دیپلماسی شهری و راهبرد حال و آینده غزه

محمدصالح جوکار؛  رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس

جنایت‌های ضدبشری رژیم‌صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی و به‌ویژه باریکه غزه در شرایطی در سایه حمایت‌های ویژه آمریکا و برخی دولت‌های اروپایی همچنان ادامه دارد که این موضوع، بیش‌از پیش ضرورت به‌کارگیری همه ابزارها، به‌ویژه در عرصه دیپلماسی به‌منظور مقابله مؤثر و راهبردی با جنایات این رژیم را یادآوردی می‌کند. طی هفته‌ها و روزهای اخیر شاهد بوده‌ایم که گام‌های دیپلماتیک بسیاری باهدف حمایت از مردم مظلوم فلسطین برداشته شده‌است؛ اقدام‌هایی که بخش قابل‌توجهی از آنها با پیشگامی و پرچمداری جمهوری‌اسلامی بوده و راهبردهای کلان «حمایت از مردم غزه» و «مقابله با رژیم‌صهیونیستی» را پیگیری کرده‌است. از «دیپلماسی رسمی و دولتی» گرفته تا «دیپلماسی پارلمانی» و «دیپلماسی عمومی»، طیف متنوعی از فعالیت‌های دیپلماتیک باهدف
پایان بخشیدن به بحران انسانی در سرزمین‌های اشغالی بوده‌است. این‌درحالی‌است که فعالیت‌های انجام شده در این عرصه‌های «متکثر» و «متنوع» با تأثیرهای قابل‌توجهی نیز در سطح افکارعمومی جهان همراه بوده که تظاهرات گسترده خیابانی در حمایت از مردم غزه در شهرهای مختلف جهان شاهدی براین مدعاست و کاربردی بودن تأثیرات انواع دیپلماسی دراین حوزه را به‌نمایش می‌گذارد. اکنون اما شاهد به‌کارگیری ابزار تازه و البته کارآمدی ازسوی شهرداری تهران هستیم؛ «دیپلماسی شهری» می‌تواند به‌مثابه ابزاری «کارآمد» و «مدنی» در خدمت حمایت از مردم ستمدیده فلسطین‌اشغالی باشد و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود، فشارها بر رژیم‌صهیونیستی را افزایش دهد. در این میان نامه اخیر شهردار تهران خطاب به شهرداران پایتخت‌های اسلامی دربردارنده نکات مهمی‌ است:
 «دیپلماسی شهری» از ابزارهای کارآمدی است که می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های بکر مدنی، ذهن جامعه جهانی را بیش‌از پیش به‌سوی شرارت‌های رژیم‌صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی معطوف کند. متأسفانه طی روزها و هفته‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که برخی دولت‌های اسلامی تنها به «شعار» و «بیانیه‌های بی‌پشتوانه» اکتفا کرده‌اند، این درحالی‌است که اجرایی‌سازی ایده‌ها و پیشنهادهای مطرح‌شده ازسوی شهردار تهران و درچارچوب دیپلماسی شهری، ظرفیت‌های بیشتری را‌ به‌ویژه در کشورهای اسلامی برای حمایت از مردم غزه پای کار آورد.
  امروزه کلانشهرها، به‌ویژه در حوزه جهان‌اسلام در بستر «دیپلماسی شهری» ارتباطات و نشست‌های مستمری برگزار می‌کنند و درباره موضوع‌ها و چالش‌های مختلف به تبادل‌نظر و انتقال تجربیات می‌پردازند. با توجه به چنین فضایی، در شرایط کنونی، می‌توان این ارتباطات را به‌منظور افزایش فشارها به دولت‌های اسلامی برای حمایت عملی از مردم غزه و مقابله با رژیم‌صهیونیستی فعال کرد.
 یکی از موضوع‌هایی که در نامه اخیر شهردار تهران به شهرداران پایتخت‌های اسلامی مورد توجه قرار گرفته، راهبرد دو وجهی است که در وهله نخست، انجام اقدام‌هایی به‌منظور بازداشتن رژیم‌صهیونیستی از ادامه جنایت و نسل‌کشی در نوارغزه را مدنظر قرار داده‌ و در گام بعدی، «تلاش و تدارک برای بازسازی غزه و انتقال دانش، فناوری و امکانات به‌منظور احیای زندگی طبیعی در مناطق ویران شده» را به‌عنوان راهبردی محوری در دستورکار دارد. نکته اینجاست که دیپلماسی‌شهری دراین عرصه بیش‌از سایر انواع دیپلماسی می‌تواند در تحقق این دو راهبرد مؤثر باشد. از یک‌سو باید توجه داشت که شهرداری‌ها، نهادهایی برخاسته از اراده‌عمومی شهروندان هستند و نقش مهمی در انتقال مطالبات شهروندان به بدنه دولت‌ها دارند. آنها می‌توانند مطالبات فزاینده شهروندان به‌منظور انجام اقدام‌هایی مؤثر ازسوی دولت‌های متبوع‌شان باهدف توقف جنایات رژیم‌صهیونیستی در غزه را به گوش تصمیم‌سازان برسانند و به‌نوعی آنان را تحت‌فشار قرار دهند. ازسوی دیگر کمک‌ها و مساعدت‌های کلانشهرها، به‌ویژه در حوزه جهان‌اسلام می‌تواند نقشی بی‌بدیل را در بازسازی غزه و احیای زندگی در این منطقه ایفا کند.