کشف سالانه 5500 اسلحه شکاری

سرهنگ جمشید محبت‌خانی، دکتری امنیت ملی از دانشگاه عالی دفاع ملی کشور دارد و بیش از 6سال است که فرماندهی یگان حفاظت محیط‌زیست کشور را عهده‌دار است. او در طول فعالیتش در این یگان، اقدامات مناسبی برای جلوگیری از تخریب محیط‌زیست، حفاظت از زیستگاه‌ها و حیات‌وحش و همچنین پیگیری حقوق محیط‌بان‌ها داشته است. سرهنگ محبت‌خانی دیروز مهمان همشهری شد تا در گفت‌وگویی مفصل با این روزنامه درخصوص هدف برنامه هفتم توسعه برای واگذاری صدور مجوز سلاح شکاری به فراجا و سازمان حفاظت محیط‌زیست و همچنین سرنوشت سلاح‌های شکاری مجاز و غیرمجاز موجود در کشور سخن بگوید. او در این گفت‌وگوی مفصل خبر داده است که سالانه بیش از 5هزار سلاح شکاری مجاز و غیرمجاز در کشور ضبط و توقیف می‌شود. با آماری که محبت‌خانی داده است به‌نظر می‌رسد در این 6سال که او فرماندهی یگان حفاظت محیط‌زیست کشور را بر عهده داشته است بیش از 30هزار سلاح شکاری مجاز و غیرمجاز در ایران توقیف و ضبط شده است. اما نکته جالب در این گفت‌وگو آن است که فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست کشور از تصمیم وزیر کشور برای تعلیق توزیع سلاح شکاری از سال گذشته تاکنون با هدف تصمیم‌گیری نهایی در این موضوع خبر داده و گفته است تلاش‌ها برای محدود کردن توزیع فشنگ به دارندگان سلاح شکاری نیز آغاز شده است؛ چون 4سال است که مجوز شکار صادر نشده و در این شرایط توزیع سلاح و مهمات شکاری توجیه ندارد.

مجوز صدور پروانه سلاح شکاری در برنامه هفتم توسعه به‌طور متمرکز به نیروی انتظامی واگذار و درآن نقش ویژه‌ای برای سازمان حفاظت محیط‌زیست دیده شده است. اتفاقات زیادی از طرف دارندگان سلاح‌های شکاری در کشور  رخ می دهد؛ مثلا همین دیروز فردی در مقابل مجلس شورای اسلامی اقدام به تیراندازی با سلاح شکاری کرده و دستگیر شده است. قانون جدید چه سودی برای محیط‌زیست و حیات‌وحش دارد؟ آیا می‌تواند تعداد زیاد سلاح‌های مجاز و غیرمجاز را ساماندهی و کنترل کند؟
وزارت دفاع تولید و تامین‌کننده سلاح‌های شکاری موردنیاز است که توسط ارگان‌ها بین کارکنان، مردم و نهادها به‌صورت سهمیه‌ای تقسیم می‌شود. ارتش جمهوری اسلامی ایران سلاح و مهمات شکاری مجاز و مجوزدار را تقسیم می‌کرد که براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در برنامه هفتم توسعه قرار است این وظیفه به فراجا منتقل شود. اینکه براساس نیازها چه تعداد سلاح تولید و به چه نحوی توزیع شود در شورایی با عنوان شورای توزیع سلاح و مهمات تصمیم‌گیری می‌شود. رئیس این شورا شخص وزیر کشور است. جلسات هم در وزارت‌کشور تشکیل می‌شود. یکی از اعضای این شورا سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور است که با ابلاغ معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، من به‌عنوان نماینده سازمان برای شرکت در این شورا معرفی شدم. در دولت قبلی متأسفانه حتی یک‌بار هم مرا دعوت نکردند. یکی از اعضایی که مخالف توزیع سلاح‌های شکاری است، سازمان محیط‌زیست است؛ چون نزدیک به 2میلیون سلاح شکاری مجوزدار در دست مردم داریم. 3سالی می‌شود که با مطالعات علمی مجوز شکار در سراسر کشور صادر نشده است. اگر بخواهیم مجوز شکار هم بدهیم، این کارطبق یک پروسه علمی خواهد بود. مجوز شکار و تعداد مجوز شکار در سازمان حفاظت محیط‌زیست برعهده معاونت طبیعی است و نظارت بر اجرا بعد از صدور مجوز برعهده یگان حفاظت است. محیط‌بانان بر شکار نظارت می‌کنند که تعداد، جنسیت و سن حیوان براساس آنچه در مجوز شکار عنوان شده،  باشد.

