بازگشت شامخ به مدار رونق با امید به آینده

شاخص مدیران خرید (شامخ) در شهریورماه بهبود پیدا کرده و به قله چهارماهه برگشته است. طبق آخرین آمارها، شامخ در شهریورماه به 54.34رسیده که در مقایسه با مردادماه (49.97) افزایش قابل‌قبول داشته و بیشترین میزان را در چهارماهه اخیر به ثبت رسانده است. البته با وجود این، صادرات و فروش داخلی بنگاه‌ها همچنان کاهشی است و مشکلات تأمین مواداولیه، نقدینگی و نیروی کار متخصص نیز پابرجاست.
به گزارش همشهری، شاخص مدیران خرید (PMI) که در ایران با عنوان شامخ توسط اتاق ایران منتشر می‌شود، یک شاخص پیش‌نگر است که با ارقام صفر تا 100، وضعیت رونق و انبساط یا رکود و انقباض اقتصاد و فعالیت‌های اقتصادی در ‌ماه گذشته و همچنین دورنمای فعالیت آنها در ‌ماه آینده را نشان می‌دهد. در این شاخص، عدد 50، مرز میان رونق و انبساط یا رکود و انقباض است که ارقام بالاتر از آن نشانه میزان رونق و انبساط و ارقام پایین‌تر از 50نمایانگر میزان رکود و انقباض است. در شهریورماه، این شاخص به 54.34رسیده که بالاتر از‌ماه قبل است و بیانگر حرکت بنگاه‌های اقتصادی در شرایطی مساعدتر است.
در این ماه، شاخص میزان سفارش‌های جدید مشتریان بیشترین مقدار 4ماهه اخیر را به ثبت رسانده است؛ اما شاخص میزان صادرات کالا و خدمات برای دومین‌ماه متوالی روند کاهشی داشته و شاخص میزان فروش کالا و خدمات نیز برای سومین‌ماه پیاپی کاهش پیدا کرده و کمتر از محدوده مرزی 50ثبت شده است.
درمجموع، اطلاعات حاصل از نظرسنجی از فعالان اقتصادی در شهریورماه نشان می‌دهد که در این ماه، تأمین مواداولیه و قیمت فزاینده آن همچنان از مسائل اساسی بخش صنعت بوده، مشکل کمبود نقدینگی برای تأمین سرمایه در گردش موردنیاز شرکت‌ها و مشکلات مربوط به پیمان‌سپاری ارزی، در تضعیف بخش تولید نقشی اساسی داشته و عدم‌تمایل نیروی انسانی متخصص به اشتغال، به مشکلی فراگیر در اقتصاد (به‌ویژه بخش صنعت) تبدیل شده است.
پس از 3ماه انقباض شدید در تقاضای مشتریان، شاخص میزان سفارشات جدید در شهریورماه افزایش داشته، اگرچه تقاضای بخش صنعت همچنان با کاهش روبه‌رو است. با بهبود شرایط تولید و انتظارات خوش‌بینانه کسب‌وکارها برای‌ماه آینده، شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی در شهریورماه کاهش داشته و به کمترین میزان هشت‌ماهه اخیر رسیده است؛ چراکه باوجود بهبود تقاضا در مقایسه با‌ماه قبل، بسیاری از کسب‌وکارها با کمبود نیروی کار به‌دلیل مایل نبودن نیروی انسانی به اشتغال و میل به مهاجرت نیروی کار متخصص روبه‌رو هستند.
به‌نظر می‌رسد شرکت‌ها به‌دنبال کاهش تقاضا و فروش ماه‌های گذشته، سرعت افزایش قیمت فروش خود را، به میزان کمتری، نسبت به‌ماه گذشته افزایش دادند تا تأثیر مثبتی در تقویت تقاضا به همراه داشته باشد. به‌طوری‌که شاخص قیمت محصولات تولیدشده و خدمات ارائه شده نیز کمترین مقدار از شهریور1401 را به ثبت رسانده است.
نکته قابل‌توجه این است که در شهریورماه، انتظارات فعالان اقتصادی نسبت به بهبود فعالیت کسب‌وکارها در مهرماه با ثبت عدد 50 و70 ، سومین رقم بالا در 4سال گذشته را به ثبت رسانده است که به‌نوعی یک رکوردشکنی محسوب می‌شود. اگرچه این خوش‌بینی فعالان اقتصادی در بسیاری از ماه‌ها به‌دلیل نوسانات زیاد و غیرقابل پیش‌بینی بودن و بی‌ثباتی شرایط اقتصادی مطابق انتظار پیش نمی‌رود؛ اما انتظار می‌رود درصورت تداوم سیاست‌های حمایتی دولت در حوزه تسهیل دولت و گره‌گشایی از مشکلات آنها به‌خصوص در بخش‌های صادرات، تأمین مالی و صدور مجوزها، اثرات این خوش‌بینی با رشد شامخ در‌ ماه آینده نمایان شود.