گزارش
دردسر جدید سگ‌گردانی
گزارشی از نگهداری غیراصولی سگ‌های خانگی که معابر شهر را آلوده می‌کنند
لیلا شریف-روزنامه‌نگار
حاشیه‌های صاحبان حیوانات خانگی تمامی ندارد؛ کار از نداشتن قلاده و قرق پارک‌ها و نگهداری غیراصولی سگها در آپارتمان‌ها گذشته و به تمیزی و بهداشت کوچه‌ها و خیابان‌های شهر رسیده است.
خلأهای قانونی باعث شده که صاحبان سگ‌های خانگی، معابر شهر را حسابی آلوده کنند و بعد به روی خودشان نیاورند که باید مدفوع سگ‌هایشان را جمع کنند؛ معضلی که با افزایش حیوانات خانگی در حال تبدیل به بحران است. هر تهرانی کافی است فقط یک‌بار و بی‌خبر از همه‌جا، آغشته‌شدن کفش‌هایش به مدفوع باقیمانده از یک حیوان خانگی را در خیابان تجربه کند، آن زمان است که تا همیشه آن بوی نامطبوع و صحنه آغشته‌شدن کفش‌ها به مدفوع حیوانی که دیگر در صحنه جرم حضور ندارد، در گوشه‌ای از ذهنش جای می‌گیرد. این تجربه ناخوشایند موجب می‌شود تا افراد هربار که از کنار باغچه و درختان در پیادهروها رد میشوند با حساسیت بیشتری قدم بردارند تا مبادا حادثه برخورد مستقیم با مدفوع حیوان خانگی که در گوشه‌ای از خیابان رها شده است، دوباره تکرار شود. علاقه شهروندان به نگهداری حیوانات خانگی، موضوعی است که در سال‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است اما در کنار افزایش علاقه، موضوعاتی همچون رعایت حقوق شهروندان در برابر این حیوانات خانگی چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد تا جایی که موضوع حفظ نظافت شهر و سلامت شهروندان در برابر مدفوع حیوانات خانگی همچون سگ به دغدغه بسیاری از شهروندان تبدیل شده است.
تجربه ناخوشایند
«یکی از بدترین خاطره‌های زندگی‌ام بود»؛ مینا که چند‌ماه پیش هنگام خروج از یکی از کافه‌های خیابان اندرزگو، کفش‌هایش در میان مدفوع سگی فرو رفته بود، این جمله را می‌گوید تا شاید از این طریق حال بد آن روزش را به تصویر بکشد. او با چهره‌ای درهم‌کشیده که انگار همین حالا بوی نامطبوع آن روز تمام مشامش را احاطه کرده است، می‌گوید: «با دوستام از یک کافه در حوالی اندرزگو بیرون اومده بودم و قرار شد تا دوستم رو با ماشینم به خانه برسونم همون لحظه که پام رو در ماشین گذاشتم، بوی زننده‌ای ماشین رو پر کرد.»
مینا برای لحظاتی نفس عمیق می‌کشد و با همان حال بد از مرور آن خاطره، ادامه می‌دهد: «اول فکر کردم چیزی توی ماشینم گندیده اما وقتی به کفش‌هام نگاه کردم، فهمیدم که منشأ این بو از کجاست. یک توده قهوه‌ای‌رنگ با بدترین بویی که می‌شه تصور کرد، به کفشم چسبیده بود. شاید باورش سخت باشه اما حتی مجبور شدم که کفپوش ماشین رو بین چندتا مشما توی صندوق عقب جا بدم و کفش رو با کلی حال بد توی خاک تمیز کنم اما باز هم بوی بد همراهم بود. من کاری ندارم که آدما چرا سگ نگه میدارن، اما نگهداری این حیوان‌ها هم یک اصولی داره. توی همه دنیا یه قوانینی دارن اما حیف که توی ایران خیلی از صاحبان حیوانات خانگی علاقه‌ای به رعایت یکسری اصول ندارن.»
دعوا بر سر رد باقیمانده از یک سگ
مواجهه اهالی شهر با مدفوع رها شده حیوانات خانگی، روایت‌های بسیاری را رقم زده و کافی است که این موضوع را از هر عابر و رهگذری پرسید، آن زمان است که وسعت گلایه شهروندان از این مشکل بیشتر نمایان می‌شود، مانند 2خانمی که بر سر مدفوع رها‌شده یک سگ در خیابان با یکدیگر وارد مجادله شدند. افسانه که کفش‌هایش در میان مدفوع سگ فرو رفته بود، با داد و فریاد، صاحب سگ را بازخواست می‌کند: «شما که سگت رو توی خیابون می‌گردونی، نباید حواست به خراب‌کاری‌هاش باشه؟» اما او بدون توجه ادامه خیابان را با قلاده‌ای در دست طی می‌کند.
