گفت‌وگو
در گفت‌وگو با سردار علی‌محمد نائینی، رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس مطرح شد
جنگ امروز، جنگ روایت‌هاست!
الناز عباسیان- روزنامه‌نگار
چندی پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار هزاران نفر از «طلایه‌داران و پیشکسوتان دفاع‌مقدس و فعالان حوزه‌های مختلف تبیین و روایتگری جنگ تحمیلی» تأکید کردند: «اگر جوانب مختلف و معنادار آن مقطع اساسی و عوامل پیروزی ملت در جنگ تحمیلی به نسل‌های پی‌در‌پی جوان شناسانده شود، کارهای بزرگ کشور پیش خواهد رفت که در این زمینه خیلی کار شده اما برای تبیین ظرافت‌ها و جزئیات حیرت‌آور دفاع‌مقدس، کارها باید صدبرابر شود...» اینجاست که لزوم انتشار روایت‌های درست از سال‌های جنگ مطرح می‌شود. برای بررسی این موضوع سراغ سردار علی‌محمد نائینی، مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران و رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس رفتیم تا بیشتر و بهتر در این زمینه توضیح‌دهند.
جمع‌آوری گنجینه تاریخی دفاع‌مقدس
دشمنان انقلاب همچنان در جنگ روایت، با تحریف و روایت‌سازی جعلی، افتخار به گذشته و امید به آینده و داشته‌های تاریخی هویت‌ساز را در نسل جوان هدف قرار دادهاند. راهبرد مؤثر برای جلوگیری از 2خطر تحریف و فراموشی و مقابله با جنگ روایت و پاسداشت ذخیره تاریخی دفاع‌مقدس، همان کار نهضتی و صدبرابری موردانتظار رهبری است. روشن است که این مطالبه، مخاطبان گوناگون و ابعاد متنوعی دارد. درحالی‌که 5سال از مطالبه رهبری درباره 100برابرشدن تولید آثار دفاع‌مقدس می‌گذرد، رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس، فعالیت‌های این مرکز را تشریح می‌کند: «این مرکز تلاش کرده است با توجه به جنبه‌های گوناگون دفاع‌مقدس، روایت درست و واقعی را تبیین کند. تلاش ما این است، علاوه‌بر شرح دقیق و جزئی حوادث، معنی و باطن دفاع‌مقدس که ایستادگی و مقاومت بود، مورد توجه قرار گیرد. تاریخ شفاهی فرماندهان به‌عنوان یک منبع منحصربه‌فرد در پژوهش‌های دفاع‌مقدس، علاوه‌بر گنجینه ارزشمند و بی‌مانند اسناد است. بی‌شک انتشار تاریخ شفاهی ۴۰۰فرمانده شاخص و ۲ هزار فرمانده گردان رزمی، بیبدیلترین گنجینه تاریخی را فراهم خواهد‌کرد.» وی در ادامه افزود: «در 2سال اخیر پس از تدبیر سردار سلامی، فرمانده محترم کل سپاه در گسترش تاریخ‌نگاری به عرصههای پاسداری از انقلاب اسلامی در دوره پس از دفاع‌مقدس، مرکز موفق شده است که در 5عرصه دفاع و امنیت، سازندگی، مردم‌یاری، فرهنگی ـ اجتماعی و جبهه مقاومت، عده‌ای از فرماندهان و مدیران شاخص سپاه را برای گفت‌وگو فعال سازد. همچنین مرکز ثبت تاریخ شفاهی برخی از مسئولین مؤثر و شاخص کشوری در دوران دفاع‌مقدس که در پشتیبانی از جنگ، دیپلماسی جنگ و تبلیغات جنگ نقش اساسی داشته‌اند را هماهنگ کرده و در سال‌جاری اجرا خواهد کرد. کمال خرازی، رئیس ستاد تبلیغات جنگ شورای‌عالی دفاع و محمدجواد لاریجانی، معاون وزیر امور خارجه در دوران دفاع‌مقدس و از مسئولان مذاکرات قطعنامه 598، ازجمله این عزیزان هستند.»
