گزارش
دیپلماسی خروج
آمریکا در ادامه رویکرد یکجانبه‌گرایانه خود، رسماً از شورای حقوق بشر سازمان ملل خارج شد
جواد نصرتی |خبرنگار:
خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل، یک‌بار دیگر بر ماهیت سیاست خارجی این کشور که دکترین خروج خوانده می‌شود، نور تاباند.
کاخ سفید، از زمانی که به دونالد ترامپ تحویل داده شده، از 5پیمان بین‌المللی خارج شده و تهدید کرده است از 2پیمان دیگر هم خارج خواهد شد. دولت ترامپ همچنین روابط با هم‌پیمانانش را به سطحی رسانده است که به سختی می‌توان در تاریخ این کشور نظیری برای آن پیدا کرد.
دولت ترامپ در نخستین ماه‌های شروع کار، از پیمان تجاری اقیانوس آرام و پیمان آب و هوایی پاریس خارج شد. در ادامه، این کشور از یونسکو و توافق هسته‌ای ایران هم کناره‌گیری کرد. خروج از شورای حقوق بشر سازمان ملل، تازه‌ترین اقدامی است که آمریکا در چارچوب سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه خود انجام داده اما قطعا آخرین آنها نخواهد بود. ترامپ، پیش‌تر بارها گفته بود که کشورش می‌خواهد از ناتو (پیمان نظامی میان کشورهای اروپایی و آمریکا) و همینطور نفتا (پیمان تجاری آمریکای شمالی) هم خارج شود.
به گزارش بی‌بی‌سی، نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل سه‌شنبه شب، هنگام اعلام خروج رسمی آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل، سه‌شنبه شب از این سازمان به‌خاطر «خصومت تمام‌نشدنی» با اسرائیل انتقاد و آن را متهم کرد که نتوانسته نسبت به کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا، مواضع درستی اتخاذ کند.
سخنگوی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در بیانیه‌ای به نقل از او گفته است که دبیر کل ترجیح می‌داد آمریکا در این شورا بماند و زید رعد حسین کمیسیونر حقوق بشر سازمان ملل هم خروج آمریکا را ناامیدکننده خواند.
آمریکا در حالی از این شورا کنار کشیده است که رفتار غیرانسانی سازمان مهاجرتش با کودکان مهاجری که به این کشور وارد می‌شوند و جدا کردن آنها از والدین‌شان با انتقادهای بسیار زیادی در داخل و خارج مواجه شده است. انتشار تصاویری از نگهداری این کودکان در قفس‌هایی در کمپ‌های نگهداری مهاجران در تگزاس، جامعه جهانی را شوکه کرده است. دونالد ترامپ از سیاست‌های مهاجرتی خود دفاع کرده و گفته است اجازه نمی‌دهد آمریکا مانند اروپا به کمپ مهاجران تبدیل شود.
خروج بر پایه دکترین خروج
دولت دونالد ترامپ، در خروج از شورای حقوق بشر سازمان ملل، از الگویی پیروی کرده است که ریچارد هاس مدت‌ها پیش آن را دکترین خروج خواند. رئیس شورای روابط خارجی آمریکا، اکتبر سال 2017ضمن اشاره به کناره‌گیری آمریکا از سازمان‌های بین‌المللی، برای نخستین بار از این عبارت استفاده کرد.
به گزارش نیویورک تایمز، چنین رفتاری از سوی یک دولت مستقر در آمریکا، از نظر تاریخی بی‌سابقه است. این کشور بعد از جنگ جهانی دوم، سردمدار تشکیل نظم جهانی در دنیا بوده و چندین نسل از سیاستمداران این کشور دهه‌ها تلاش کرده‌اند تا چنین نظمی شکل بگیرد. حالا تلاش عامدانه ترامپ برای در هم شکستن این نظم جهانی، دنیا را غافلگیر کرده است.
