یکتا فراهانی؛ روزنامه‌نگار
در یکی از قسمت‌های فیلم پدرخوانده، از قول شخصیتی به نام هایمن راث، نقل قول جالبی مطرح می‌شود: «مهم اینه که حالت خوبه. سلامتی مهم‌ترین چیزه؛ مهم‌تر از موفقیت، مهم‌تر از پول، مهم‌تر از قدرت.» سلامتی چنین اهمیتی دارد. سلامت در همه اشکال جسمی و روانی مهم‌ترین چیزی است که در میزان برخورداری افراد جامعه از رفاه، مؤثر خواهد بود. زندگی روزمره می‌تواند سخت باشد؛ مرگ، جدایی، بیماری، انزوا و ... چیزهایی هستند که همه ما باید برای مقابله با آنها آمادگی داشته باشیم و در این میان برخورداری از سلامت روان الزامی است.
اضطراب، استرس و بلاتکلیفی همگی احساساتی واقعی هستند که در زندگی روزمره بارها آنها را تجربه می‌کنیم. سلامت روان به‌عنوان یک وضعیت روانی مثبت تعریف می‌شود که فرد را قادر به مقابله با استرس‌های عادی زندگی و همچنین توانایی بیشتر می‌کند.
جوامع مختلف می‌توانند سلامت را به روش‌های مختلف مانند بهداشت، کنترل آلودگی، ایمنی غذا و دارو، آموزش بهداشت، نظارت بر بیماری، برنامه‌ریزی شهری و بهداشت شغلی ارتقاء دهند، اما توجه به سلامت روان چیزی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت چون در غیر این صورت جامعه متحمل عواقب غیر قابل جبرانی خواهد شد.
نقش افراد در بهبودی خود
شبنم اسدی، متخصص روانپزشکی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در مورد شعار امسال هفته سلامت روان در ایران می‌گوید: در شعار امسال آمده است «سلامت روان مسئولیت فردی و اجتماعی همه ماست». این شعار به خوبی مطرح می‌کند که هر انسانی در قبال سلامتی و رفاه خود مسئول است و وقتی در مورد سلامت روان صحبت می‌کنیم، نمی‌توانیم نقش فرد را نادیده بگیریم. اگرچه ممکن است افراد در بیمار شدن خود نقش مستقیمی نداشته باشند، اما قطعا در بهبود خود نقش دارند. اینجاست که موضوع اختیار مطرح می‌شود آیا ما بیمار شدن را انتخاب می‌کنیم؟ به‌طور کلی جواب این سؤال منفی است، ولی ما باید کارهایی برای حفظ سلامت روان خود انجام دهیم که متأسفانه از آنها غافل می‌شویم.
طرح خودمراقبتی
به گفته این روانپزشک، طرح خودمراقبتی که در چند سال اخیر در کشور ما در حال اجراست، سعی دارد با افزایش سواد سلامت روان به پیشگیری، کاهش و بهبود بیماری کمک کند. قدرت اختیار به ما کمک می‌کند بتوانیم شرایطی را که در آن هستیم بپذیریم و نقش خود را در بروز این شرایط ببینیم و وقتی آن را حاصل تصمیمات و رفتارهای خود بدانیم نه عامل بیرونی، می‌توانیم بر آن کنترل بیشتری داشته باشیم و برای برون‌رفت از آن شرایط اقدامات مفیدی انجام دهیم.
مسئولیت اجتماعی
بخش دیگر این شعار به مسئولیت اجتماعی می‌پردازد. همه ما وقتی برایمان مشکلی پیش می‌آید دیگران را مقصر می‌دانیم ولی وقتی برای یکی از اطرافیان‌مان شرایط دشواری ایجاد می‌شود خودش را مقصر آن شرایط می‌دانیم و نقش خود را فراموش می‌کنیم.
به گفته عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، مسئولیت اجتماعی، عاملی است که برای تأمین نیازهای متقابل افراد در جامعه و ایجاد همبستگی عمل می‌کند. تأثیر مؤلفه‌های اجتماعی در بروز مشکلات سلامت روان بر کسی پوشیده نیست؛ حال اگر خود را بخشی از اجتماع دیگران ببینیم متوجه مسئولیت خود می‌شویم.
سهم خود را در مشکلات پذیرا باشیم
اسدی می‌گوید: مسئولیت اجتماعی ما با نقش‌هایی که بر عهده داریم گره خورده است ما به‌عنوان همسر، مادر، پدر، کارمند، شهروند بخشی از شبکه اجتماعی دیگران هستیم و اگر نقش و وظایف خود را به درستی انجام ندهیم، در برابر حال بد دیگران هم مسئول خواهیم بود و در ایجاد آنها نقش خواهیم داشت.
نقش حمایتی جامعه
یکی از مهم‌ترین کارکردهای اجتماع، نقش حمایتی آن است که در پیشگیری و بهبود مشکلات سلامت روان تأثیر بسزایی دارد. هر یک از ما با حمایت کردن می‌توانیم به رشد و رفاه روانی یکدیگر کمک کنیم.
جدا از مواردی که ذکر شد، ما در نقش اجتماعی خود باید بتوانیم از ایجاد فضاهایی که در آن یکدیگر را مورد قضاوت قرار می‌دهیم فاصله بگیریم تا افراد بتوانند بدون نگرانی در مورد انگ مشکلات روانپزشکی درمان شوند و بعد از کنترل بیماری به آغوش جامعه برگردند.
ضرورت پذیرش تفاوت‌ها
این روانپزشک می‌گوید: ما باید به‌عنوان بخشی از جامعه، پذیرای همه افراد با شرایط متفاوت باشیم و فضا را برای حضور آنها در جامعه فراهم کنیم. بنابراین همه ما نیازمند اجتماعی شدن سلامت هستیم؛ یعنی سلامت و مراقبت از خود و دیگران باید به یک پدیده جامعه‌شناختی تبدیل شود که افراد، نهادها و سیاستگذاران مجبور به تبعیت از آن باشند.
ما بیمار شدن را انتخاب می‌کنیم؟
در گفت‌وگوی همشهری آنلاین با یک روانپزشک به مناسبت هفته سلامت روان مطرح شد
در همینه زمینه :
