واحه‌های خورشیدی در قلب اروپا

جواد نصرتی

آخرین چیزی که در اقلیم اروپایی وین می‌توان انتظار داشت، واحه‌ است اما دانشجویان دانشگاه منابع طبیعی پایتخت اتریش، در طرحی ابتکاری، بام خانه‌ها را به اقلیم‌های نو تبدیل می‌کنند.
چیزی که آنها واحه می‌خوانند، ترکیب باغ‌های پشت بامی (روف گاردن) و پنل‌های خورشیدی است که نوع جدیدی از باغ را در این شهر ایجاد می‌کند. این واحه‌ها در شکل‌های مختلفی ساخته می‌شوند؛ از مدل هایی که پنل و گل و گیاهان، همینطور روی سقف کنار هم قرار داده می‌شوند گرفته تا انواع دیگری که پنل و گیاهان، از داربست‌هایی در ارتفاعی حدود 2متر آویزان می‌شوند. واحه‌های محبوب همین نوع اخیر هستند که مردم می‌توانند زیر گل وگیاه آن بنشینند و همزمان از سایه و نور بهره ببرند. این باغ‌ها از چندین لایه مواد مختلف تشکیل می‌شوند که آب‌بندی، زهکشی، خاک و پوشش گیاهی را فراهم می‌کنند.  البته مزایای فراوانی هم دارند: سقف خانه‌ها و ساختمان‌ها را خنک و آب باران را حفظ می‌کنند، گونه‌های مختلف جانوری را به ‌خود جلب و خوشایندتر از همه آنها برای ساکنان شهر این که فضای دلپذیری را برای آنها فراهم می‌‎کنند. با توجه به نیاز شهر به انرژی‌های تجدیدپذیر، ترکیب باغ و پنل‌های خورشیدی با هم، روشی به صرفه برای استفاده از انرژی خورشیدی است. اثر خنک‌کننده این باغ‌ها می‌تواند عملکرد فوتوولکائیک پنل‌ها را برای تولید انرژی تقویت کند و خاک و دیگر مواد مشابه می‌توانند با سنگین کردن پنل‌ها، آنها را در جای خود ثابت نگه دارند.
توسعه‌دهندگان طرح گفته‌اند که در طراحی اولیه، 60مترمربع پنل خورشیدی می‌تواند در یک سال، تقریبا به اندازه میانگین مصرف یک خانوار، انرژی تولید کند. آنها همچنین به نوع گیاهان در این واحه‌ها هم توجه داشته‌اند و گفته‌اند می‌توان با کاشت سبزی و گیاهان دیگر، مصرف خانوار در این زمینه را هم تامین کرد.
افراد زیادی هستند که می‌خواهند بام‌های سبزی داشته باشد اما در نهایت به نصب چند پنل خورشیدی در پشت‌بام بسنده می‌کنند؛ چون هزینه‌های آن زیاد می‌شود. به همین‌خاطر است که تنها شرکت‌های بزرگ می‌توانند این ایده را پیاده کنند. اما در سال2021 شهرداری وین، یارانه نصب پنل‌های خورشیدی را تا حداکثر 400یورو برای هر کیلو وات در اوج مصرف تعیین کرده است. اما این مبلغ همچنان بسیار کم است؛ طرح ابتکاری دانشگاه وین، در هر مترمربع هزار یورو هزینه می‌برد و عملا همچنان هر کسی از عهده آن بر نمی‌آید. یک راه برای کاهش هزینه و افزایش استقبال از طرح، این است که به جای طراحی انحصاری و ساخت پنل و زیرساخت‌های مربوط به باغ‌ها، سازه‎ها به‌صورت پیش‌ساخته به پشت بام برده شوند. با وجود این مشکلات، به‌نظر می‌رسد در آینده استقبال از این طرح بیشتر خواهد شد؛ چون نه فقط فواید محیط‌زیستی و اقتصادی در زمینه مصرف انرژی دارد بلکه فضای دلپذیر و لذت‌بخشی را ایجاد می‌کند.