پارک‌هایی که برای کودکان خطرناک است
وجود مدفوع سگها در خیابان‌ها و پارک‌های شهر علاوه بر دردسرهایی که در بحث نظافت برای شهروندان و شهر ایجاد می‌کند، ممکن است موجب انتقال بیماری‌های انگلی و باکتریایی به انسان شود؛ نکته‌ای که در میان بحث‌های مطرح‌شده پیرامون اصول نگهداری سگ‌های خانگی چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. با عبور از میان پارک‌های شهر، این موضوع بیشتر موجب نگرانی می‌شود؛ چراکه بسیاری از پارک‌ها مانند لاله، قیطریه و... به پاتوق صاحبان سگ تبدیل شده است و برخی بدون توجه به آثار منفی رهاسازی مدفوع سگ‌هایشان روی خاک، دست به تکرار این کار می‌زنند. فاطمه که 2کودک دارد، پارکی در شرق را به‌عنوان محلی برای تفریح بچه‌هایش انتخاب کرده است و در رابطه با این نگرانی می‌گوید: «متأسفانه خیلی از پارک‌های ما به محلی برای دستشویی سگها تبدیل شده و وقتی بچه‌هام رو به پارک می‌برم باید مدام مراقب باشم که یه وقت به مدفوع رها‌شده این حیوانات دست نزنند. به خدا مردم کشورهای دیگه هم که سگ نگه میدارن، بلدن که چطور رفتار کنن و اینجوری از همه طلبکار نیستن. من خودم توی یک سفر که به ترکیه رفته بودم، دیدم که صاحب یک سگ خونگی، یک کیسه دستش بود و تا اون سگ خرابکاری کرد، سریع مدفوعش رو جمع می‌کرد.»
دردسر رفتگرهای شهر
برخورد مردم با این موضوع به گلایه و گاهی درگیری با صاحبان سگها ختم می‌شود اما نشستن پای درددل پاکبان‌های شهر، نشان می‌دهد که این نیروهای شهرداری مجبور هستند، مسئولیت‌ناپذیری صاحبان سگ‌های خانگی را بر عهده بگیرند و دست به پاکسازی شهر بزنند. نادر که سال‌ها‌ست در حوالی منطقه یک شهرداری تهران به‌عنوان پاکبان فعالیت می‌کند، از مشکلات این مسئله می‌گوید: «والا من چی بگم، با بعضی از اینا اصلا حرف هم می‌زنی، بی‌احترامی می‌کنن، میگن وظیفه شماست که دستشویی سگای ما رو جمع کنید.» نادر با عصبانیت همراه با ناراحتی ادامه می‌دهد: «از 3سال پیش این ول‌کردن مدفوع سگها توی باغچه و پارک‌های شهر بیشتر شده. برای بعضی‌ها اصلا مهم نیست، راحت سگشون رو میارن توی خیابون که دستشویی بکنه. بهشون حرف هم می‌زنیم، میگن ما مالیات می‌دیم و تمیز‌کردن خرابکاری سگ‌هامون، وظیفه شماست. حالا این‌رو هم بگم که بعضی‌ها با دستکش پلاستیکی و کیسه دستشون، سریع مدفوع سگشون رو جمع می‌کنن اما خیلی‌ها هستن که اصلا براشون مهم نیست و حتی با ما خیلی بد حرف می‌زنن، ما هم مجبوریم هر جا این مدفوع‌ها رو می‌بینیم، با بیل زیر خاک دفنش کنیم تا یه وقت باعث مریضی مردم و کثیفی شهر نشه.»
مکث
تلاش برای کنترل وضعیت حیوانات خانگی با تغییر در برنامه توسعه هفتم
سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس: متأسفانه در موضوع سگ‌گردانی و نگهداری از حیوانات خانگی، قاعده و قانون خاصی وجود ندارد و به همین دلیل ما نیازمند ساماندهی این موضوع هستیم. با توجه به خلأ قانونی که وجود داشت، نمایندگان مجلس در جریان بررسی برنامه هفتم یک بند را اضافه کردند تا این وضعیت بی‌نظمی، سرو‌سامان پیدا کند. در این مصوبه مجلس که راهی شورای نگهبان شده است، پیش‌بینی ما این است که تا حدودی به رفع خلأهای موجود کمک خواهد شد. در این مصوبه به بحث‌های نظافت شهری، انتقال بیماری، حقوق شهروندی، نبود قواعد و مقررات توجه شده است؛ به‌عبارت دیگر مجلس تلاش کرد تا با یک دید چندوجهی، موضوعی را که برای شهر و مردم دردسرساز شده است، رفع و رجوع کند؛ چراکه شیوع برخی بیماری‌ها و اعتراض مردم به این وضعیت، مشکلاتی را برای زندگی شهرنشینی ایجاد کرده است. ما منتظر تصمیم شورای نگهبان هستیم و باید گفت که پس از ابلاغ شورای نگهبان، خلأ قانونی مربوط به نگهداری حیوانات خانگی و رفتارهای بی‌قاعده رفع خواهد شد. با تصویب بند الحاقی۲ ماده۲۲ لایحه برنامه هفتم توسعه، وزارت کشور به تهیه و تدوین برنامه اجرایی جامع مشتمل بر تعیین نقش و وظیفه هر یک از دستگاه‌ها در مهار جمعیت حیوانات ولگرد ناقل بیماری به انسان مکلف شد.
