با فرزندان معتادمان چه کنیم؟
مریم رامشت | روانشناس و مدرس دانشگاه:
یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث سوق پیداکردن برخی افراد به سوی اعتیاد می‌شود «خشم» است. این خشم گاهی به‌صورت فروخورده است که به افسردگی تبدیل می‌شود اما گاهی فرد خشم فروخورده‌اش را بروز می‌دهد که به شکل پرخاشگری است که ممکن است حادثه‌ای تلخ مثل آنچه در این پرونده اتفاق افتاده، رخ دهد. در اعتیاد به مواد‌مخدر سنتی فرایندی به نام دوران محرومیت وجود دارد.
این دوران، حدفاصل زمانی است که فرد مواد به بدنش نرسیده و احساس نیاز شدیدی دارد که این شرایط بسیار خطرناک است و افراد در این حالت ممکن است دست به‌هر‌کار خطرناکی بزنند؛ حتی قتل عزیزان‌شان. درخصوص مواد‌مخدر صنعتی اما اوضاع کمی متفاوت است. افراد معتاد به این مواد با مصرف این مواد دچار حالت‌های خطرناک می‌شوند؛ چراکه عامل بازداری و کنترل در مغزشان بسیار ضعیف می‌شود. در این حالت آنها مرتکب رفتارهای پرخطری می‌شوند و افرادی که با آنها در ارتباط هستند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
شرایط فرد معتاد برای خانواده ناگوار است و خانواده‌ها فرزندان معتاد خودشان را به سختی می‌توانند تحمل کنند؛ چرا که شرایط ویژه‌ای دارند. نظم خانواده مختل می‌شود، از لحاظ مالی در تنگنا قرار می‌گیرند و امنیت روانی خانواده را در معرض خطر قرار می‌دهد. آستانه مقاومت اعضای خانواده پایین می‌آید و در مقابل تحریک‌پذیری بالا می‌رود. اما در چنین شرایطی چه باید کرد؟
خانواده‌ها وقتی فرزندان‌شان معتاد می‌شوند، بیشتر برای ترک آنها تلاش می‌کنند اما گاهی موفق نمی‌شوند. نکته‌ای که از آن غفلت می‌شود، حمایت از سایر اعضای خانواده است که خود به حمایت و کمک حرفه‌ای نیاز دارند. اگر در خانواده فرد معتادی داریم که برای ترک کردن مقاومت می‌کند، باید روی خودمان هم کار کنیم. تکنیک‌های برخورد مناسب با این افراد را فرا بگیریم. نگهداری افراد معتاد دشوار است اما ما باید تحریک‌پذیری این افراد را کاهش دهیم. باید از پرخاشگری، بیرون‌کردن از خانه، فحاشی و کارهایی که محرومیت فرد معتاد را تشدید می‌کند، خودداری کنیم.
از سوی دیگر باید نهادهایی که متولی سلامت جامعه هستند فعالیت بیشتری انجام دهند. مثلا هم‌اکنون برای بسیاری از مشکلات فوریت‌های اجتماعی وجود دارد اما درخصوص اعتیاد فوریت‌های اجتماعی نداریم که به خانواده افراد معتاد کمک کند. در این موارد اغلب خانواده‌ها می‌خواهند از دست عضو معتادشان رها شوند و آنها را به مراکز ترک اعتیاد می‌سپارند اما اغلب در سالم‌سازی فرد معتاد موفق نیستند. با بررسی همه این شرایط به خانواده‌هایی که عضو معتادی دارند، توصیه می‌شود که با فرد معتاد درگیر نشوند. در دوران محرومیت با او بحث نکنند. در حد امکان با او در فضای بسته قرار نگیرند. با او لجاجت نکنند. از کمک مشاوران خانواده و روانشناسان استفاده کنند. باید صبر بیشتری داشته باشند. باید شرایط را پذیرفت و تکنیک و روش یاد گرفت. گاهی حتی باید خواسته‌های معتاد را به‌صورت جزئی برآورده کنیم تا از پرخاش پیشگیری شود چرا که گاهی پرخاشگری‌ها می‌توانند عواقب جبران‌ناپذیری مانند جنایت خانوادگی در خیابان دماوند داشته باشند.
