سیاه‌چاله رمزارز برای کاربران آماتور

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

با اقبال مردم نسبت به رمزارزها، عجیب نیست که کسب‌وکارهای مرتبط با آن هم رشدی قارچ‌گونه را تجربه کنند. گزارش‌ها حاکی است که بیش از 300کسب‌وکار رمزارزی یا اصطلاحا صرافی رمزارزی در فضای اینترنت مشغول به فعالیت هستند. این در حالی است که گزارش‌های شاپرک تعداد درگاه‌های پرداخت مربوط به خدمات کسب‌وکارهای تبادل دارایی‌های رمزنگاری شده را بین 1500 تا 2000 درگاه برآورد می‌کند. کلاهبرداران هم این فضا را برای اهداف سودجویانه خود مهیا می‌بینند و در این بین، بعضی از کاربران ناخواسته به دام آنها می‌افتند. به‌عبارت دیگر، کاربران بدون بررسی‌های لازم پول خود را در وب‌سایت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که پس از مدتی آن وب‌سایت از دسترس خارج می‌شود. نتیجه آن هم روشن است؛ از دست رفتن سرمایه مردم. مردم باید توجه داشته باشند که یک سازوکار مشخص برای اعتبارسنجی کسب‌وکارهای رمزارزی وجود ندارد و تنها تشکل‌های صنفی این حوزه و هشدارهای آنها می‌تواند به کاربران کمک کند.

کلاهبرداری‌های بزرگ
وسوسه و فریب جزو جدانشدنی حوزه‌هایی است که گردش مالی بالا دارند. رمزارز هم یکی از این حوزه‌هاست، به‌طوری که برخی از آمارها نشان می‌دهد که تنها در ۳ماهه دوم سال1401حدود ۸.۵هزار میلیارد تومان گردش مالی در این حوزه رخ داده است. شاید آخرین خبر مربوط به فاروق فاتح اوزر ۲۹ساله باشد که به‌عنوان مدیر شرکت سرمایه‌گذاری رمزارز «تودکس» به همراه خواهر و برادرش به جرم کلاهبرداری چند میلیون‌ دلاری به ۱۱هزارو۱۹۶ سال زندان محکوم شدند. سم بنکمن فرید هم که به «سلطان رمزارز‌دنیا» معروف و مدیر شرکت اف‌تی‌ایکس بود، با ثروتی معادل 26میلیارد دلار با 12اتهام روبه‌روست. سینا استوی، مدیر کریپتولند هم سرنوشتی مشابه داشت و کاربران بسیاری را به دام انداخت. او در اردیبهشت1400 دستگیر شد، اما آنگونه که خبرگزاری موج اعلام کرد، پس از مدتی با قید وثیقه 130میلیاردی آزاد شد تا سرمایه مردم را بازگرداند. این خبرگزاری عنوان کرده که در آذرماه1401 استوی از کشور گریخت.
 
تلاش برای ساماندهی درگاه پرداخت
اردیبهشت‌ماه گذشته موضوع ای‌نماد «بدون ستاره و غیرقابل درج در سایت» امیدهایی را برای کاربران ایجاد کرد. در آن زمان، بانک مرکزی تلاش کرد تا حدودی درگاه‌های پرداخت را از طریق این ای‌نماد ساماندهی کند.
درواقع، کسب‌وکارها با رعایت الزاماتی می‌توانستند کد صنف و پس از آن درگاه پرداخت شاپرک را دریافت کنند.
عباس آشتیانی، مدیرعامل انجمن فناوران بلوک ایران (بلاکچین) در گفت‌وگو با همشهری معتقد است که به این ترتیب، هم رسته صنفی فعالان این حوزه مشخص می‌شود و هم شاپرک به قانون شورای پول احترام گذاشته است. اما این نوع از ای‌نماد صرفا مشکل قانونی که پیش از این برای اعطای خدمات بانکی از سوی سیستم بانکی کشور وجود داشته را برطرف می‌کند.

مجوز و تنظیم‌گری
با این حال، کسب‌وکارهایی که امنیت سرمایه کاربران را به خطر می‌اندازند، همچنان در حال فعالیت هستند. از سوی دیگر، به‌طور معمول اعطای مجوز به کسب‌وکارهایی که در حوزه تبادل رمزارز فعالیت می‌کنند، امکان‌پذیر نیست و در بسیاری از کشورها این دیدگاه حاکم است.از آنجا که این حوزه بسیار متغیر و پرریسک است، طبیعتا امکان مجوزدهی برای آن وجود ندارد. با این حال، به‌گفته مدیرعامل انجمن بلاکچین «رویگردانی از تنظیم‌گری هم برای این حوزه می‌تواند منجر به رشد کسب‌وکارهای ناسالم شود که تشخیص این موضوع برای مردم دشوار خواهد بود».

مکث
هشدارها را جدی بگیرید
دشواری تشخیص کسب‌وکارهای ناسالم باعث شده که تشکل‌های صنفی و مردم‌نهاد با اعلام هشدارهایی، کاربران حوزه رمزارز را آگاه کنند.
به‌تازگی انجمن بلاکچین بیانیه‌ای با محتوای هشدار به کاربران تبادل رمزارز منتشر کرد. این بیانیه بر بررسی دامنه وب‌سایتی که از سوی دوستان و آشنایان برای آنها ارسال می‌شود، تأکید می‌کند و از کاربران می‌خواهد که با جست‌وجو در مرورگرها از صحت دامنه اصلی و مقایسه آن با لینک ارسال شده مطمئن شوند.
همچنین این انجمن تأکید می‌کند که این وب‌سایت‌ها را از طریق مواردی چون آدرس، شماره تلفن، نحوه پشتیبانی و خدمات، راه‌های دسترسی و مشاوره و موارد دیگر احراز هویت کنند. انجمن بلاکچین تأکید می‌کند که کاربران فریب تبلیغات وسوسه‌انگیز را نخورند و همچنین از در اختیار قرار دادن مدارک هویتی خود با وعده سود بالا به دیگران بپرهیزند. همچنین در این بیانیه تأکید شده است که در خرید و فروش از صفحه‌های تبادل رمزارز در شبکه‌های اجتماعی یا سایت‌هایی نظیر «دیوار» و «شیپور» دقت کنید.
بیانیه انجمن بلاکچین تأکید می‌کند که صرافی‌ها یا پلتفرم‌های معاملاتی، خصوصا خارجی‌ها محل نگهداری دارایی رمزنگاری شما نیست و بهترین و امن‌ترین محل، کیف پول شخصی شما(نرم‌افزاری و یا سخت‌افزاری) است.