تکثیر مارهای سمی ایران در اسارت

محمد باریکانی-روزنامه‌نگار

برداشت و زنده‌گیری مارهای سمی و غیرسمی در طبیعت ایران به اندازه‌ای افزایش داشته ‌که جمعیت این گونه از خزندگان ایران را تهدید کرده است. حالا سازمان حفاظت محیط‌زیست برنامه تکثیر در اسارت مارهای سمی را با هدف استفاده از زهر این گونه در مصارف پزشکی آغاز کرده است تا علاوه بر جلوگیری از برداشت بی‌رویه مارهای سمی و خطرناک از طبیعت ایران، فرصت تنفس به افزایش جمعیت مارها بدهد.
61گونه مار سمی و نیمه‌سمی، غیرسمی و آبی در ایران زیست می‌کنند که از این میان 21گونه‌‌ سمی و نیمه‌سمی هستند که در مصارف پزشکی و گرفتن پادزهر از سم آنها و همچنین سرم‌سازی‌ کاربرد دارند. علاوه بر برداشت و زنده‌گیری مارهای سمی و غیرسمی و همچنین برداشت غیرقانونی و بدون مجوز آنها برای استفاده از پوست و برخی موارد خرافی نظیر گرفتن مهره مار از آنها، تخریب زیستگاه و تبدیل باغ‌ها به زمین‌های زراعی و جاده‌کشی، جمعیت این گونه را با خطر مواجه کرده است. بر همین اساس و آنطور که حسن اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست به ایرنا گفته، زمان آن رسیده‌‌ که با تکثیر در اسارت مارها بتوان سم مورد نیاز برای تولید آنتی‌وروم‌های مورد نیاز وزارت بهداشت را تامین و از زنده‌گیری مارها در طبیعت جلوگیری کرد.

پایان برداشت مار از طبیعت
حسن اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست: برخی سال‌ها برای جمع‌آوری مار از طبیعت بین 2 تا 3‌هزار حلقه مجوز داده می‌شد. سال گذشته اما فقط مجوز برداشت و زنده‌گیری ۴۵۰حلقه مار صادر شد. در تلاشیم تا با همکاری مشترک با دانشگاه تهران و شرکت‌های دانش‌بنیان، تعداد صدور مجوز برداشت مار را به صفر برسانیم. با توجه به آسیبی که خشکسالی و تخریب زیستگاه به جمعیت مارها وارد کرده، تلاش داریم زنده‌گیری آنها از طبیعت به صفر برسد. ازاین‌رو تکثیر در اسارت این گونه جزو برنامه‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست است. البته این کار قبلا با همکاری دانشگاه تهران انجام شد و در یک سال گذشته به نتایج بسیار خوبی رسید. در واقع توانستند مارهای سمی را که همیشه با هدف زهرگیری از طبیعت جمع‌آوری می‌شدند، در اسارت تکثیر کرده  و از آنها زهر بگیرند. حال قرار است در یک کار مشترک با شرکت‌های دانش‌بنیان مراحل تولید آنتی‌وروم از زهر مار و مراحل تست هم انجام شود. این اقدام می‌تواند به بی‌نیازی از صدور مجوز زنده‌گیری مار در طبیعت کمک کند. زمان آن رسیده که با تکثیر مار در اسارت، بتوانیم سم مورد نیاز برای تولید آنتی‌وروم‌های مورد نیاز وزارت بهداشت را تامین کنیم.