همانطور که عنوان کردید، چند سالی است مجوز شکار صادر نشده است. از طرفی هم دارندگان سلاح‌های شکاری مجوزدار، سالانه 100فشنگ سهمیه دارند. تکلیف این تعداد فشنگ در دست شکارچیانی که پروانه شکار ندارند، چیست و این مهمات در کجا استفاده می‌شود؟
سال‌ها این موضوع را گوشزد می‌کردیم، اما متأسفانه همانطور که گفتم در دولت قبل ما را در جلسات دعوت نمی‌کردند تا اینکه سال گذشته جلسه شورای توزیع سلاح و مهمات به ریاست سردار وحیدی، وزیر کشور برگزار شد که من را هم دعوت کردند. این جلسه مصوبه و تصمیمات مهمی داشت. یکی از تصمیمات این بود که تا اطلاع بعدی توزیع سلاح و مهمات متوقف و معلق شود که این اتفاق از سوی وزیرکشور رخ داد و توزیع سلاح و مهمات تعلیق شد. همچنین راهکار‌هایی برای ساماندهی تعداد سلاح‌های شکاری مجوزدار در دست مردم ارائه و بنا شد که وزارت ورزش سالن‌های تیراندازی موجود را هم به لحاظ کیفیت و هم از نظر کمیت در یک پروسه زمانی مشخص افزایش دهد. برخی سلاح‌های شکاری اما دربین برخی اقشار مثل عشایر توزیع می‌شود که عشایر به دلایل امنیتی به سلاح نیاز دارند.
موضوع مهم دیگری که در جلسه شورای توزیع سلاح و مهمات وزارت‌کشور مقرر شده‌ که عنوان «سلاح شکاری» در کارت سلاح به «سلاح ورزشی» تبدیل شود و سلاح‌های شکاری را به سمت سالن‌های تیراندازی ببریم. داشتن سلاح شکاری این توقع را برای دارنده آن سلاح ایجاد می‌کرد که چون سلاح، ‌شکاری است، مجوز شکار هم دارد یا چرا مجوز شکار صادر نمی‌شود. این موضوع هم با درایت اعضای شورا پیش‌بینی شد که تصمیم بسیار خوبی است.

شما به‌عنوان فردی نظامی براساس قانون می‌توانید یک سلاح شکاری هم داشته باشید. آیا خودتان اسلحه شکار دارید؟
سال 1390بود که مجوز سلاح شکاری به من دادند و حتی یک‌بار هم جعبه سلاح را باز نکردم و بعد از مدتی هم آن‌را فروختم.

فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط‌زیست شکار هم کرده است؟
خیر، هیچ وقت؛ حتی یک پرنده.   7، 6سالی است که فرمانده یگان هستم. پیش از آن هم هرگز علاقه‌ای به شکار نداشتم. من از ابتدا میانه خوبی با شکار نداشتم و به شنا علاقه دارم.

سلاح‌های غیرمجاز عمدتا از کدام مبادی وارد کشور می‌شوند؟
تقریبا به لحاظ فراوانی، اکثر سلاح‌های غیرمجاز از مرزهای عراق و ترکیه وارد کشور می‌شوند؛ نه اینکه در مرزهای دیگر قاچاق نمی‌شوند؛ مثلا اگر 1000اسلحه وارد می‌شود، 900قبضه مربوط به این دو مرز است و بقیه هم از سایر مرزها به کشور قاچاق می‌شود. من از مرزبانی فراجا و دستگاه‌های امنیتی در این زمینه قدردانی ویژه دارم. کشفیات بسیار خوبی دارند که اگر این آمار کشفیات نبود، وضعیت مناسب نبود.

حساسیت‌های مردم به موضوعات محیط‌زیستی و حفاظت از حیات‌وحش به‌خصوص در سال‌های اخیر افزایش پیدا کرده است. مردم چقدر با محیط‌بانان و یگان حفاظت برای جلوگیری از تخریب محیط‌زیست و زیستگاه‌ها همراهی می‌کنند؟
خیلی از مردم واقعا نگران حیات‌وحش و متوجه راهبردی بودن حفاظت از محیط‌زیست هستند و می‌دانند که بقا و سلامت همه ما در حفظ محیط‌زیست نهفته است. بسیاری از کشفیات و حتی بسیاری از پیشگیری‌های یگان حفاظت قبل از شروع شکار، یعنی شکارچیانی که توسط محیط‌بانان ما دستگیر می‌شوند با استفاده از اطلاعاتی است که مردم به ما و محیط‌بانان ما می‌دهند. اگر دقیق‌تر بگویم، بالای 80درصد از کشفیات ما توسط اطلاعات مردم علاقه‌مند به محیط‌زیست است.

