سختگیری بهزیستی در تأیید معلولان

ستاره حجتی| گرگان ـ خبرنگار:


‌سازمان بهزیستی کشور طبق آیین‌نامه‌ای که سال‌‎های گذشته به مراکز استان‌ها و پس از آن به شهرستان‌ها اعلام کرده بود، دوره‌هایی را به عنوان راستی‌آزمایی در نظر گرفت. دوره‌هایی که با تأیید مشکلات افراد تحت پوشش، باز هم به این قشر خدمات ارائه می‌دهد. این دوره زمانی هر 5 سال یک بار اتفاق می‌افتد اما به دلیل تعداد زیاد افراد تحت پوشش بهزیستی از نظر معلولیت، تقریبا این روند در تمام سال در جریان است. 
این روند به این ترتیب است که افراد دارای معلولیت زیر پوشش بهزیستی باید فرم‌‎های ارزیابی را برای استمرار تحت پوشش بودن پر کنند و در کمیسیون‌‎های تخصصی معاینه شوند تا پزشکان معتمد بهزیستی برای 5 سال آینده به ضرورت حمایت این نهاد از آنان رأی بدهند. سال‌‎های گذشته روال قانونی بر این بود که براساس عکس‌ها و فیلم‌‎های ارائه‌شده از سوی اداره‌‎های شهرستانی به استان و استان به کشور بسیاری از بیماران تأیید می‌شد و مستمری و خدمات دریافتی آنان ادامه پیدا می‌کرد اما به دلایلی که برخی آن را سوءاستفاده از این شرایط می‌نامند، آیین‌نامه ابلاغی به اجبار حضور در کمیسیون تغییر پیدا کرد. 
موضوعی که برخی از این افراد در تماس با همشهری می‌گویند برایشان دردسر بسیاری درست کرده است، زیرا تعداد بسیاری از آنان معلولان تمام حرکتی و از اقشار ضعیف جامعه‌اند و امکان تردد و تهیه تجهیزات برای حاضر شدن در کمیسیون بررسی برایشان وجود ندارد. 
در گلستان سالانه بیش از 7500 معلول باید فرم‌‎های ارزیابی را پر کنند و با حضور در کمیسیون مربوطه تأیید دوباره شمولیت بگیرند تا در یک دوره 5 ساله همه افراد یک بار ازریابی شده باشند. 


کمیسیون در همه مراکز شهرستان‌ها دایر است

معاون توانبخشی بهزیستی گلستان در این مورد می‌گوید: هیچ معلولی در کمیسیون استانی به این صورت ارزیابی نمی‌شود، بلکه همه کمیسیون‌ها در مراکز شهرستان‌ها بررسی می‌شوند، اما امکان رفتن اعضای کمیسیون به خانه‌ها وجود ندارد. در کمیسیون روانپزشک، ارتوپد و پزشکان متخصص حضور دارند. هزینه اعزام این افراد به خانه‌‎های مشمولان تحت پوشش بسیار زیاد می‌شود. 

«محمد سلمانی» ادامه می‌دهد: مثلا ما تنها ارتوپدی که در غرب استان داریم در بندر ترکمن است که کنار مطب او هم فیزیوتراپ وجود دارد. یعنی حتی در کردکوی هم این امکانات را نداریم. ما نمی‌توانیم این پزشکان را به همه این شهرها ببریم. باید به ازای هر بیمار مثلا 200 هزار تومان به هر پزشک ویزیت پرداخت کنیم که عملا امکانش وجود ندارد. قانونی هم وجود ندارد که بهزیستی را مکلف به این کار کند زیرا محرز است که امکان آن وجود ندارد. 


ثبت ماهانه هزار نفر در شبکه بیمه

معاون توانبخشی بهزیستی گلستان در مورد تأمین امکانات برای تردد افراد کم‌توان و ناتوان حرکتی تحت پوشش بهزیستی می‌گوید: تعداد افرادی که ما باید برایشان این خدمات را فراهم کنیم بسیار زیاد است. هر ماه نزدیک به هزار نفر و روزی حدود 30 نفر از این افراد باید دارای کد شده و در بیمه ثبت شوند که کار بزرگی است. 

