تحصیل زیر سقف امن مدارس

فرناز محمدزاده-روزنامه‌نگار

«باز آمد بوی ‌ماه مدرسه، بوی بازی‌های راه مدرسه» شعری که در روزهای آخر شهریور‌ماه مانند نقل و نبات سر زبان ما می‌افتد و بزرگ و کوچک آن را تکرار می‌کنیم. این شعر نوستالژی قدیمی هنوز هم پس از گذشت 3دهه، یادآور شروع مدرسه و روزهای ابتدایی پاییز‌ است. رنگ‌وبوی بازگشایی مدارس این روزها حسابی در شهر پیچیده و برای تحصیل، نونهالان این سرزمین همه آماده شدند. از ابتدای مهرماه باز هم پای 2میلیون و 285هزار دانش‌آموز تهرانی به مدارس باز خواهد شد و همانند هرسال، بخش زیادی از زمان خود را در طول روز در خانه دوم‌شان سپری خواهند کرد؛ برهمین اساس هرچه این خانه ایمن‌تر باشد، خیال همه هم راحت‌تر خواهد بود.

عمر 30ساله مدارس تهران
موضوع ایمنی ساختمان‌های مدارس یکی از مسائلی است که به‌تازگی به‌دلیل افزایش عمر سازه‌های مدارس جزو اولویت‌های مهم مدیریت شهری و آموزش‌وپرورش قرار گرفته و متأسفانه اگر بخواهیم نگاهی به سن و سال بناهای مدارس بیندازیم، با عددهای خوبی روبه‌رو نمی‌شویم. به‌گفته مدیران آموزش و پرورش شهر تهران، میانگین عمر ساختمان‌های مدارس در شهر، به 30سال رسیده و این فرسودگی و بی‌توجهی به ایمن‌سازی می‌تواند در طول 9‌ماه سال تحصیلی مخاطره‌آمیز باشد.

ارزیابی وضعیت ایمنی مدارس توسط شهرداری
به‌دنبال اهمیت ایمنی مدارس، شهرداری تهران برای نخستین‌بار نسبت به این مسئله در شهر ورود کرده و در خردادماه تفاهمنامه‌ای را با اداره کل آموزش‌وپرورش استان تهران به امضا رساند. در همین رابطه رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران به همشهری می‌گوید: با پیمانکار قرارداد بستیم تا 2800مدرسه دولتی که حدود نیمی از مدارس شهر هستند را مورد پایش و ارزیابی ایمنی قرار دهند. محمد نصیری، ادامه می‌دهد: مدارس در قالب استانداردهای سلامت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) بررسی خواهند شد که این اقدام آغاز شده وتیم‌ها تشکیل شده‌اند تا کارهای خود را انجام دهند.

وضعیت ناایمنی مدارس در سال‌های گذشته
ریزش سقف مدرسه آزادی در منطقه 14، ریزش سقف مدرسه حضرت فاطمه(س) در منطقه 10و آتش‌سوزی مدرسه شهید فکوری در منطقه 9به‌دلیل اتصالی سیم برق و حوادث مختلف اینچنینی در طول سال‌های گذشته بحران‌هایی را برای مدارس ایجاد کرده که نگرانی خانواده‌ها و مسئولان را به‌دنبال داشته است. درواقع انتشار این اخبار منجر به جریحه‌دار شدن افکار عمومی می‌شود؛ چراکه وقتی پای دانش‌آموز و مدرسه در میان باشد، هیچ عذر و بهانه‌ای قبول نیست؛ برهمین اساس ایمن‌سازی ساختمان‌‎های مدارس بر هر چیزی مقدم است.

