3دیدار تاریخی رئیسی در ریاض

محسن تولایی-روزنامه‌نگار

سفر سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور به ریاض تابوهای دیپلماتیک سال‌های اخیر و مشکلات انباشته روابط خارجی ایران با کشورهای منطقه‌ای را شکست. تیرگی برخی از این روابط به بیش از یک‌دهه رسیده بود. حضور رئیسی به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران در عربستان و سخنرانی‌اش در جمع کشورهای عربی اسلامی و دیدارهای دوجانبه او با بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر و تمیم بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر یک روز مهم و تاریخی در سیاست خارجی دولت رئیسی از سال1400به بعد را رقم زد.

یک دیدار تاریخی
‌ اتفاقات روز شنبه فصل جدیدی در روابط جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عربی  ایجاد کرد  که نشان می داد همسایگان جنوبی خلیج فارس تنش های گذشته را کنار
گذاشته‌اند.
لفاظی‌های تند و تیز سال‌های اخیر بن‌سلمان علیه ایران جای خود را با دعوت سال گذشته سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان از سیدابراهیم رئیسی برای سفر به ریاض داد و 2کشور ماه‌ها منتظر این سفر و رهاوردهای آن بودند.
نشست روز شنبه کشورهای عربی و اسلامی در ریاض با محور تصمیم‌گیری عاجل درباره حملات اسرائیل علیه غزه وحدت از هم گسیخته کشورهای اسلامی طی سال‌های اخیر را یک‌بار دیگر احیا کرد؛ شاید به این نتیجه رسیده بودند که حتی پایان قتل عام مردم مظلوم فلسطین در غزه هم از مسیر کنار هم قرار گرفتن کشورهای اسلامی ممکن خواهد شد.

تابوشکنی در روابط
دیدار رئیسی با بن‌سلمان، ولیعهد عربستان نیز قاب تاریخی دیگری را در بازگشایی روابط ایران و عربستان پس از تنش‌های دهه1390، 2کشور ثبت کرد؛ دیداری که به‌طور حتم روابط 2کشور را به قبل و بعد از خود تقسیم خواهد کرد و ترسیم‌کننده برنامه‌های همسایگی 2کشور با شرایط جدید و فصل مشترک‌های تعریف شده میان هیأت‌های دیپلماتیک 2کشور خواهد بود. مقدمات این ترمیم روابط از ابتدای دولت رئیسی شکل گرفته بود و آبان‌ماه امسال به نتیجه نهایی خود رسید؛ دیداری که توجهات ماه‌های اخیر کشورهای عربی را از برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل به سمت مسئله فلسطین و وصل کردن حلقه‌های مفقود روابط کشورها با یکدیگر جلب کرد. پرهیز از دیپلماسی اجتنابی و قهری و پذیرش اصل روابط همسایگی حتی در بدترین حالت‌های تعارض منافع شاید مهم‌ترین رهاورد این دیدارها باشد. رئیسی در دیدار با تمیم بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر هم یک‌بار دیگر نقطه‌نظرات ایران در جریان جنگ اخیر غزه را منعکس کرد و با اشاره به اینکه مدیریت صحنه در جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم بی‌دفاع و بی‌گناه غزه در دست آمریکایی‌هاست، بر اجرایی شدن هرچه سریع‌تر آتش‌بس فوری در غزه و جلوگیری از وقت‌کشی و تعلل آمریکا و رژیم صهیونیستی در این زمینه تأکید کرد.

دیدار سرنوشت‌ساز در روابط با مصر
بیش از یک‌دهه پس از بیداری اسلامی در مصر، روسای جمهور ایران و مصر یک دیدار تاریخی با هم رقم زدند. در دولت سیزدهم زمزمه‌هایی درخصوص احتمال ازسرگیری روابط ایران و مصر و دیدار روسای جمهور 2کشور شنیده می‌شد. شنبه در ریاض این دیدار محقق شد و سیدابراهیم رئیسی و عبدالفتاح السیسی در حاشیه کنفرانس کشورهای اسلامی با یکدیگر دیدار داشتند. پیش از این محمد مرسی، رئیس‌جمهور سابق مصر در سال1391برای سخنرانی در اجلاس عدم‌تعهد به ایران آمده بود. این دیدار به‌طور حتم کلید ازسرگیری روابط ایران با مصر در دوره رئیسی خواهد بود.رئیسی در دیدار با عبدالفتاح السیسی با تأکید بر ضرورت اتحاد کشورهای اسلامی گفت: جمهوری اسلامی ایران مانعی برای گسترش روابط با کشور دوست مصر ندارد. او به همتای مصری خود و همسایه فلسطینی‌ها گفت: «انتظار عمومی این است که گذرگاه رفح گشوده شود تا مساعدت‌های جهانی به سمت غزه سرازیر شود. بر همگان آشکار است که آمریکا و رژیم صهیونیستی مانع گشوده شدن گذرگاه رفح برای امدادرسانی به مردم مظلوم و بی‌دفاع غزه هستند، اما بالاخره باید بر این مانع‌تراشی‌ها غلبه کرد.» السیسی هم در این دیدار با بیان اینکه اراده سیاسی قطعی ما برای ایجاد روابط واقعی با ایران است، گفت: برای این امر وزرای مربوطه را مأمور کرده‌ایم تا پیگیر روابط عمیق بین 2کشور باشند.