وقتی مصرف زیاد ویتامین اثر منفی می‌گذارد

علی ملائکه- روزنامه‌نگار

افراد در طول عمرشان معمولا این پیام بهداشتی را دریافت می‌کنند که دریافت ویتامین‌ها برای‌شان خوب است؛ بنابراین بسیاری از آنها به مصرف مکمل‌های ویتامینی روی می‌آورند، اما همیشه دریافت بیشتر ویتامین سودمند نیست.
نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که گاهی مصرف مکمل‌های ویتامینی در واقع می‌تواند تأثیر منفی بر سلامت داشته باشد؛ زیرا ممکن است به رشد تومورهای سرطانی کمک کند.پژوهش‌های جدید نشان داده‌اند که مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی اضافی، ازجمله آنتی‌اکسیدان‌های رایج مانند ویتامین‌های A و C و سلنیوم و روی، می‌تواند به رگ‌های خونی در تومورها کمک کند تا رشد کنند. نتایج تا حدودی برای متخصصان غافلگیرکننده بود؛ چرا که آنها فکر می‌کردند آنتی‌اکسیدان‌ها محافظت‌ بدن کننده هستند.این پژوهشگران در این بررسی دریافتند که ویتامین C و ویتامین E و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها درواقع تشکیل رگ‌های خونی جدید را در تومورهای سرطان ریه تحریک می‌کنند.
مارتین برگو، استاد دانشکده علوم زیستی و تغذیه انستیتو کارولینسکای سوئد و سرپرست این پژوهش می‌گوید:«ما دریافته‌ایم که آنتی‌اکسیدان‌ها سازوکاری را فعال می‌کنند که باعث می‌شود تومورهای سرطانی، رگ‌های خونی جدیدی تشکیل دهند. این یافته‌ها شگفت‌آور بود؛ زیرا قبلاً تصور می‌شد که آنتی‌اکسیدان‌ها در برابر سرطان‌ها اثر محافظتی دارند.»
رگ‌های خونی جدید تومورها را تغذیه می‌کنند و می‌توانند به رشد و گسترش آنها کمک کنند.برگو و همکارانش قبلا نشان دادند که دادن مکمل‌های آنتی‌اکسیدان به شکل ویتامین E و ماده ان- استیل‌سیستئین باعث انتشار سرطان ریه در موش‌ها می‌شود.
آنها برای درک بهتر چگونگی این پدیده موش‌های مبتلا به شکل خاصی از سرطان موشی و موش‌هایی که سلول‌های سرطانی ریه انسانی در بدنشان کاشته شده بود، به آنها مکمل‌های ویتامینی دادند. آنها به آب این حیوانات ویتامین C اضافه کردند که به‌طور طبیعی در بدن موش‌ها تولید می‌شود و نیز به آنها مکمل ان‌-‌استیل سیستئین و ویتامین E دادند که هر دوی آنها در رژیم غذایی معمول آنها وجود دارد.آنها به‌طور فزاینده‌ای تجویز این آنتی‌اکسیدان‌ها را افزایش دادند تا میزان آنها در بدن این موش‌ها به بیشتر از حد لازم برسد؛ یعنی احتمالا حالتی شبیه وضعیت افرادی که به مقدار زیادی مکمل‌های ویتامینی مصرف می‌کنند.آنتی‌اکسیدان‌‌ها در شرایط طبیعی باعث خنثی شدن رادیکال‌های آزاد می‌شوند که به بدن آسیب می‌زنند، و بنابراین سودمند شمرده می‌شوند. اما یافته‌های این دانشمندان نشان داد که میزان بالای آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند باعث فعال شدن پروتئینی به نام BACH1 شود که تشکیل رگ‌های خونی جدید را آغاز می‌کند و امکان رشد تومورهای بدخیم را فراهم می‌آورد.تینگ وانگ، نویسنده ارشد مقاله این مطالعه نیز گفت:«بسیاری از کارآزمایی‌های بالینی کارایی داروهای مهارکننده‌های رگ‌زایی در تومورهای سرطانی را ارزیابی کرده‌اند، اما نتایج به اندازه پیش‌بینی‌شده موفقیت آمیز نبوده‌اند.»