سلمانی ادامه می‌دهد: یکی از دلایلی که من چندان نگران موضوعی که طرح می‌کنید نیستم مسأله تمارض است. اینکه ما نمونه‌هایی از سوءاستفاده را بسیار دیدیم. سال گذشته ما موردی در معافیت داشتیم که با امضای رئیس بیمارستان آمده بود و البته بسیار هم عکس و فیلم به همراه داشت. او فردی بود که از وضعیت برادرش سوءاستفاده می‌کرد. در حالی که برادرش در بیمارستان فوت کرده بود او تا 40 روز بعد سعی می‌کرد بیمار فوتی را برای گرفتن معافیت زنده جا بزند. در نمونه معافیت، هر فرد 50 میلیون تومان برای دولت بار مالی به جا می‌گذارد. بنابراین قانونگذار ناچار است بسیار قاطع برخورد کند. در مورد امکانات تا جایی که بتوانیم از ارائه خدمات دریغ نمی‌کنیم، اما باید محدودیت‌‎های مالی ما را هم در نظر بگیرید. من هیچ پزشکی را نمی‌شناسم که راضی شود به غیر شیوه فعلی با ما همکاری کند. همین که پزشکان راضی شدند که در مرکز حاضر شوند و نیم‌بها این بیماران را ویزیت کنند هم با تلاش‌‎های زیادی محقق شده است. 


شرایط ویژه برای بیماران خاص

«آسیه جعفری» که به عنوان کارشناس در بخش توانمندی اداره کل بهزیستی کار می‌کند و پیش‌تر نیز ریاست اداره بندر گز را برعهده داشت در این مورد می‌گوید: طبق قانون همه بیماران باید در مرکز حاضر شوند، اما در مورد بیماران خاص که شرایط ویژه‌ای دارند می‌توان از پزشکان معتمد همان شهرستان استفاده کرد که معمولا این کار را انجام می‌دهیم. 

جعفری ادامه می‌دهد: این مشکل را زمانی که ریاست اداره بندر گز برعهده‌ام بود درک کرده‌ام. در صورت معرفی از طرف شهرستان‌ها ممکن است گروه‌‎های ارزیابی خانگی بفرستیم که البته بسیار بعید است اما مدیران شهرستانی می‌توانند موارد استثنا را به ما اعلام کنند البته سایر دستگاه‌ها هم طبق شرح خدمات‌دهی به شهروندان می‌توانند مؤثر باشند. به هر حال مسلما پزشکان معتمد بهزیستی و همین‌طور اعضای کمیسیون باید به طریقی تدوام این بیماری را تأیید و یا برای جذب افراد جدید شرایط آنان را تصدیق کنند. موضوع را حتما پیگیری می‌کنیم. 


سطح خدمات در زمان شمول هم اندک است

«مریم ابراهیمی» مددکار اجتماعی معتقد است قانونگذار باید موارد استثنا را هم در نظر می‌گرفت و حال که چنین نشده شایسته است استان راهکاری بیندیشد. او با بیان اینکه گلستان 2 برابر نرخ کشوری معلول دارد و این موضوع برایش باید اهمیت صدچندان پیدا کند، می‌گوید: وقتی می‌گوییم موارد ویژه دقیقا منظورمان کسانی‌اند که به هیچ عنوان توان حرکت ندارند. افرادی را داریم به ویژه در روستاها که یا والدین پیری دارند که قادر به تکان دادن آنها نیستند و یا خود مثلا تنها فرزند دختر خانواده‌اند که نمی‌توانند پدر یا مادر معلول یا ازکارافتاده‌شان را جابه‌جا کنند. بیماران تمام ایزوله و مطلقا بی‌حرکت در این قوانین وضع شده در نظر گرفته نشده‌اند. 

او ادامه می‌دهد: سطح خدمات اجتماعی به این افراد زمانی که تحت پوشش قرار دارند نیز کافی نیست. مستمری بهزیستی گاه کفاف خرید پوشک این افراد را نمی‌دهد. بیش از 70 درصد معلولان به دلایل کاملا اقتصادی و فرهنگی خانواده‌یشان با این مشکلات جسمی به دنیا می‌آیند، چراکه خانواده‌ها پیش از تولد فرزندانشان از آزمایش‌‎های غربالگری استفاده نمی‌کنند. درست است که کمیسیون‌ها در مراکز همه شهرستان‌ها دایر است، اما این موضوع مشکل روستانشینان و یا شهرهای اطراف و حتی خود شهرهای اصلی را هم حل نمی‌کند. بی‌شک در این مورد باید راه‌حلی اندیشیده شود. نمی‌توان به دلیل سوءاستفاده برخی از افراد عده‌ای را محروم کرد. با وجود نرخ بالای معلولیت در استان، برخی خدمات ارائه‌شده به آنها گاه تا شاخص‌‎های کشوری هم پیش نرفته است. در کنار نابسامانی‌‎های محیط اجتماعی و مشکلات ادامه تحصیل و شغل این افراد، مهم‌ترین چالش معلولان حرکتی در گلستان حضور در کمیسیون‌‎های ارزیابی است.