22شاخص ارزیابی برای شناسایی ایمنی مدارس
مدیر دبیرخانه HSE شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به ایمن‌سازی مدارس شهر تهران، می‌گوید: 2800مدرسه دولتی شهر تهران اعم از نوساز و غیرنوساز مورد ارزیابی HSE قرار گرفته و از خردادماه این اقدام آغاز شده است.
سیدسجاد موسوی با اشاره به شاخص‌های ارزیابی برای شناسایی موارد ناایمن، گفت: 22چک‌لیست اولیه برای ارزیابی ایمنی مدارس آماده شده و تیم‌های ارزیابی ما از ابتدای مهرماه بازدید از مدارس را انجام خواهند داد. به‌دنبال این بازدیدهایی که توسط کارشناسان ارزیاب مدیریت بحران انجام می‌شود، گزارش‌هایی آماده و در اختیار آموزش‌وپرورش قرار خواهد گرفت و وضعیت ایمنی مدارس اعلام می‌شود.وی با اشاره به موارد چک‌لیست‌های ارزیابی ایمنی مدارس، می‌افزاید: ایمنی برق، ایمنی پلکان و نردبان، موتورخانه و تاسیسات مکانیکی، تجهیزات ورزشی، وضعیت کلاس‌های درس، مسائل بهداشتی و سلامت (آبخوری و سرویس بهداشتی)، راه‌های خروج اضطراری، وضعیت کپسول‌های آتش‌نشانی و سیستم اطفای حریق و... مواردی هستند که در ارزیابی مدارس مورد دقت و بررسی قرار می‌گیرند.

ایجاد اپلیکیشن «ایمنی مدارس»
مدیر دبیرخانه HSE شهرداری تهران با بیان اینکه تهیه چک‌لیست‌ها برای ما اهمیت زیادی داشت تا کاملا دقیق و فنی باشد، ادامه می‌دهد: این اقدام با همکاری آموزش و پرورش انجام شد تا چک‌لیست‌های دقیقی داشته باشیم؛ چراکه این پروژه قابلیت اجرا در سطح ملی را دارد؛ برهمین اساس باید در شهر تهران با دقت نظر زیادی دنبال شود تا در سطح ملی ارتقا یابد.موسوی با اشاره به اینکه گزارش ارزیابی و بازدیدهای ما تا آبان‌ماه به اتمام می‌رسد، می‌گوید: یک اپلیکیشنی تحت عنوان «ایمنی مدارس» ایجاد خواهد شد و درحال حاضر فرایند ایجاد این برنامه طی شده که مشخصات کامل وضعیت ایمنی مدارس در آن اعلام می‌شود. در نهایت این اپلیکیشن را در اختیار آموزش و پرورش قرار می‌دهیم.
وی با تأکید بر اینکه در یک نقشه مکان‌محور قرار است محل مدارس با وضعیت ایمنی آن مشخص شود، می‌افزاید: در این نقشه وضعیت بحرانی و ایمنی مدارس را اعلام می‌کنیم که این یک داشبورد مدیریتی خوب برای مدیران آموزش‌وپرورش یا مدیران مدارس خواهد بود تا گزارش ایمنی مدارس خود را در نرم‌افزار رویت کنند و اقدامات لازم را انجام دهند.

مسئولیت اجتماعی شهرداری در قبال ایمنی مدارس
مدیر دبیرخانه HSE شهرداری تهران با بیان اینکه این پروژه در گام بعدی قابلیت این را خواهد داشت تا در مدارس دیگر در نقاط مختلف کشور اجرا شود، گفت: این پروژه خارج از مسائل فنی، جزو مسئولیت‌های اجتماعی سازمان مدیریت بحران در شهرداری تهران محسوب می‌شود؛ چراکه موضوع مدارس و دانش‌آموزان برای ما مهم است که برهمین اساس با درایت و دقت زیادی آن را دنبال می‌کنیم.
موسوی در نهایت اعلام کرد بعد از آنکه گزارش کامل با جزئیات دقیق، مکان و تصویر موارد ناایمن در اختیار آموزش و پرورش قرار داده شود، رفع موارد ناایمنی در حوزه اختیار و عمل آنان بوده و باید نسبت به ایمن‌سازی اقدام کنند؛ البته ما نیز در شهرداری تهران پیشنهادهای لازم برای رفع خطر و ناایمنی را در کنار بیان مشکل اعلام خواهیم کرد.‌