ایستادگی مقابل روایت‌سازی
گاهی روایت‌های مختلف و با تحریف از اتفاقات در جنگ تحمیلی گزارش می‌شود. اینکه چطور می‌توان صحت و سقم روایت‌های شفاهی مصاحبه‌شونده‌ها را بررسی کرد موضوعی است که سردار به آن اشاره دارد: «گنجینه اسنادی و روایت شفاهی فرماندهان به‌طورقطع، مبنایی برای اعتبارسنجی روایت‌های دفاع‌مقدس است. در مقابل روایت‌سازی با اغراض سیاسی و روایت‌سازی از روی غفلت و فراموشی، این گنجینه، نقش بازدارندگی دارد. جهاد تبیینی که مقام معظم رهبری فرمودند امروز کلیدی‌ترین میدان جنگ و نبرد است و چون ما با جریان تحریف مواجه هستیم، این جریان پایان ندارد و بسیار فعال است. حضرت‌آقا فرمودند تک‌تک روزهای دفاع‌مقدس یوم‌الله بود و یا همه شب‌های کربلای۵شب‌های قدر بود، همه آنها یوم‌الله بود و در جنگ تحریف اینها هدف قرار می‌گیرد.
تاریخ شفاهی فرماندهان ارتش
این مرکز علاوه بر کارنامه 2جلدی جهاد سازندگی در دفاع‌مقدس و زندگینامه 4فرمانده شهید قرارگاه‌های جهاد سازندگی که قبلاً منتشر کرده است، تاریخ شفاهی فرماندهان شاخص ارتش را در دستور کار خود قرار داده است. نائینی با اشاره به این نکته می‌گوید: «تاریخ شفاهی شماری از فرماندهان ارتش که تجربه مشترک فرماندهی و هدایت عملیات با فرماندهان سپاه را داشته‌اند، ازجمله امیر سرافراز عبدالحسین مفید، معاون اطلاعات عملیات نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع‌مقدس، در برنامه‌های مرکز قرار دارد.»
فعال‌شدن 318 پروژه
سردار نائینی در ادامه به فعالیت‌های آتی این مرکز اشاره کرده و می‌گوید: «در سال‌جاری براساس نقشه جامع پژوهشی، 318پروژه جدید فعال خواهد شد. رویکرد و برنامه مرکز، حرکت در جهت تحقق مطالبه رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه 100برابری آثار دفاع‌مقدس است. در این راستا می‌توان گفت ظرفیت و توان مرکز درصورت تأمین اعتبار، از انتشار یک اثر در هر ماه، در 5سال گذشته، به انتشار یک اثر در هر دو روز، در حال‌حاضر، خواهد رسید. بر همین اساس تا پایان سال‌جاری، در حوزه مطالعات نظامی 66اثر جدید منتشر و 85پروژه جدید آغاز خواهد شد. کتب منتشر شده در این حوزه شامل 22کتاب نبردی، ازجمله کتاب‌های عملیات‌های کربلای 5و والفجر 8و 12اطلس جدید ازجمله اطلس نبردهای قرارگاه رمضان، اطلس نبردهای شرق بصره و اطلس نبردهای لشکرهای 8، 14، 33و 21خواهد بود. همچنین 16کتاب شناسنامه یگان‌های سپاه در دفاع‌مقدس، ازجمله شناسنامه 2جلدی قرارگاه کربلا و لشکرهای 27، 14، 17، 33، 41، 8، 5، 18و 48به‌عنوان آثار جدید انتشار خواهند یافت. مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران در ادامه به کارنامه لجستیک و توپخانه سپاه در دفاع‌مقدس و کارنامه قرارگاه‌های نصرت و رمضان که از دیگر آثار در دست انتشار این مرکز در سال‌جاری است اشاره کرده و می‌گوید: «همچنین با انتشار 9جلد روزشمار جدید، تعداد روزشمارهای دفاع‌مقدس به 60جلد خواهد رسید. انتشار 11جلد روزشمارهای بعد از جنگ، ازجمله روزشمار 4جلدی سال 88 را هم نباید از قلم انداخت. از کتاب‌های تاریخ شفاهی فرماندهان و مدیران دفاع‌مقدس نیز 40اثر جدید در سال‌جاری انتشار خواهد یافت. تاریخ شفاهی حجج‌اسلام، غلامحسین بشردوست و عبدالله حاجی‌صادقی، و سرداران، محسن رفیق‌دوست، حسین علایی، علی فضلی، جلد دوم مرتضی قربانی، اسماعیل کوثری، محمدنبی رودکی، محمدجعفر اسدی، امین شریعتی، علی شادمانی، غلامرضا جعفری، حمزه حمیدی‌نیا، علی عساکره، نصرالله فتحیان، علیرضا مزینانی، توکل احدی، حسین دقیقی، علی امیری، بهمن کارگر، مجید بحرینی، حسین باقری، علی‌اکبر پورجمشیدیان، رضا محمدی‌نیا، محمدعلی آسودی، جلد دوم احمد غلامپور و علیرضا تمیزی ازجمله آثار جدید در حوزه تاریخ شفاهی هستند.»
