از گلریزان تا پادرمیانی در دفتر رئیس نظمیه وقت

نام نذر: آزادی زندانی
محل ادای نذر: محله‌های مختلف تهران

نذر آزادی زندانیان و گلریزان برای رهایی از بند یکی از رایج‌ترین نذرهایی است که در تهران سابقه‌ای دیرینه دارد. این نذر پسندیده بعد از گذشت سال‌ها همچنان به قوت خود باقی است و هرساله در ایام مختلف و به مناسبت‌های خاص، مردم نذر می‌کنند زندانی‌ای را از بند رها کنند. در جدیدترین نذر آزادی زندانیان می‌توانیم به گلریزان آزادی مادران زندانی تهرانی اشاره‌ کنیم که چند سالی است به نیت حضرت فاطمه(س) در خیلی از محله‌های تهران اجرا می‌شود و زنان و مادرانی که به‌دلیل مشکلات مالی دربند بودند، آزاد می‌شوند. با مرور تاریخ تهران به نذوراتی برمی‌خوریم که ارتباط مستقیم با سنت نیک آزادی زندانیان داشت. در حقیقت یکی از نذرهای پسندیده ‌ماه محرم، نذر وساطت برای مجرمان و رها کردن آنها از زندان بود. این نذر به‌صورت دسته‌جمعی اجرا می‌شد.در دوره قاجار به این صورت که دسته عزاداران بعد از پایان مراسم عزاداری مقابل زندان شهر می‌رفتند و با صدا زدن نام زندانی مورد نظرشان طلب مغفرت و رهایی او را می‌کردند. هرکسی که نذر آزاد‌کردن زندانی داشت با این دسته عزاداری همراه می‌شد.این نذر آداب خاصی داشت. مردان جاافتاده مراسم عزاداری جلوتر از همه حرکت می‌کردند و به سمت پنجره دفتر رئیس  نظمیه وقت می‌رفتند تا او ملتفت شود که با چه کسانی روبه‌روست. در این فاصله، نام زندانی را بلند تکرار می‌کردند تا فرجی شده و زندانی رها شود. اغلب این نوع نذر برای زندانیانی اتفاق می‌افتاد که به‌واسطه مشکل مالی زندانی شده و افرادی خوش‌نام و مردم‌دوست بودند. در این میان، اگر نظمیه‌چی کوتاه نمی‌آمد، بزرگان و خیران دست‌به‌جیب می‌شدند و قرض زندانی را ادا می‌کردند تا قضیه فیصله یابد.
این نذر نه‌تنها جنبه معنوی داشت، بلکه از لحاظ اجتماعی و سیاسی نیز به سیستم قضایی وقت تلنگر می‌زد. از آنجا ‌که سیستم قضایی دوره قاجار از وضعیت ثابت و عادلانه‌ای برخوردار نبود و دست‌پرورده درباریان و سلطنت بود، مردم با مشارکت یکدیگر و در قالب عملی دینی و نمادین، واسطه‌ای می‌شدند برای آزادی زندانیانی که معمولاً امیدی به قضاوتی درست و رهایی نداشتند.