آماری از کشفیات و سلاح‌های کشف شده از شکارچیان دارید؟
خبر خوبی که درباره آمار کشف شکار وجود دارد این است که در 3سال اخیر روند دستگیری شکارچیان پیش و حین شکار افزایش خوبی داشته‌است؛ یعنی در گذشته مثلا اگر 5هزارنفر را بعد از شکار و هزارنفر را پیش از شروع شکار دستگیر می‌کردیم، الان این آمار از نسبت 5به یک به نسبت برابر رسیده که به‌معنای پیشگیری از شکار است؛ ضمن اینکه این آمار نشان از این دارد که فعالیت محیط‌بانان سال به سال بهتر شده است.

در سال چند سلاح کشف و ضبط می‌کنید؟
سالانه به‌طور میانگین حدود 5500قبضه سلاح مجاز و غیرمجاز در کشور کشف می‌شود. 50درصد سلاح‌های کشف‌شده از شکارچیانی است که با سلاح مجوزدار خود به منطقه آمده‌اند. با توجه به صادر نشدن مجوز شکار، این اقدام ممنوع است. لازم است در این زمینه به دارندگان سلاح‌های مجاز هشدار بدهم و این موضوع را گوشزد کنم که تصور نکنند چون سلاح‌ها مجوز دارد مجاز هستند آن را بیرون بیاورند و به منطقه ببرند. تا زمانی که مجوز شکار از سازمان محیط‌زیست صادر نشده است، کارت حمل سلاح هم معنا ندارد و حمل آن قانونی نیست؛ بنابراین اگر کسی سلاح شکاری مجوزدار خود را بدون مجوز شکار به مناطق چهارگانه ببرد، محیط‌بانان ما، او را با شروع شکار دستگیر می‌کنند و تحویل مقام قضایی می‌دهند. اگر این اتفاق تکرار شود، قطعا با تصمیم مقام قضایی سلاح هم ضبط می‌شود.

حرف پایانی...
با تصمیم جدیدی که در جریان برنامه هفتم توسعه به تصویب رسید، واگذاری صدور پروانه سلاح به فراجا با توجه به ارتباطی که یگان حفاظت با فراجا دارد، همکاری یگان به‌عنوان نماینده فراجا در سازمان حفاظت محیط زیست را بیش از گذشته افزایش می‌دهد و دسترسی ما بهتر می‌شود، اما موضوع مهمی که باید تأکید کنم این است که براساس تصمیم شورای توزیع سلاح و مهمات تا وقتی اماکن ورزشی و سالن‌های تیراندازی تکمیل نشده است، باید در توزیع سلاح و مهمات سهمیه سالانه تجدیدنظر شود. این موضوع را قطعا در نخستین جلسه شورای توزیع مهمات و سلاح مطرح خواهیم کرد و با توجه به حساسیت‌هایی که وزیر کشور نسبت به محیط‌زیست دارد، این موضوع در شورا تأیید خواهد شد.‌

در جلسه شورای توزیع سلاح و مهمات وزارت کشور مقررشد که عنوان «سلاح شکاری» در کارت سلاح به «سلاح ورزشی» تبدیل شود و سلاح‌های شکاری را به سمت سالن‌های تیراندازی ببریم.
سالانه به‌صورت میانگین حدود 5500قبضه سلاح مجاز و غیرمجاز در کشور کشف می‌شود. 50درصد سلاح‌های کشف‌شده از شکارچیانی است که با سلاح مجوزدار خود به منطقه آمده‌اند.
اکثر سلاح‌های غیر مجاز از مرزهای عراق و ترکیه وارد کشور می شود . نه اینکه در مرزهای دیگر قاچاق نمی شود. مثلا اگر 1000 اسلحه وارد می شود، 900 قبضه مربوط به این دو مرز است و بقیه هم از سایر مرزها به کشور قاچاق می شود.
مردم واقعا نگران حیات‌وحش و متوجه راهبردی بودن حفاظت از محیط‌زیست هستند. بالای 80درصد از کشفیات ما توسط اطلاعات مردم علاقه‌مند به محیط‌زیست است.
سال 1390 بود که مجوز سلاح شکاری به من دادند و اسلحه شکار گرفتم اما حتی  یکبار هم جعبه سلاح را  باز نکردم و بعد از مدتی هم آن را فروختم.