فراموشی شادی جمعی در فضاهای شهری

روح‌الله کریمی| قم- خبرنگار:

جمعه‌شب ناگهان تاریخی شد. مثل شبی که ایران، آمریکا را در جام جهانی 98 شکست داد، یا روز آن بازی معروف با استرالیا. پیروزی تیم فوتبال برابر مراکش غافلگیرکننده بود.
 برای همین جشن ملی هم پیش‌بینی نشده بود. مردم قم در یک چشم به هم زدن به خیابان‌ها رفتند تا شادی کنند. طولی نکشید خیابان‌های اصلی شهر زیر ترافیک خوشحالی رفت. انگار همه مشکلات مردم به یک باره به دست فراموشی سپرده شد. 

حضور جوانان در بوستان غدیر، میدان شهید دستغیب معروف به فلکه بستنی و خیابان شهید صدوقی پررنگ بود. هزاران تصویر از شادی خانواده‌های قمی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. آن شب می‌شد چهره پرنشاط شهر را دید. 

شب خوش قمی‌ها البته انتقادهایی هم داشت. تقریباً هیچ نهادی برای ترویج شادی جمعی و اکران عمومی فوتبال در فضاهای شهری کاری نکرد. در برخی شهرهای کشور سینماها و مکان‌هایی که تلویزیون شهری داشتند هنگام بازی ایران و مراکش مملو از جمعیت بود. نمونه‌اش اکران عمومی فوتبال در سینمای روباز بوستان نهج‌البلاغه تهران بود که 4 هزار نفر با آرامش و نظم، شادی جمعی را تجربه کردند. 


نبود زیرساخت‌ها

یک عضو شورای اسلامی شهر به همشهری می‌گوید: زیرساخت‌های قم برای شادی جمعی آماده نیست. 
 «حسن طلایی» می‌افزاید: قبول داریم مدیریت شهری باید برای اکران عمومی فوتبال برنامه داشته باشد و فضاهای شهری را برای شادی جمعی آماده کند اما این کار انجام نشد. برنامه مدیریت شهری در مورد جام جهانی به نصب چند بنر در شهر محدود شد و ما این موضوع را به شهردار قم خواهیم گفت. در برخی شهرها سینماهای روباز ایجاد شد که موفقیت‌آمیز بود. 


نهادها همکاری کنند

سخنگوی شورای اسلامی شهر هم معتقد است زیرساخت‌های شهری برای شادی جمعی به طور کامل آماده نیست اما می‌توان برخی بوستان‌های بزرگ فرامحله‌ای مثل غدیر، جوان و علوی را آماده‌سازی کرد. 

 «محمود مسگری» استفاده از ظرفیت‌های همه دستگاه‌های استان در ترویج شادی جمعی را مهم‌تر از آماده‌سازی فضاهای شهر می‌داند. 
 به گفته وی ساماندهی شادی جمعی یک مساله فرادستگاهی است و سایر نهادها هم باید همکاری کنند. 

وی می‌افزاید: اکران مسابقه‌های فوتبال در سینماها کار خوبی بود و می‌توانست سبب تخلیه هیجان‎ها شود اما این کار هم انجام نشد. مدیریت شهری هم باید مکان‌هایی را برای اکران عمومی مسابقه‌ها در اختیار داشته باشد و ما این موضوع را پیگیری می‌کنیم. 
اکران مسابقه‌های فوتبال جام جهانی در سینما ونوس در برنامه مدیریت این مجموعه فرهنگی و هنری بود ولی به یکباره اعلام شد مسابقه‌های فوتبال روی پرده این سینما نخواهد رفت. 


واکنش به شادی‌های خیابانی

شاید بتوان بخشی از کم‌کاری نهادها در اکران عمومی مسابقه‌های جام جهانی را باور مسئولان دانست که تصور نمی‌کردند تیم ایران مقابل مراکش به پیروزی برسد. اما مساله مهم دیگری هم وجود دارد. همان‌گونه که از سخنان مسئولان شهری پیداست ترس از پیامدهای احتمالی اجتماع چند هزار نفری در یک مکان قابل کتمان نیست. سخنگوی شورای اسلامی شهر در این زمینه می‌گوید: اجتماع بزرگ می‌تواند برای کسانی که دنبال سوء استفاده هستند، فرصت باشد.  بنابراین ممکن است این برنامه‌ها را دستاویز قرار دهند. اگر در این اجتماع حوادثی به وجود آید اینها مدیریت شهری را سیبل انتقادها قرار می‌دهند. 

مسگری معتقد است اکران عمومی فوتبال و برنامه‌هایی که منجر به شادی جمعی می‌شود باید در جلسه شورای تامین مورد بررسی و پیش‌بینی قرار می‌گرفت و استاندار قم این مساله را پیگیری می‌کرد. 

ترس از حوادث احتمالی در اجتماعات بزرگ در حالی است که کارشناسان مسائل فرهنگی و جامعه‌شناسان معتقدند «جامعه مکانیسم‌های درونی دارد که خودش می‌تواند مسائل و مشکلات را حل و فصل کند و دستکاری و اختلال در این کارکرد، جامعه را به لجبازی وا می‌دارد.» بنابراین باید اجازه داد این کنش‌های اجتماعی به روال طبیعی خود برگردد. هر چه هست چند روز پس از جشن خودجوش بزرگ و در آستانه بازی تیم فوتبال با تیم اسپانیا همه دوست دارند بیشتر به روی خوش ماجرا نگاه کنند. تجربه شادی جمعی دستاورد بزرگی برای آن‌هایی است که خیلی وقت بود به صورت جمعی شادی نکرده بودند.


تلویزیون‌های شهری همیشه خاموش

زمانی که نخستین تلویزیون شهری در بوستان علوی نصب شد، خانواده‌های زیادی در شب‌های بهاری و تابستانی در نزدیکی این تلویزیون بساطشان را پهن می‌کردند تا کودکان و نوجوانان سرگرم دیدن فیلم شوند. گاهی فیلم‌هایی چون «جومونگ» از این نمایشگر بزرگ پخش می‌شد و پای بزرگ‌ترها هم به دیدن فیلم باز می‌شد. کم‌کم مدت پخش برنامه‌ها کمتر شد. بعد از مدتی کرکره این تلویزیون پایین کشیده شد. به گونه‌ای که چند سال از آن زمان می‌گذرد. تلویزیون بوستان‌های هاشمی و فدک (72 تن) هم بعد از مدتی به سرنوشت تلویزیون بوستان علوی دچار شدند. معاون فرهنگی سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری قم به همشهری می‌گوید: دلیل خاموش بودن تلویزیون‌های شهری خراب بودن آن‌هاست. 

 به گفته «سیداحمد طباطبایی‌نژاد» پرداخت هزینه زیاد برای تعمیر این تلویزیون‌ها صرفه اقتصادی ندارد. 
وی از تلاش مدیران شهری برای خرید 10 تلویزیون شهری خبر می‌دهد و می‌افزاید: اسفند سال گذشته با یکی از شرکت‌های تهران رایزنی شد و چون هزینه خرید تلویزیون شهری زیاد است، منتظر تأمین بودجه هستیم. 
معاون فرهنگی سازمان فرهنگی‌ورزشی اظهار می‌کند: با نصب این تلویزیون‌ها، مسائل مربوط به فرهنگ شهروندی نیز در کنار پخش برنامه‌های سیما با جدیت پیگیری می‌شود.