجاره‌ای تصویر دیگری از ماجرا به‌دست می‌دهد که آمارهای بانک مرکزی را زیر سؤال می‌برد؛ زیرا مبلغ رهن و اجاره در بازار در بهترین حالت نیز بیش از درصدهای کشف‌شده در این گزارش رشد کرده و حتی قراردادهای تمدیدی نیز حداقل دوبرابر این میزان افزایش قیمت را اعمال کرده‌اند.
مشاوران املاک می‌گویند متأسفانه با جهش قیمت مسکن، قیمت رهن و اجاره نیز کم‌وبیش همپای تغییرات قیمتی مسکن در هر منطقه دستخوش تغییر شده و دامنه این تغییرات از میانگین 40درصد تا سقف 100درصد نیز رسیده است.