نجات جنگل‌ها با زراعت چوب

مجید جباری-روزنامه‌نگار

طرح کاشت جنگل‌های دست‌کاشت و زراعت چوب بلافاصله پس از اجرای طرح 5ساله تنفس جنگل مورد توجه قرار گرفت و حدود یک میلیون هکتار از اراضی ملی کشور تاکنون به کاشت درختان دست‌کاشت با هدف تأمین نیاز صنایع چوب و کاغذ کشور و همچنین مقابله با قطع درختان جنگلی و قاچاق چوب درنظر گرفته شد. جنگل‌تراشی برای تامین نیاز صنایع تا پیش از این اقدام به شکل بی‌رویه در جنگل‌های ایران به‌ویژه در جنگل‌های شمالی کشور ادامه داشت؛ تا جایی که برخی رویشگاه‌های شمالی در استان گلستان و مازندران را تبدیل به زمین مسطح کرد. این گزارش به تأثیر اجرای طرح کاشت جنگل‌های دست‌کاشت و زراعت چوب بر جلوگیری از نابودی رویشگاه‌های جنگلی و مقابله با قاچاق گسترده چوب در جنگل‌های شمال و غرب ایران پرداخته است.

12میلیون مترمکعب چوب نیاز سالانه کشور است
نقی شعبانیان، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور: با توجه به توقف بهره‌برداری از جنگل، زراعت چوب در راستای تامین بخشی از نیاز صنایع در دستور کار قرار گرفته است. بنابر آمار، سالانه ۱۰ تا ۱۲میلیون مترمکعب نیاز چوبی صنایع است که حدود 23درصد آن از طریق زراعت چوب تامین می‌شود. با این حال برنامه‌هایی برای افزایش این رقم در دستور کار قرار دارد. با توجه به ممنوعیت بهره‌برداری از جنگل‌ها در راستای حفاظت از این منابع ارزشمند، چوب موردنیاز صنایع از طریق زراعت چوب، چوب‌های باغی و چوب آماده تامین می‌شود تا فشار بر منابع کاهش یابد.

خدمات رایگان به مردم برای کاشت درخت
سیدناصرالدین عمادی، مشاور ویژه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور: زراعت چوب مهم‌ترین راهکار کاهش فشار به جنگل‌های طبیعی است و تأثیر بسیاری بر کاهش قاچاق چوب در عرصه‌های جنگلی دارد. در بحث زراعت چوب عمدتا درختان صنوبر و تبریزی نقش مهمی دارند؛ به‌ویژه در شمال کشور که شرایط آب‌و‌هوایی مهیاست، زراعت چوب هم می‌تواند از واردات چوب جلوگیری کند و هم قطع درختان جنگلی را کاهش ‌دهد. در حال حاضر در بسیاری از استان‌های کشور بحث زراعت چوب با مشارکت مردم فعال است. سازمان منابع طبیعی هم برای تشویق مردم علاوه بر در اختیار قرار دادن نهاده، نهال و کود، کارشناسان سازمان منابع طبیعی هم به مردم و جوامع محلی حاشیه جنگل‌ها کمک می‌کنند. نهال‌های رایگان و نیم‌بهای صنوبر در اختیار مردم قرار می‌گیرد که یکی از گونه‌های مهم در زارعت چوب است. آزمایش‌های خاک هم از خدماتی است که برای زراعت چوب به مردم ارائه می‌شود. علاوه بر شمال، در استان‌های آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اردبیل و استان‌های حاشیه عرصه‌های زاگرسی که گونه‌های مخصوص منطقه را کشت می‌کنند، زراعت چوب انجام می‌شود. گونه تبریزی حتی در برخی از عرصه‌های زاگرسی هم کشت می‌شود و گونه مناسبی برای زراعت است.