جهان
مدفوع سگ جریمه دارد
شهرداری یک شهر در فرانسه قصد دارد مدفوع سگها را با آزمایش ژنتیک شناسایی و صاحبان آنها را جریمه کند
محمد سرابی؛ روزنامه‌نگار
در شهر‌های بزرگ، رها کردن مدفوع سگها در پیاده‌رو یکی از تصاویر ناخوشایند است. وادار کردن صاحبان سگها برای جمع‌آوری مدفوع این حیوانات از سطح پیادهروها هم همیشه کارساز نیست و آلودگی و احتمال انتقال بیماری‌ها باعث شده است که مدیران شهری به‌دنبال راهی برای تمیز نگه داشتن شهر، حتی با اجبار قانون باشند.
فرانسه
مدفوع سگ‌های شهر «بزیه» در فرانسه با استفاده از «دی‌ان‌آ» شناسایی می‌شود. به نوشته سایت یورونیوز در تاریخ 20جولای امسال، مقدار مدفوع سگها در شهر آنقدر زیاد شده است که ساکنان شهر از آن شکایت دارند و شهرداری برای شناسایی سگها و جریمه‌کردن صاحبان سگها طرح ثبت «دی‌ان‌آ» این حیوانات را اجرا کرده است. حالا صاحبان سگها ملزم به ثبت گذرنامه ژنتیک شده‌اند و باید حیوان خانگی خود را نزد دامپزشکانی ببرند تا از بزاق آنها نمونه‌برداری کند و مشخصات به‌دست آمده در گذرنامه ژنتیک ثبت شود.
مدفوع سگ‌هایی که در خیابان پیدا شود آزمایش و نتیجه برای پلیس فرستاده می‌شود. وقتی «دی‌ان‌آ» با فهرست ثبت‌شده سگها تطبیق داده شود، پلیس صاحب سگ را پیدا می‌کند و او موظف به پرداخت 122یورو(حدود 6 میلیون‌و 700 هزار تومان) می‌شود. کسانی که سگ‌های خود را بدون گذرنامه ژنتیک در معابر مشخص شده بگردانند هم 38یورو(حدود 2میلیون تومان) جریمه میشوند.
رابرت منارد، شهردار بزیه به یورونیوز گفته است که مردم شهر از انبوه مدفوع سگ در معابر خسته شده‌اند و شهرداری قصد دارد این طرح را به مدت 2سال آزمایش کند. به گفته او بخش خدمات شهرداری مجبور است هر ماه بیش از هزار تکه مدفوع سگ را از معابر جمع کند و از آنجا که دولت فرانسه در این زمینه اقدامی نکرده است شهرداری مجبور است برای سامان‌دادن به این تخلف کاری کند.
آمریکا
در آمریکا یکی از لوازم پرفروش مربوط به حیوانات خانگی، کیسه‌های مخصوص برداشتن مدفوع سگها از خیابان است. موضوعی که اخیرا مطرح شده و مجله تایم به آن پرداخته این است که آیا این کیسه‌ها که به‌صورت عمده و مانند کیسه زباله تولید و فروخته می‌شود، قابل بازیافت است؟ شبکه خبری FOX5 چند ماه پیش نوشت که ساکنان بخش گران‌قیمت نیویورک که به‌نام Upper East Side نامیده می‌شود از مدفوع سگها در پیاده‌رو شکایت دارند. افزایش تعداد سگ‌های خانگی در این محله همزمان با دوران قرنطینه کرونا رخ داد، زمانی که گروه بیشتری از مردم به نگهداری حیوانات خانگی پرداختند. نیویورک 600 هزار سگ دارد که سالانه 82 هزار تن مدفوع تولید می‌کنند و میزان دی‌اکسید کربن ناشی از این مدفوع زیاد است.
کانادا
آلودگی پارک‌های شهر کلگری کانادا به مدفوع سگها ممکن است باعث محدودیت‌های قانونی در این زمینه شود. بنا به گزارشی که شبکه سی‌بی‌سی در‌ماه مارس امسال منتشر کرد، تحقیق در 8 هزار و 500 قطعه فضای سبز شهر کلگری نشان داد که میزان مدفوع سگها از سال2011 که در تحقیق قبلی انجام شده بود، افزایش پیدا کرده است و می‌تواند باعث انتقال انگل‌هایی مانند کرم نواری شود که از سگ به موش منتقل می‌شود. شهرداری به تنهایی نمی‌تواند تمام این قطعات فضای سبز را از آلودگی پاک کند و از صاحبان سگها خواسته است که مدفوع حیوانات خود را در کیسه‌های پلاستیکی جمع‌آوری کنند. قبلا کرم نواری در ایالت آلبرتا، پخش و باعث نگرانی‌های بهداشتی شده بود. این انگل برای انسان به‌شدت بیماری‌زاست.
