کریسمس تهران
لبخند شهر به مسیحیان
گزارش همشهری از حال و هوای کریسمس درخیابان‌های پایتخت
محمد‌صادق خسروی علیا/ خبرنگار:
ابتدای خیابان حال و هوای همیشگی را دارد. ویترین بزرگ فروشگاه‌ها یک روز عادی کم مشتری را نمایش می‌دهد. اما چند قدم جلوتر درست در انحنای خیابان، یکی یکی رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها ظاهر می‌شوند. ارتش کاج‌های رنگین‌کمانی از اینجا به بعد کنار پیاده‌رو به خط شده‌اند.
ریسه‌ها از شاخ و برگ کاج‌های سفید و سبز بالا رفته و لامپ‌های رنگارنگ به مشتریان و رهگذران مدام چشمک می‌زنند. در این راسته فرقی نمی‌کند کاسب کارش چه باشد؛ پشت ویترین هر فروشگاه و مغازه‌ای یک کاج درخشان با گوی‌ها و ستاره‌های رنگارنگ، رسیدن میلاد حضرت مسیح(ع) (جشن کریسمس) و نزدیک‌شدن سال جدید میلادی را یادآوری می‌کند. در میانه این خیابان، قلب کریسمس در تپش است. پیاده‌روها شلوغ‌تر می‌شود و به نقطه‌ای می‌رسد که چشم‌ها دیگر فرصت شمردن رنگ‌ها را پیدا نمی‌کنند. اینجا خیابان میرزای شیرازی پایتخت است؛ جایی که شب میلاد حضرت مسیح(ع) رنگارنگ‌تر از هر نقطه‌ای از شهر است.
خیابان میرزای شیرازی به‌عنوان محله ارامنه‌نشین پایتخت معروف است؛ محله‌ای که حتی از نام و عناوین متفاوت فروشگاه‌ها، مغازه‌ها، رستوران‌ها و... می‌توان متوجه شد، اینجا یک محله خاص است. خیابان میرزای شیرازی، شب‌های کریسمس و شروع سال جدید میلادی خاص‌تر هم می‌شود؛ جایی که هزاران بابانوئل از پشت ده‌ها ویترین به شما لبخند می‌زند. «این همه تکاپو و تب و تاب برای شب کریسمس و ژانویه است.
ارامنه کریسمس را جشن می‌گیرند که درواقع شب چهارم دی‌ماه است و بعد از آن خود را برای برگزاری شب تحویل سال نو میلادی آماده می‌کنند. ارامنه در شب کریسمس به کلیسا می‌روند و بعد از برپایی مراسم مذهبی به خانه‌هایشان بازمی‌گردند. شب کریسمس مهمانی‌ها و دورهمی‌های مختصری داریم اما جشن اصلی را شب ژانویه می‌گیریم.» هامیک داوودیان، جوان سی و چند ساله‌ای است که در خیابان میرزای شیرازی اغذیه‌فروشی دارد، این را می‌گوید.
هامیک درهمین محله متولد شده و در کنار هم‌کیشانش زندگی می‌کند. او در ادامه در مورد کاج درخشان، بابانوئل و تزئینات زیبایی که پشت ویترین مغازه‌اش چشم‌نوازی می‌کند، می‌گوید: «شب کریسمس این خیابان حسابی شلوغ می‌شود، من هم تا دیروقت باید مغازه باشم. بخشی از جشن کریسمس را همین جا برگزار می‌کنیم. این تزئینات پشت ویترین مثل سفره هفت‌سین است. شما فرض کن یک سفره شب عید پشت این ویترین پهن است.»
عجیب است برخلاف نام رستوران‌ها، فروشگاه‌ها که اغلب واژگانی ارمنی دارد و همچنین درختان کاجی که آمدن کریسمس را نوید می‌دهند، صاحبان تعدادی از این فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و... ارمنی نیستند. آقا محمدرضا یکی از رستوران‌داران این محله است. در یک گوشه ورودی رستورانش مجسمه یک بابانوئل مهربان ایستاده و در گوشه دیگرش کاج سفید‌رنگی می‌درخشد. او می‌گوید: «اغلب مشتریانم ارمنی هستند. شب عیدشان است و ما کاسبان محلی به احترام اهالی فروشگاه‌ها و مغازه‌ها را با نمادهای کریسمس تزئین می‌کنیم.» محمدرضا می‌گوید شب کریسمس هرسال در رستورانش جای سوزن انداختن نیست. «اهالی محل در این شب غالبا ترجیح می‌دهند دورهمی‌های شب عیدشان را در رستوران‌ها سپری کنند.»
چند قدم جلوتر راسته عروسک‌فروشی‌ها، خرازی‌ها و فروشگاه‌های کریسمسی است. روی شیشه ویترین مغازه نوشته عکسبرداری ممنوع. کاسبان ترجیح می‌دهند درمورد اینکه چرا عکسبرداری ممنوع است، حرفی نزنند. اما با وجود این قاب‌های شیشه‌ای که از پشت آن صدها بابانوئل رنگارنگ به آدم‌ها لبخند می‌زنند، اغلب رهگذران را مسلح به دوربین و ترغیب به عکسبرداری می‌کند.
نرخ‌ها متفاوت است. یک درخت کاج کریسمسی از 50هزار تا 500هزار تومان قیمت دارد. بابانوئل‌های فانوس‌به‌دست نیز قیمت‌شان از 150هزار تومان هست تا یک میلیون تومان. یکی از فروشندگان می‌گوید: «درختان کریسمس خیلی فروش ندارند. چون رسم است که کاج‌ها از اجداد به بچه‌ها و نوه‌ها به ارث می‌رسد. تنها چیزی که مهم است، گوی‌ها و ستاره‌هایی است که با آن درختان را تزئین می‌کنند. هرسال خانواده‌های ارمنی به تعداد این گوی‌ها می‌افزایند؛ می‌توان گفت این گوی‌ها جنبه معنوی و مقدس دارد.»
آرین28سالش است. او از هموطنان ارمنی است که در خیابان میرزای شیرازی فروشگاه خرازی دارد. او در مورد مراسم شب کریسمس و شب ژانویه می‌گوید: «از همین الان بیشتر هتل‌ها و رستوران‌های بزرگ پایتخت رزرو ارامنه است. البته نه برای شب کریسمس. جشن بزرگ شب ژانویه است. هر ساله مجوز این جشن به ما داده می‌شود؛ جشنی که فقط مختص ارامنه است.
جشن کریسمس و شب ژانویه ما خلاصه می‌شود به یک دید و بازدید بزرگ. می‌توان گفت همان اتفاقی که در شب یلدا و عید نوروز ما ایرانی‌ها رخ می‌دهد، در این شب کریسمس و شب ژانویه نیز تکرار می‌شود. در شب کریسمس مانند شب عید نوروز سفره ارامنه با برنج، کوکو‌سبزی و ماهی پربرکت می‌شود و مانند همه اعیاد، کریسمس و شب ژانویه بهانه‌ای است برای دورهم بودن و شادبودن. اعضای خانواده قبل از کریسمس در خانه‌تکانی و تزئین به بانوی خانه کمک می‌کنند و اینگونه حس همکاری و همیاری در میان خانواده‌ها تقویت می‌شود.»
