یادداشت
موعد بیعت با ولی خدا
شبیر فیروزیان؛ پژوهشگر
رهبر معظم انقلاب اسلامی اخیرا در جمع فرماندهان سپاه فرمودند: «ما به قله نزدیک شده‌ایم، نباید خسته و ناامید شویم.»پیرامون این جمله ایشان، سخن بسیار باید گفت و نوشت. در این نوشته تلاش خواهم کرد با استناد به آیات قرآن کریم، نقش پیاده‌روی اربعین در رشد و پیشرفت مادی و معنوی جامعه و نزدیک‌تر شدن به قله‌ها و عبور از گذرگاه‌های سخت را تبیین کنم.
1 در منطق اسلام هیچ «رشد» و «پیشرفت» حقیقی و عمیق مادی و معنوی، بدون شکل‌گیری رابطه قلبی، عاطفی و معرفتی و عملی میان امام و امت حاصل نمی‌شود؛ چه برای یک فرد و چه برای یک جامعه.
در منطق اسلام پیشرفت و رشد مادی و معنوی یک جامعه تنها از مسیر پذیرش عملی ولایت امام و تبعیت از او، حاصل می‌شود.
حضرت موسی(ع)، از جناب خضر(ع) درخواست می‌کند تا با او همراهی کند تا در نتیجه این تبعیت، به «رشد» برسد می‌فرماید:« قالَ لَهُ مُوسی هَلْ أَتَّبِعُک عَلی أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْداً؛ موسی(ع) به او گفت آیا من از تو پیروی کنم تا از آنچه به تو تعلیم داده شده است و مایه رشد است به من بیاموزی؟!» (کهف:66)
و در آیه دیگری، در مقابل نسخه رشد‌دهنده موسی(ع)، نسخه فرعون و فرعونیان عالم را مایه «رشد» و «پیشرفت» یک جامعه نمی‌داند:«وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسی بِآیاتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِینٍ * إِلی فِرْعَوْنَ وَ مَلائِهِ فَاتَّبَعُوا أَمْرَ فِرْعَوْنَ وَ ما أَمْرُ فِرْعَوْنَ بِرَشِیدٍ؛ ما موسی را با آیات خود و دلیل آشکار فرستادیم. * به‌سوی فرعون و اطرافیانش، اما آنها از فرمان فرعون پیروی کردند؛ درحالی‌که فرمان فرعون مایه رشد نبود.» (هود: 97-96)
2 خداوند متعال به ابراهیم(ع) درباره مناسک حج اینگونه فرمان می‌دهد:«وَ أَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یأْتُوک رِجالاً وَ عَلی کلِّ ضامِرٍ یأْتِینَ مِنْ کلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ
* لِیشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ...؛ و مردم را دعوت عمومی به حج کن تا پیاده و سواره بر مرکب‌های لاغر از هر راه دور به‌سوی تو بیایند * تا شاهد منافع گوناگون خویش (در این برنامه حیات‌بخش) باشند...» (حج: 28-27)
تعبیر «یأْتُوک» در این آیه شریفه، تعبیر مهمی است. آیه نمی‌فرماید: مردم را به حج دعوت کن تا به‌سوی «خانه خدا» بیایند! بلکه می‌فرماید: به‌سوی «تو» (که ولی خدا هستی) بیایند؛ زیارت کعبه، به تنهایی کافی نیست؛ زیارت کعبه به همراه زیارت ولی خداست که منافع مادی و معنوی به‌دنبال دارد و موجب رشد و پیشرفت فردی و اجتماعی و تمدنی است: «لِیشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ».
3 «اربعین»، موعد بیعت با ولی خداست؛ مردم همچون دستور آیه پیشین، پیاده و سواره، از راه‌های دور و نزدیک به زیارت ولی خدا می‌آیند: «یأْتُوک رِجالاً وَ عَلی کلِّ ضامِرٍ یأْتِینَ مِنْ کلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ». این «زیارت جمعی ولی خدا»، علاوه بر منافع کوتاه‌مدت فردی، بی‌تردید منافع بلندمدت اجتماعی، سیاسی و تمدنی نیز به همراه دارد.
خداوند متعال در آیه دیگری به کسانی که با حرکت به‌سوی ولی خدا با او بیعت می‌کنند، ۴وعده قطعی داده است:«رضایت الهی»(رَضِی‌الله عَن المُؤْمِنین)، «آرامش روحی»(فَأَنزَلَ السَّکینَه عَلَیهِم)، «فتوحات سیاسی»(وَ أَثَابَهُم فَتحًا قَریبا) و «گشایش‌های اقتصادی»(وَمَغانِمَ کثیرَه یأخُذونَها) : «لَقَدْ رَضِی‌الله عَنِ الْمُؤْمِنِینَ إِذْ یبَایعُونَک تَحْتَ الشَّجَرَه فَعَلِمَ مَا فِی قُلُوبِهِمْ فَأَنْزَلَ السَّکینَه عَلَیهِمْ وَأَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِیبًا
* وَمَغَانِمَ کثِیرَه یأْخُذُونَهَا وَکانَ‌الله عَزِیزًا حَکیمًا؛ بی‌تردید خداوند از مؤمنانی که زیر آن درخت با تو بیعت کردند راضی شد، پس آنچه را درون قلب آنها (از صداقت و ایمان) نهفته بود می‌دانست، لذا آرامش را بر دل‌های آنها نازل کرد، و فتح نزدیکی، به‌عنوان پاداش، نصیب آنها فرمود. و غنائم بسیاری که آن را به‌دست می‌آورند، و خداوند عزیز و حکیم است.» (فتح: ۱۸ و ۱۹)
مطابق وعده خداوند در این آیه شریفه، بی‌تردید «اربعین»، که موعد بیعت با ولی خداست، ما را به «فتح قله» نزدیک‌تر می‌کند:«وَأَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِیبًا»؛ و پس از آن، «گشایش‌های اقتصادی» نیز به‌دنبالش خواهد آمد: «وَمَغانِمَ کثیرَه یأخُذونَها».
