امروز را دریاب

سال بلو

به‌هرحال، اکنون ویلهلم درحالی‌که روزنامه را که به‌نحوی مچاله زیر بغل داشت، سرگرم فکر کردن بود: آنچه را که انسان می‌تواند مطابق خواست خود تغییر دهد واقعا بسیار کم است. نمی‌تواند ریه‌هایش را و یا اعصابش را، و یا خلق‌وخوی و مزاجش را عوض کند. این چیزها تحت فرمان او نیستند. هنگامی که جوان است و نیرومند و با حوصله و گردش‌زمانه را مطابق میل خود نمی‌بیند، می‌خواهد آن را از نو طوری ترتیب دهد که با آزادی او وفق داشته باشد، ولی نمی‌تواند نظام اجتماعی را دگرگون سازد‌ و یا با مزاج و تن دیگری متولد شود؛ دامنه آزادی و حیطه قدرت انسان محدود است، و شاید در اینکه اساسا نمی‌توان سرنوشت را تغییر داد، حکمتی نهفته باشد.‌