تحریم آیفون ؛ ضربه چین به آمریکا

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

پس از آنکه چین استفاده از گوشی‌های آیفون برای کارکنان دولتی را ممنوع کرد، ارزش سهام اپل سقوط کرد. سهام اپل طی 2روز متوالی حدود 6درصد، معادل 200میلیارد دلار کاهش یافته است. این اتفاق در حالی رخ داده که اپل در آستانه رونمایی از آیفون15 قرار دارد. چین سومین بازار هدف محصولات این غول فناوری به‌شمار می‌آید و در سال گذشته، ۱۸درصد از کل درآمد اپل از محل فروش محصولات آن در چین به‌دست آمد. ممنوعیت استفاده از آیفون برای کارکنان دولتی چین صرف‌نظر از موارد امنیتی، می‌تواند در قالب یک عملیات در جنگ فناوری بین این کشور و آمریکا تعبیر شود که از مدت‌ها پیش آغاز شده است.

جنگ سرد فناوری
پس از آنکه در سال1991 آمریکا طی یک جنگ سرد حدودا 44ساله  شوروی را شکست داد، اکنون چند سالی است که همین جنگ یک‌بار دیگر بین بلوک غرب و بلوک شرق اما این بار در حوزه فناوری و به رهبری آمریکا و چین در جریان است.اپل به‌عنوان غول فناوری آمریکا با برون سپاری محصولات خود به یک شرکت چینی به نام فاکسکان تصور می‌کرد که می‌تواند اسب تروای خود را مستقر کند. اگرچه تا چند سال هم موفق بود، اما حالا ممنوعیت استفاده از آیفون و حتی همراه داشتن آن در دستگاه‌های دولتی به وسیله کارکنان دولتی چین ضربه سنگینی به این غول فناوری وارد آورده است.
 
نگرانی سرمایه‌گذاران
ممنوعیت استفاده از آیفون حتی در سازمان‌ها و شرکت‌های تابع دولت باعث سقوط سهام اپل در روز اول به میزان 2.9درصد شد.آنگونه که برخی گزارش‌ها حکایت می‌کند دومین روز این ماجرا  سقوط ارزش اپل را به 6درصد رساند که نگرانی سرمایه‌گذاران را به همراه داشت.بعضی از کارشناسان ممنوعیت اخیر را نشانه شومی برای اپل می‌دانند چراکه چین بزرگ‌ترین بازار خارجی برای محصولات این شرکت به شمار می‌آید و حدود یک پنجم کل درآمد این شرکت در سال گذشته مربوط به چین است.
 
جنگ فناوری چیپ
چیپ یا تراشه هم از ابزارهای مورد مناقشه بین آمریکا و چین بوده است. شاید آغاز این جنگ را بتوان به دوره کرونا نسبت داد؛ یعنی زمانی که تولید این ابزارهای حیاتی برای محصولات فناورانه به‌شدت کاهش یافت.اکنون تراشه‌ها بازاری بیش از 500میلیارد دلار را در اختیار دارند که تا پایان 2030 این میزان 2برابر خواهد شد. این در حالی است که آمریکا نمی‌خواهد رقیب شرقی‌اش به این فناوری متحول‌کننده دست یابد.صرف‌نظر از فناوری اولیه این قطعات کوچک، آنچه در این حوزه اهمیت دارد، ساخت تراشه‌های کوچک‌تر و کوچک‌تر است. جالب آنکه اواخر سال2022 شرکت صنایع نیمه‌رسانای تایوان (تی‌اس‌ام‌سی) که بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه جهان و نخستین تامین‌کننده تراشه برای شرکت اپل است، توانست به تولید انبوه تراشه‌های ۳نانومتری برسد.
 
سرمایه‌گذاری چینی‌ها
با این حال، چینی‌ها توقف در دستور کارشان نیست. آنها به تازگی تصمیم گرفته‌اند که یک صندوق سرمایه‌گذاری ۴۰میلیارد دلاری را برای ساخت و تحقیقات تولید چیپ راه‌اندازی کنند.پیش از راه‌اندازی این صندوق هم، شرکت چینی هواوی یک گوشی جدید تولید کرد که از چیپ‌ست بومی بهره می‌برد.اگرچه روند تخصیص سرمایه و راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری چینی‌ها زمان‌بر است و سرمایه‌گذاران نهایی آن هنوز مشخص نیستند، اما در آینده می‌تواند به‌خودکفایی و کاهش وابستگی این کشور به آمریکا در این حوزه کمک کند.

ارتباط تولید گوشی هواوی با ممنوعیت آیفون
اکنون گمانه‌زنی‌هایی در مورد تولید شرکت هواوی و ممنوعیت اخیر اپل شنیده می‌شود.روز پنجشنبه گذشته برخی از تحلیلگران Bank of America طی یادداشتی نوشتند که ممنوعیت آیفون در چین پس از تولید یک گوشی هوشمند پرچمدار جدید که به وسیله هواوی عرضه شده، اعمال می‌شود. این تحلیلگران، زمانبندی این اتفاق را «جالب» توصیف کرده‌اند.به همین‌خاطر دولت آمریکا اعلام کرد که در حال بررسی این گوشی هوشمند جدید است. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی این کشور، طی یک نشست خبری در کاخ سفید گفت که ایالات متحده به «اطلاعات بیشتری در مورد ویژگی‌ها و ترکیب‌بندی دقیق این گوشی» نیاز دارد تا مشخص کند که آیا محدودیت‌های آمریکا در صادرات نیمه‌رسانا برای تولید تراشه جدید دور زده شده یا نه.