او نه‌تنها از توافق‌های بین‌المللی خارج می‌شود که روابط با هم‌پیمانان نزدیک را به سطحی تیره و نازل رسانده است. نمونه بارز این رویکرد نسبت به متحدان و نزدیکان، شروع کردن جنگ تجاری با اروپا و کاناداست. او در سفر اخیر خود به کانادا برای حضور در اجلاس گروه 7، ابتدا به جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا تاخت و توهین کرد و چند روز بعد، سیلی از تمجیدها را نثار کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی کرد. او در سنگاپور در نشست با رهبر کره، بدون مشورت با هم‌پیمانان آمریکا، حتی وعده داد که نیروهای آمریکایی را از کره‌جنوبی خارج خواهد کرد.
یک دلیل اصلی چنین رفتاری از سوی ترامپ، تفاوت نگاه او به مسائل بین‌المللی است. درحالی‌که طی چندین دهه، اکثر سیاستمداران آمریکایی نگاهی چندجانبه‌گرایانه به دنیا داشتند، ترامپ و نزدیکانش، مثال بارزی از نگاه یکجانبه‌گرایانه مطلق به موضوعات جهانی به شمار می‌روند. ترامپ که در جایگاه رئیس‌جمهور آمریکا رهبر دنیای آزاد خوانده می‌شود، در حال از بین بردن هم‌پیمانی‌های قدیمی، روابط تجاری و مؤسسات تجاری جهانی‌ای است که آمریکا برای 70 سال رهبری آنها را به‌عهده داشته است.
آلترناتیو دولت فعلی آمریکا برای نظم جهانی، برداشتی بی‌قاعده از یکجانبه‌گرایی است که ترامپ و نزدیکانش، به آن «نخست آمریکا» (شعار انتخاباتی تیم ترامپ) می‌گویند. این تهاجم بی‌رحمانه به منافع مشترک کشورهای همفکر، دنیای جدیدی است که ترامپ در حال ساختن آن است.
سیاه‌تر از هر سیاهی
پشت کردن به دهه‌ها تلاش و تقلای آمریکا برای ساختن دنیایی مبتنی بر روابط در هم تنیده بین‌المللی، موردی بی‌مانند در تاریخ سیاسی آمریکا در عصر مدرن به شمار می‌رود. بدون شک، می‌توان ادعا کرد که دونالد ترامپ در سیاست‌های بین‌المللی کشورش تغییراتی بنیادین ایجاد کرده است. اما با همه اینها، خروج از پیمان‌های بین‌المللی پدیده جدیدی در تاریخ سیاسی آمریکا نیست. به گزارش واشنگتن‌پست، دولت‌های پیشین آمریکا، به‌صورتی تاکتیکی در مواردی، از پیمان‌ها و توافق‌های بین‌المللی کنار کشیده‌اند. در واقع، هیچ کشوری به اندازه آمریکا، از بعد از جنگ جهانی دوم از توافق‌های بین‌المللی کنار نکشیده است و معمولا هم دلیل این رفتار آمریکا، سیاسی‌کاری بوده است. آمریکا بین سال‌های 1950تا 1958از اینترپل کناره‌گیری کرد، در سال‌های 1977تا 1980از سازمان بین‌المللی کار خارج شد و در سال 2002از دیوان بین‌المللی کیفری بیرون آمد.
چنین رفتارهایی، هزینه‌هایی برای آمریکا در پی خواهد داشت. نخستین پیامد این رفتار یکجانبه‌گرایانه، از دست رفتن اعتبار آمریکاست. وقتی کشوری چنین رفتاری از خود نشان می‌دهد، این امکان وجود دارد که شرکای بین‌المللی در آینده برای مذاکره درباره موضوعات مختلف با آن، از خود تردید نشان بدهند. دیگر پیامد این رفتار، تأثیرات بلندمدت بر بازار است؛ خروج یکجانبه از پیمان‌های بین‌المللی می‌تواند هزینه‌های اقتصادی همراه داشته باشد. یک دلیل توجیه این هزینه‌ها، پایین آمدن اعتبار کشوری است که دست به چنین اقدامی می‌زند. این کار می‌تواند به افزایش ریسک سیاسی منجر شود.
