فناوریها از طریق طی کردن سیکل و فرایند شتابدهی از ایده تا محصول انجام میشود
جایگاه کارخانههای نوآوری در رشد و توسعه زیستبوم فناوری کشور
در اکوسیستم نوآوری که به آن زیستبوم فناوری و نوآوری نیز گفته میشود، بازیگرانی بهصورت یک زنجیره درون آن قرار دارند که هر کدام از اعضا نقشی را برعهده گرفتهاند و بهنوعی تکمیلکننده یکدیگر هستند. دانشگاهها بهعنوان مرجع اصلی پرورش و اصطلاحا تولید نیروی انسانی متخصص و دانش فنی محسوب میشوند، اما برای اینکه دانشجویان در کنار استادان بتوانند بر حسب نیازهای جامعه یک ایده را به محصول یا از علم به فناوری تبدیل کنند، نیازمند این هستند که در مکانها، جایگاهها و پایگاههای مناسب و مخصوص استقرار یابند. در این راستا گفت و گویی با پرویز کرمی ، مدیرعامل کارخانه نوآوری آمپر انجام داده ایم.
کرمی میگوید: پارکهای علم و فناوری طی دهههای اخیر در مقیاس و اشلهای بزرگتر بهعنوان یکی از این مکانها و جایگاهها در دنیا و کشور ما ایجاد شدهاند که وظیفه آنها دادن تسهیلات و توانمندسازی شرکتهای کوچک برای تشکیل شرکتهای بزرگ است؛ به همین دلیل در پارکهای علم و فناوری به دانشجویان و صاحبان ایدههای نوآورانه خدمات و تسهیلاتی توسط دولتها ارائه میشود تا به بلوغ برسند و تبدیل به شرکتهای بزرگ فناور و دانشبنیان شوند. در گام بعدی، مراکز نوآوری دیگری وجود دارند که با عنوانهای کارخانههای نوآوری، مراکز نوآوری و خانههای خلاق و نوآوری یا شتابدهندهها نامیده میشوند.
در این مراکز تجاری، فناوریها از طریق طی کردن سیکل و فرایند شتابدهی از ایده تا محصول انجام میشود. کارخانههای نوآوری برگرفته از تجربه مشابه آنها در برخی کشورهای اروپا که به «استارتآپ فکتوری» معروف هستند شناخته میشوند. آنها بومیسازیشده و دستگاهها و نهادهایی هستندکه مسئولیت تولید و شکلدهی استارتآپ را برعهده دارند و از طریق جذب و شناسایی ایدهها به تشکیل تیم، حمایت مالی و فنی، هدایت، راهنمایی و مشاوره دانشجویان و کارآفرینان نوآور میپردازد.
وی افزود: در این فرآیند، شرکتهای استارتآپی از دل یک فرآیند فناورانه بهوجود میآیند و فعالیتهای تجاری خود را آغاز میکنند.
در 10سال گذشته یکی از مراکز نوآوری که در قالب کارخانههای نوآوری در کشور مطرح شد کارخانه نوآوری آزادی بود. این کارخانه جزء نخستین تجربیات در کشور بود که به کمک معاونت علمی فناوری ریاستجمهوری و یک شرکت بخش خصوصی در حوزههای مختلف آغاز بهکار کرد. اکنون اما این کارخانههای نوآوری در استانهای اصفهان، مشهد (خراسان)، یزد، فارس، سیستان و بلوچستان، گلستان، کرمانشاه، آذربایجانشرقی، البرز، گیلان و... بهوجود آمده و مشغول فعالیت هستند.
با این تفاسیر، یکی از نقشهای اصلی کارخانههای نوآوری این است که ارتباط منطقی و مؤثر بین صنعت و دانشگاه ایجاد کنند.
از آنجا که در دانشگاهها، دانشجویان موظفند که یک تز و پایاننامه در مقاطع مختلف تحصیلی ارائه دهند و بر حسب درجات و مراحل تحصیلی بالاتر مانند ارشد و دکتری، پایاننامهها نیز معتبرتر و مؤثرترند؛ بنابراین بهتر است که این پایاننامهها و تزهای دانشگاهی صاحب یا متولی داشته باشند. بخش صنعت، میتواند صاحب و متولی این تزها باشد که در حوزههای مختلف فناوری تهیه میشوند و کارخانههای نوآوری حلقه ارتباط و اتصال بین صنعت و دانشگاه و همینطور بین فناوران و نوآوران و سرمایهگذاران عام هستند.
کرمی میگوید: کارخانههای نوآوری، خدماتی مانند مکان و دفتر کار، مشاورههای فنی بازاریابی و جذب سرمایهگذاری، ارائه و تامین مواداولیه تجهیزات، بازاریابی و صادرات، مانیتورینگ و ساخت در حوزه نوآوری را در قالب یک مجموعه تجمیع میکنند و در اختیار فارغالتحصیلان دانشگاهها قرار میدهند. هدف اصلی کارخانههای نوآوری، جذب، توسعه و توانمندسازی فارغالتحصیلان دانشگاهی و همچنین جذب سرریزِ فناوری و هدایت آن به سمت صنعت در راستای توسعه کسبوکارهای نوپا و سرمایهگذاری در بخشهای خطرپذیر و پرریسک است که در نهایت منجر به توسعه شرکتهای دانشبنیان، فناور و خلاق میشود.
بر همین مبنا، کارخانه نوآوری آمپر را در سال گذشته ایجاد کردهایم تا بازوی نوآوری هلدینگ سرمایهگذار این کارخانه در حوزههای مختلف نوآوری و فناوری باشد و با توسعه فضای کارآفرینی کشور و رشد و ارتقای نیروی انسانی در کسبوکارهای نوپا، به مسئولیتهای اجتماعی خود بهخوبی عمل کند. در این بخش استارتآپها، تجارت مدل نوآورانه را در پلتفرمی متناسب با زیستبوم نوآوری و برای پروسه بلندمدت ارائه میدهند.
او ادامه داد: کارخانه نوآوری آمپر در 3حوزه فعالیت میکند و 3شتابدهنده را در دل خود جای داده است.
شتابدهنده آمپردرایو در بخش هوشمندسازی، سبکسازی، خودروهای برقی و صنعت حملونقل، شتابدهنده آمپرلایو در حوزه سلامت و سالمندی و مواد پیشرفته و شتابدهنده آمپرچنج که در حوزه بیمه، هوش مصنوعی، فینتک، آیتی و آیاوتی فعال هستند. همچنین در کارخانه نوآوری آمپر، در کنار بوتکمپهای اختصاصی، یک فضای کار اشتراکی ویژه و سرمایهگذاری در بخش خطرپذیر فعال است.
کارخانههای نوآوری برگرفته از تجربه مشابه آنها در برخی کشورهای اروپا که به «استارتآپ فکتوری» معروف هستند شناخته میشوند. آنها بومیسازیشده و دستگاهها و نهادهایی هستندکه مسئولیت تولید و شکلدهی استارتآپ را برعهده دارند و از طریق جذب و شناسایی ایدهها به تشکیل تیم، حمایت مالی و فنی، هدایت، راهنمایی و مشاوره دانشجویان و کارآفرینان نوآور میپردازد.