نیمه سرنوشت‌ساز تیر

تصمیم‌گیری درباره وضعیت ایران در لیست سیاه FATF در پاریس، رایزنی‌های رئیس‌جمهور در سوئیس، پایتخت نظام بانکی جهان و نشست وزیران خارجه 1+4 در وین، 3 اتفاق مهم و سرنوشت‌ساز در 2هفته آینده خواهد بود.    

روزهای داغ تابستان که از راه برسد، مذاکرات اقتصادی ایران هم به اوج خود خواهد رسید؛ تیر‌ماه موعد چند اتفاق مهم است که تاحدی تکلیف توافق هسته‌ای را روشن‌تر خواهد کرد.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران قرار است هفته دوم تیر‌ماه سفری به اروپا داشته باشد. مقصد اصلی او مهد بانک‌های جهان یعنی سوئیس است و از همین جهت دیدار او با مقامات کشور سوئیس می‌تواند زمینه‌ساز باز شدن برخی گرفت‌وگیرهای بانکی ایران در اروپا باشد. در این روزها قرار است در پاریس درباره بازگشت ایران به لیست سیاه FATF یا تعلیق دوباره ایران از این لیست تصمیم‌گیری شود و در همان ایام وزیران خارجه کشورهای 1+4در نشستی در وین درباره تداوم برجام و ارائه تضمین به ایران برای ماندن در برجام بدون آمریکا تصمیم‌گیری ‌کنند.

سوئیس از دیرباز نقش مهمی در تبادلات بانکی و مالی کشورهای جهان داشته و در دوران برجام هم همکاری‌های ایران با بانک‌های سوئیس ادامه داشت اما خروج آمریکا از این توافق باعث شده نگرانی‌هایی درباره آینده مناسبات تجاری و مالی ایران به‌وجود بیاید. ایران از اروپایی‌ها خواسته است بهره‌مندی ایران از توافق هسته‌ای بعد از خروج آمریکا از برجام را تضمین کنند. از مهم‌ترین خواسته‌های ایران تداوم فروش نفت و میعانات گازی و محصولات پتروشیمی، بیمه محموله‌ها و بازگشت پول آن به کشور است که درصورت به نتیجه رسیدن روحانی و مقامات سوئیس کانال بسیاری از نقل و انتقال‌های مالی ایران می‌تواند بانک‌های مستقر در ژنو باشد. حضور وزیران دادگستری، اقتصاد و دارایی سوئیس در مذاکرات شاید از جهت گشایش‌های بانکی مورد توجه باشد.
دیدار و مذاکره با رئیس‌جمهور سوئیس، دیدار با ایرانیان مقیم  این کشور و نیز امضای اسناد همکاری در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از مهم‌ترین برنامه‌های روحانی در سفر به سوئیس است.

روحانی بعد از دیدار از برن عازم وین خواهد شد؛ همان شهری که نام آن با توافق هسته‌ای ایران گره خورده و ماه‌ها پاخور دیپلمات‌های بلندپایه کشورهای جهان برای دستیابی به متن توافق هسته‌ای بود.  به گفته پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور، دیدار با ایرانیان مقیم اتریش، دیدار و مذاکره با رئیس‌جمهور و همچنین صدراعظم اتریش و نیز امضای اسناد در عرصه‌های مختلف همکاری از مهم‌ترین برنامه‌های پیش‌بینی شده روحانی در وین خواهد بود. روحانی احتمالا با یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار خواهد داشت. رئیس‌جمهور را در سفر به اروپا تعدادی از وزرا و مقامات سیاسی و اقتصادی همراهی می‌کنند و همچنین گروهی از کارآفرینان و فعالان بخش خصوصی کشورمان با حضور در سوئیس و اتریش با طرفین تجاری خود مذاکره خواهند داشت.

از محورهای مهم سفر اتریش، مثل سفر سوئیس، مسائل بانکی است.

یکی از مهم‌ترین گره‌های بانکی ایران مسائل مرتبط با FATF  است که البته در داخل هم چالش‌هایی را برای دولت ایجاد کرده، با این حال ایران برای همکاری با بانک‌های خارجی چاره‌ای جز رعایت استانداردهای بین‌المللی ندارد؛ استانداردهایی که تحت نظر گروه اقدام مالی موسوم به FATF دنبال می‌شود. گروه اقدام مالی در سال1989 با هدف مبارزه با پولشویی ایجاد شد، حملات تروریستی 11سپتامبر باعث شد اهداف این گروه به حوزه‌های تأمین مالی تروریسم هم گسترش یابد. ایران و کره‌شمالی هم‌اکنون در سایت FATF به‌عنوان کشورهای با ریسک بالا معرفی شده‌اند، البته در چارچوب همکاری‌های پسابرجامی ایران و به‌خصوص اقدامات ایران در حوزه مقررات مقابله با پولشویی، تعلیق ایران از لیست سیاه را تا نشست بعدی خود تمدید کرد. این موعد تیرماه به پایان می‌رسد و مشخص نیست در نشست بعدی چه تصمیمی درباره ایران اتخاذ خواهد شد.

مجلس ایران تصویب لوایح مرتبط با FATF را 2‌ماه مسکوت گذاشت تا تکلیف مذاکرات ایران و اروپا برای حفظ برجام مشخص شود و این احتمال وجود دارد یک نوبت دیگر بازگشت ایران به لیست سیاه FATF به تعویق بیفتد.

مذاکرات ایران و 1+4 بلافاصله بعد از خروج آمریکا از برجام یعنی از 18اردیبهشت کلید خورد. ظریف به سرعت برنامه سفر به چین و روسیه و دیدار با وزیران خارجه فرانسه، انگلیس و آلمان و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را چید و مذاکرات تلفنی و مکاتبه‌ای را هم با دیگر همتایان خود دنبال کرد. 2هفته قبل هم مذاکرات کارشناسی 1+4 در تهران برگزار شد و قرار است هفته اول تیرماه (4تیرماه) مذاکرات وزیران خارجه 1+4 در وین برپا شود.

اگر ایران و 1+4 به نتیجه نرسند، ممکن است ایران از برجام خارج شود و این به‌معنای بازگشت به دوران قبل از توافق هسته‌ای خواهد بود. از سرگیری غنی‌سازی‌ 20درصد و بازگشت سریع ایران به آستانه آنچه غربی‌ها از آن نگرانی دارند و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل که به‌خاطر برجام لغو شده‌اند باید دید مذاکرات وزیران خارجه 1+4 در وین، فعالان بانکی در پاریس و مذاکرات سطح بالا در سوئیس و اتریش می‌تواند به نجات برجام ختم شود؟

  دور جدید گفت‌و‌گوهای سیاسی ایران و  سوئیس در تهران

دور جدید گفت‌وگوهای جامع سیاسی به ریاست عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و پاسکال بریسویل معاون وزارت امور خارجه فدراسیون سوئیس در تهران برگزار شد. در این نشست درخصوص روابط دوجانبه، تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و همکاری در حوزه قضایی و حقوق بشری گفت‌وگو شد. طرفین همچنین ضمن تأکید بر حفظ برجام، لزوم پایبندی کشورها به آن را مهم ارزیابی و بر آمادگی خود برای توسعه همکاری در این چارچوب تأکید کردند. معاونین وزرای امور خارجه 2کشور نیز ضمن تأکید بر لزوم تسریع در روند حل بحران‌های منطقه، آخرین وضعیت منازعات و بحران‌های منطقه‌ای را مورد گفت‌وگو و تبادل نظر قرار دادند.